به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران، "راهکارهای کنترل استعمال دخانیات" شب گذشته - دهم خرداد ماه - در برنامه گفتگوی ویژه خبری با حضور "محمد رضا مسجدی" دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات و "کاظم ندافی" رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
 
مسجدی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا دهم خرداد را به عنوان روز جهانی دخانیات نام گذاری کرده‌اند؟ گفت: سازمان بهداشت جهانی روز سی و یکم می یعنی دهم خرداد را به عنوان روز جهانی مبارزه با دخانیات اعلام کرده است.
 
وی با اشاره به اینکه سازمان بهداشت جهانی چهار بیماری را عمده ترین عوامل مرگ و میر در جوامع اعلام کرده است، افزود: این چهار بیماری شامل بیماری قلبی و عروقی، بیماری‌های مزمن تنفسی، دیابت و سرطان است.
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به  بررسی‌های به عمل آمده برای مبارزه با این بیماری‌ها ادامه داد: رژیم غذایی مناسب، فعالیت فیزیکی مطلوب، کنترل چاقی و مبارزه با دخانیات از جمله راهکارهای مبارزه با این بیماری‌ها است.
 
مسجدی با بیان اینکه خوشبختانه در ایران بجای یک روز یک هفته را به هفته دخانیات نام گذاری کرده ایم، گفت: قبل از دهه نود سازمان بهداشت جهانی علل مهم مرگ و میر را در کشور‌های فقیر، بیماری های عفونی همچون سیل، کزار، دیفتری و مالاریا و در کشور‌های غنی بیماری های غیر واگیر دار همچون سرطان و سکته‌ها عنوان کرد.
 
وی با اشاره به اینکه پس از بررسی‌های به عمل آمده سازمان  بهداشت جهانی به این نتیجه رسید که علل مرگ و میر در کشورهای فقیر و غنی مشترک است، خاطر نشان کرد: سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسید که بیماری‌هایی که سبب مرگ و میر در اقشار غنی می‌شود همان بیماری‌هایی است که در اقشار فقیر هم صورت می‌گیرد.
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات افزود: در کنوانسیون دخانیات، سازمان بهداشت جهانی برای اولین بار پیمان نامه‌ای را در سطح جهانی ارائه کرد که تحت عنوان کنوانسیون مبارزه با دخانیات معروف است.
 
مسجدی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری پیشگام در میان 45 کشور عضو این کنوانسیون است، ادامه داد: ایران توانست به دلیل این امر مدال طلا را از این کنوانسیون دریافت کند.
 
وی با اشاره به اینکه در این کنوانسیون پنج ماده اساسی مطرح است، خاطر نشان کرد: این مواد در راس مطالبی است که در راستای مبارزه با دخانیات در سطح جهان مطرح شده است.
 
*قانون جامع کنترل دخانیات برای سایر کشور ها الگو است
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات گفت: ممنوع شدن، ممنوع شدن تبلیغات مواد دخانی، مجهز کردن اماکن برای ترک دخانیات، گران کردن سیگار و نمایش تصاویر بهداشتی بر روی سه چهارم پاکت‌های سیگار را از موارد پنج گانه کنوانسیون مبارزه با دخانیات دانست.
 
وی با بیان اینکه همه کشورها موظف هستند این پنج رکن را رعایت کنند، افزود: قانون جامعی در راستای مبارزه با دخانیات در سال 86 مورد تصویب قرار گرفت البته باید گفت این قانون از نکات ضعفی هم برخوردار است که باید در راستای آن اقدام شود.
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به اینکه این قانون از جامع ترین قوانینی است که از دنیا مطرح شده است، ادامه داد: بسیاری از کشورهای دنیا قانون جمهوری اسلامی ایران را در این زمینه به عنوان الگو استفاده می‌کنند.
 
مسجدی با اشاره به قانون جامع کنترل دخانیات در کشور افزود: دستگاه‌هایی که باید در امر مبارزه با دخانیات دخالت کنند متاسفانه جدی عمل نکرده‌اند.
 
وی با بیان اینکه متاسفانه در عملکرد دچار ضعف بوده‌ایم، گفت: از متولیان امر انتظار داریم که به صورت جدی به پای کار بیایند و در این راستا اقدامات ارزنده ای را انجام دهند.
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات اظهار داشت: عمده هزینه ضرر و زیان مصرف دخانیات را وزارت بهداشت پرداخت می‌کند. متاسفانه مجلس به صورت جدی و قوی در این راستا عمل نکرده است لذا از قوای سه گانه درخواست می‌کنیم که به صورت جدی به پای کار بیایند این در حالی است که قوه قضائیه دخالتی در این مسئله نمی‌کند. دادستان کل کشور حافظ امنیت و سلامت مردم است.
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات ادامه داد: باید حقوق مردم به لحاظ امنیت عمومی، امنیت اقتصادی و امنیت بهداشتی و درمانی مورد توجه قرار بگیرد. متاسفانه روند بسیار نامطلوبی را در کشور در بحث قلیان روبه رو هستیم.
 
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا راهکارهای ارائه شده پیرامون مبارزه با دخانیات بازدارنده است، گفت: در بخشی از کشورها مانند ترکیه نخست وزیر متولی مبارزه با دخانیات است.
 
*رئیس شورای عالی سلامت رئیس جمهور است
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به اینکه در روسیه و آفریقای جنوبی روسای جمهور متولی کنترل مواد دخانی هستند، ادامه داد: در کشور ما رئیس شورای عالی سلامت، رئیس جمهور است پس وقتی دغدغه خاطر رئیس جمهور مسئله سلامت است باید به طور جدی به این مسئله توجه شود.
 
مسجدی با تاکید بر اینکه قطعا وزارت کشور نمی‌تواند در مقابل نهادهای مختلف بایستد، اظهار داشت: وزارت بهداشت می‌تواند هماهنگ کننده باشد اما از قدرت لازم در این راستا برخوردار نیستند این در حالی است که در بیشتر کشورها معمولا رئیس قوه مجریه وارد کار می‌شود تا بتواند مسئله را جمع وجور کند.
 
وی با اشاره به اینکه در جایی که موضوع کشور به مسئله ملی تبدیل می‌شود باید تعاملات فراتر شود، گفت: باید به طور کلی به مسئله دخانیات بپردازیم.
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه که شعار سال جاری سازمان بهداشت جهانی چیست؟ افزود: شعار امسال سازمان بهداشت جهانی برای مبارزه با مواد دخانی مالیات بیشتر، مصرف کمتر و مرگ کمتر است زیرا طبق تحقیقاتی که بنگلادش انجام شده است اگر ده درصد قیمت سیگار از طریق افزایش مالیات بالا رود مصرف سیگار در کشورهای فقیر هشت درصد کمتر می‌شود و  این امر می‌تواند اثر بازدارندگی در نوجوانان داشته باشد.
 
*روزانه نزدیک ده میلیارد تومان خرج سیگار می‌شود
 
مسجدی با بیان اینکه در صورتی ده درصد قیمت سیگار از طریق افزایش مالیات بالا برود شاهد کاهش چهار درصدی مصرف در کشورهای غنی خواهیم بود، گفت: طبق بند‌های کنوانسیون جهانی مبارزه با دخانیات قیمت خرده فروشی هفتاد تا هشتاد درصد آن باید مالیات باشد اما در کشور ما فقط دوازده درصد است این در حالی است که در ترکیه حدود هشتاد درصد، اردن هشتاد و شش درصد و در پاکستان 72  درصد است.
 
وی با اشاره به طرح‌های تحقیقاتی متعددی که از سوی سازمان بهداشت جهانی و بانک جهانی در کشورهای فقیر، متوسط و غنی صورت گرفته است، گفت: روزانه نزدیک ده میلیارد تومان خرج سیگار می‌شود این درحالی است که  هزینه قلیان از این رقم هم بیشتر است.

*معادل کل بودجه بهداشت سالانه صرف دخانیات می‌شود
 
دبیر کل جمعیعت مبارزه با استعمال دخانیات با تاکید بر اینکه بودجه ای که خرج قلیان می‌شود بیش از بودجه سلامت در کشور است، ادامه داد: سالانه معادل کل بودجه سلامت، صرف مصرف دخانیات می‌شود.

مسجدی با اشاره به بازدارندگی مالیات گفت: دولت هزینه‌هایی که برای بیماری‌هایی ناشی از سیگار خرج می‌کنند بیشتر از هزینه‌های خرج سیگار است. 86 درصد مردم سیگار نمی‌کشند لذا باید از طریق اعمال مالیات، مصرف کنندگان سیگار را کاهش دهیم.
 
دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با بیان اینکه قیمت حامل‌های انرژی در کشور افزایش یافته است به صورتی که همه مردم به صورت مستقیم و غیرمستقیم از آن بهره می‌برند، خاطرنشان کرد: باید این اتفاق هم نیز از طریق مالیات در خصوص دخانیات صورت گیرد.
 
مسجدی با اشاره به اینکه جاهایی در تهران وجود دارد که ورودی قلیان 250 هزار تومان است، گفت: باید مالیات دریافت شود البته باید بدانیم که چه کسی مانع این کار است؟ مالیات باید دریافت و خرج سلامت مردم شود.
 
*85 درصد صنعت و تجارت سیگار دنیا در اختیار آمریکاست
 
دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات از وزارت اقتصاد و دارایی و مجلس شورای اسلامی خواست تا در این مسئله ورود پیدا کنند، ادامه داد: هیچ دولتی در دنیا از صنعت دخانیات سود نکرده و نمی‌کند و تنها کشوری که در این راستا سود می‌برد، آمریکا است زیرا 85 درصد صنعت تجارت بازرگانی سیگار دنیا، در اختیار آمریکا است.
 
مسجدی با تأکید  بر اینکه دولت سودی از صنعت دخانیات نمی‌برد، گفت: بر اساس اعلام بانک جهانی هر یک میلیون نخ سیگار سبب یک مرگ در سال می‌شود.
 
وی با اشاره به اینکه رقم مصرف سیگار 65 میلیارد نخ در کشورمان است، گفت: اگر این رقم تقسیم بر یک میلیون شود در سال حداقل 65 هزار نفر به علت مصرف مواد دخانی فوت می‌کنند و 10 درصد هم که سیگاری نیستند و در معرض دود قرار دارند جان خود را از دست می‌دهند.  
 
دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات خاطر نشان کرد: از دود سیگار 4 هزار ماده مضر جدا می‌شود این در حالی است که دود قلیان 7 هزار مواد مضر وجود دارد.  
 
وی با اشاره به اینکه برخی فکر می‌کنند که دود قلیان به دلیل اینکه از آب می‌گذرد پس مشکلی ندارد، گفت: دود وقتی از آب می‌گذرد غلیظ تر و رسوبش در دستگاه تنفسی بیشتر می‌شود از این رو ضرر بیشتری دارد.
 
دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به اینکه توتون‌های معطر هم از جنس توتون‌هایی هستند که باید دور انداخته شوند، گفت: رسانه‌ها باید به طور مستقیم و غیرمستقیم به آگاهی بخشی مردم در این رابطه بپردازند این در حالی است که در برخی از سریال‌های مختلف شاهد رواج قلیان و سیگار هستیم.
 
مسجدی با اشاره به اینکه سریال پایتخت یکی از این سریال‌ها است که در آن سیگار و قلیان به وفور دیده می‌شد، گفت: از صدا و سیما برای این منظور بسیار گله‌مند هستم.
 
وی با اشاره به تجربه بسیار شیرین و موفقیت آمیزی که در راهنمایی و رانندگی صورت گرفته است، افزود: راهنمایی رانندگی علاوه بر آگاهی بخشی مردم اقدام به اعمال قانون می‌کنند و نتیجه این امر کاهش میزان تلفات از سوانح و تصادفات بوده است این در حالی است که در مورد دخانیات این گونه نیست.

در ادامه "کاظم ندافی" رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات در پاسخ به سوال اول مجری برنامه مبنی بر اینکه چه تعداد از کشور به مصرف توتون و تنباکو معتاد هستند؟ گفت: مصرف سیگار در سال 88 در بین افراد 15 تا 64 سال 10.82 بود این در حالی است که در سال 90 این رقم به 10 درصد کاهش یافته است.

*زنان در سال 88 یک درصد مصرف مواد دخانی داشتند
 
 وی با اشاره به اینکه زنان در سال 88 یک درصد مصرف مواد دخانی داشتند، افزود: در سال 90 این رقم به 6 دهم رسیده است.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با بیان اینکه مصرف مواد دخانی در کشور باید مورد پایش قرار بگیرد، ادامه داد: هر دو و یا سه سال یکبار در کشور آماری را از وضعیت استعمال دخانیات می‌گیریم.
 
ندافی با اشاره به قانون جامع کنترل دخانیات در کشور افزود: ایران از معدود کشورهایی است که قانونی به این مترقی دارد.
 
وی ادامه داد: سالانه به صورت جداگانه آمار سیگار و کل مواد دخانی را مورد پایش قرار می‌دهیم.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با اشاره به اینکه در بین مردان بیش از 20 درصد افراد سیگاری هستند، گفت: مصرف سیگار در میان مردم در طی این مدت 19 درصد کاهش یافته است. در سال 88 در بخش کل دخانیات 12.55 این جمعیت مصرف داشتند لذا در سال 90 این رقم 1 دهم درصد اضافه شده است.
 
وی ادامه داد: در این مدت زنانی که مواد دخانی به طور اعم سیگار و قلیان مصرف می‌کردند حدود  3 درصد بود که این نشان از افزایش مصرف قلیان است.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با اشاره به اینکه در سال 88، ‌22.19 درصد مردم به طور کلی مواد دخانی مصرف می‌کردند گفت: این رقم در سال 90 ، 22.43 درصد افزایش یافته است.

ندافی با اشاره به این که متاسفانه مصرف قلیان در کشور رواج یافته است، گفت: متاسفانه گروه قابل توجهی از جمعیت به مصرف قلیان رو آورده‌اند این در حالی است که اگر آمار افرادی که گاه و بیگاه به مصرف قلیان هم رو می آورند توجه کنیم وضعیت بدتر هم می‌شود.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات  با اشاره به این که جوانان و زنان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند، گفت: متاسفانه هم میان جوان‌ها و هم میان زنان شاهد مصرف مواد دخانی هستیم.
 
ندافی با اشاره به قانون جامع کنترل دخانیات ادامه داد: در ماده 1 این قانون ستادی برای این منظور پیش‌بینی شده است که رئیس این ستاد وزیر بهداشت است.
 
وی با اشاره به این که دبیر این ستاد معاون وزیر بهداشت است، خاطر نشان کرد: در این ستاد وزیر صنعت، معدن و تجارت آموزش‌ و پرورش، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیما، فرمانده نیروی انتظامی و نمایندگان سازمان‌های مردم نهاد عضو هستند.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با بیان این که این ستاد به تناسب از ابتدای تاسیس هشت جلسه را تشکیل داده است  گفت: این جلسات سالانه یک بار یا دو بار برگزار می‌شود.
 
ندافی با بیان این که در این ستاد ضوابط مورد نیاز برای اعمال قانون کنترل دخانیات مورد تصویب قرار گرفت، گفت: عاملیت مجاز عرضه مجاز مواد دخانی یکی از این ضوابط است به طوری که باید کسانی که مجاز به عرضه مواد دخانی هستند را مورد شناسایی قرار دهیم تا در این راستا امکان تخلف وجود نداشته باشد.
 
وی با اشاره به این که باید با متخلفین برخورد کنیم، افزود: متاسفانه در این راستا در کشور اقدامی به عمل نیامده است.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با اشاره به این که تشکیل ستاد به خودی خود کارساز نیست، افزود: اجرای مصوبات از سوی ستاد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

* نقش بسزای تصاویر هشدار دهنده بر روی پاکت‌های مواد دخانی
   
ندافی با اشاره به نقش بسزای تصاویر هشدار دهنده بر روی پاکت‌های مواد دخانی گفت: این تصاویر می‌توانند نقش بسزایی در ترک دخانیات در میان مردم داشته باشند.
 
وی با اشاره به تصویب 13 تصویر از سوی ستاد مورد نظر گفت: شرکت‌های دخانی و وارد کنندگان آن باید این تصاویر را بر روی پاکت‌ها درج کنند این در حالی است که تا به حال تنها 4 تصویر بر روی پاکت‌ها درج شده است.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با اشاره به این که بسیاری از مصوبات ستاد اجرایی نشده است، گفت: ان شالله در دولت یازدهم این ستاد به ادامه کار خود خواهد پرداخت و مصوبات را اجرایی خواهد کرد.

* در کشور ایران افزایش قیمت مواد دخانی پایین‌تر از نرخ تورم است
 
ندافی در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه چرا سالانه معادل بودجه سلامت صرف دخانیات می‌شود؟ گفت: در کشور ما افزایش قیمت مواد دخانی پایین‌تر از نرخ تورم است.
 
وی با اشاره به قانون جامع کنترل دخانیات افزود: سالانه باید ده درصد از طریق افزایش مالیات به قیمت مواد دخانی اضافه شود البته این امر باید با در نظر گرفتن نرخ تورم در کشور صورت گیرد.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با اشاره به این که متاسفانه این قانون در کشور اجرا نشده است، خاطر نشان کرد: متاسفانه اکنون مالیاتی که از مواد دخانی دریافت می‌شود برمبنای قیمت خرده فروشی کمتر از 20 درصد است.
 
ندافی با بیان این که اگر طبق روند کشورهای همسایه عمل کنیم قیمت مواد دخانی افزایش قابل توجهی پیدا خواهد کرد، اظهار داشت: این امر سبب کاهش مصرف و مرگ و میر خواهد شد به طوری که در جلساتی که با وزارت اقتصاد داشتیم به توافق رسیدیم تا کار کارشناسی انجام دهیم و در لایحه بودجه‌ای که برای سال 94 تنظیم و این موضوع را اعمال کنیم.
 
وی با اشاره به ارزیابی که دبیرخانه کنوانسیون کنترل دخانیات در سال گذشته در جمهوری اسلامی ایران انجام داد، گفت: این ارزیابی به مدت یک هفته صورت گرفت به طوری که گزارش آن بر روی وب سایت سازمان جهانی وزارت بهداشت منتشر شده است.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با اشاره به منع جامع تبلیغات دخانی در رسانه‌ها ادامه داد: در گزارش کنوانسیون به نقاط ضعف ایران هم اشاره شده است که یکی از آن موارد بحث مالیات است.
 
*مالیات دخانیات باید در کشور اصلاح شود

ندافی با اشاره به این که مالیات از مواد دخانی بسیار اندک و ناچیز است، افزود: باید مالیات در کشور در بحث دخانیات اصلاح شود زیرا تا زمانی که اصلاح صورت نگیرد بلای جان انسان‌ها خواهد شد.
 
وی با اشاره به این که افزایش مالیات مشکلی را برای صنعتگران ایجاد نخواهد کرد، گفت: این امر سبب کمتر شدن دسترسی مردم به مواد دخانی می‌شود.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات ادامه داد: طبق قانون جامع کنترل دخانیات مواد دخانی نباید به افراد زیر 18 سال عرضه شود این در حالی است که بسیاری از کسانی که سیگار تهیه می‌کنند، افراد زیر 18 سال هستند.
 
ندافی با اشاره به این که قهوه خانه‌ها، سفره‌خانه‌ها، رستوران‌ها در زمره اماکن عمومی هستند، ادامه داد: استعمال دخانیات باید در این اماکن ممنوع باشد این در حالی است که روز به روز اوضاع در اماکن عمومی بدتر می‌شود.
 
وی با تاکید براینکه باید همه سازمان‌ها به پای کار بیایند، ادامه داد: باید با کسانی که مجوز عرضه مواد دخانی ندارند، برخورد کرد.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات با اشاره به این که دکه‌های روزنامه فروشی برای امور فرهنگی است، افزود: امیدواریم در دولت یازدهم به صورت جدی این امر مورد پیگیری قرار بگیرد.
 
ندافی با اشاره به این که جرایم مربوط به دخانیات در دولت گذشته 4 برابر افزایش یافت، خاطر نشان ساخت: باید با کسانی که به صورت غیرمجاز اقدام به عرضه مواد دخانی می‌کنند، برخورد کنیم.
 
وی با اشاره به وجود بازرسان وزارت بهداشت، نیروی انتظامی برای برخورد با متخلفین گفت: دولت جرایم مربوط به قانون دخانیات را سال گذشته افزایش داد.
 
رئیس دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با دخانیات  با اشاره به دودهای دسته دوم و سوم افزود: کسانی که در کنار استعمالگران دخانیات قرار می‌گیرند با دودهای دسته دوم مواجه می‌شوند و در نهایت بقای حاصل از این مواد دخانی بر روی اشیا و سایر مواد غذایی باقی می‌ماند که به آن‌ها دود دسته سوم اطلاق می‌شود.
 
ندافی با اشاره به این که باید بتوانیم دودهای دسته دوم را مورد کنترل قرار دهیم، افزود: متاسفانه بچه‌های خردسال بیشتر در معرض این خطر قرار دارند.
 
وی خاطر نشان کرد: باید قوانین را رعایت کنیم و مردم مراقب سلامتی خود باشند به طوری که در این راستا زنان خانواده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند.

انتهای پیام/