امروز در تاریخ؛
از وقوع جنگ "چالدران" تا درگذشت کاشف ویتامین
وقوع جنگ "چالدران"، اعلام موجودیت رژیم اشغالگر قدس، درگذشت کاشف ویتامین، تقسیم کشورهای عربی بین انگلیس و فرانسه و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 26 اردیبهشت 1393 خورشیدی برابر با 16 رجب 1435 هجری و 16 می 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
وقوع جنگ "چالدران" بین قوای صفوی و عثمانی در نزدیکی تبریز (920 ق)
پس
از روی کار آمدن سلطان سلیم اول، رابطه‌ی ایران و عثمانی رو به تیرگی
بیشتر نهاد. او به سمت نواحی غربی ایران لشکرکشی کرد و در سال 920 ق جنگ
سختی در چالدران از نواحی ماکو بین شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی
روی داد. شاه اسماعیل که قسمت اعظم قشونش در آسیای مرکزی مشغول جنگ با
ازبکان بودند، تصمیم به جنگ تدافعی گرفت، زیرا نیروهای عثمانی دو برابر
قوای ایران بود. در ابتدای جنگ، پیروزی با سپاه ایران بود، ولی به علت کثرت
نیروهای عثمانی، شکست بر ایران، مستولی شد و با کشته شدن سرداران ایرانی و
اسارت حرم شاه، اسماعیل صفوی مجبور به عقب‌نشینی گردید. در این جنگ سه
هزار عثمانی و دو هزار ایرانی کشته شدند ولی علت اصلی در شکست شاه اسماعیل،
وجود توپخانه‌ی عثمانی بود که جنگ را به نفع ترک‌ها به پایان رساند. پس از
عقب نشستن سپاهیان صفوی، سلطان سلیم تبریز را اشغال کرد، ولی به زودی بر
اثر مقاومت ملی، مجبور شد تبریز و آذربایجان را تخلیه کند. گویند پس از این
واقعه، کسی شاه اسماعیل راخندان ندید.
درگذشت حسن احمد گیوی استاد رشته زبان و ادبیات فارسی (1390 ش)
زنده‌یاد حسن احمد گیوی از معروف‌ترین شاگردان استاد بدیع‌الزمان فروزانفر بوده که در سال‌های اخیر نیز ده‌ها عنوان کتاب در زمینه ادبیات فارسی و نیز ادبیات تطبیقی فارسی و ترکی به نگارش درآورده و آن‌ها را به چاپ رسانده است. زبان و نگارش فارسی، دستور ویرایش زبان فارسی و دستور زبان تطبیقی فارسی و ترکی از معروف‌ترین کتاب‌های زنده‌یاد گیوی است. او همچنین سال‌ها در تدوین لغتنامه دهخدا با این موسسه همکاری داشت و قریب 20 درصد از آنچه تاکنون از این دانشنامه منتشر شده، حاصل زحمات زنده‌یاد گیوی است.
این استاد فقید
زبان و ادبیات فارسی همچنین از استادان همکار حسن انوری در تدوین فرهنگ
بزرگ سخن بوده است. این استاد رشته زبان و ادبیات فارسی که به رعایت اخلاق
حسنه در میان شاگردانش شهره بود، همواره از دانشجویانش در دانشگاه تهران و
دیگر مراکز تحقیقاتی به عنوان فرزندان خود یاد می‌کرد؛ این عبارت که «من 70
هزار فرزند دارم» از استاد گیوی مشهور است.
رحلت عالم ربانی آیت‌اللَّه "حاج شیخ احمد اهری" (1348 ش)درگذشت حسن احمد گیوی استاد رشته زبان و ادبیات فارسی (1390 ش)
زنده‌یاد حسن احمد گیوی از معروف‌ترین شاگردان استاد بدیع‌الزمان فروزانفر بوده که در سال‌های اخیر نیز ده‌ها عنوان کتاب در زمینه ادبیات فارسی و نیز ادبیات تطبیقی فارسی و ترکی به نگارش درآورده و آن‌ها را به چاپ رسانده است. زبان و نگارش فارسی، دستور ویرایش زبان فارسی و دستور زبان تطبیقی فارسی و ترکی از معروف‌ترین کتاب‌های زنده‌یاد گیوی است. او همچنین سال‌ها در تدوین لغتنامه دهخدا با این موسسه همکاری داشت و قریب 20 درصد از آنچه تاکنون از این دانشنامه منتشر شده، حاصل زحمات زنده‌یاد گیوی است.
آیت‌اللَّه حاج شیخ احمد اهری در حدود سال 1267 ش در آذربایجان شرقی به دنیا آمد. آیت‌اللَّه اهری در نجف به مدت ده سال از محضر بزرگانی همچون شیخ الشریعه اصفهانی، میرزا محمدحسن نایینی، میرزا علی شیرازی، آقا ضیاءالدین عراقی، محمدحسن غروی و سیدابوالحسن اصفهانی استفاده برد و سپس به مدت بیست سال در کنار کسب علوم مختلف به تدریس و تألیف پرداخت به طوری که به عنوان استاد حوزه علمیه نجف مطرح شد.
آیت‌اللَّه اهری به دلیل موقعیت خاص خود در آذربایجان و رهبری مذهبی مردم، در اکثر حوادث اجتماعی و سیاسی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم شرکت داشت و در جریان حمله مزدوران پهلوی به مدرسه فیضیه قم و نیز تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، موضع‌گیری و اعلام مخالفت نمود. از این عالم ربانی آثاری بر جای مانده که حاشیه بر مکاسب، حاشیه بر رسایل، رساله در اجتهاد و رساله‌ای در قاعده لاضرر از آن جمله‌اند. آیت‌اللَّه شیخ احمد اهری سرانجام در 26 اردیبهشت 1348 ش برابر با هجدهم صفر 1388 ق در 81 سالگی به رحمت ایزدی پیوست و پس از تشییعی با شکوه، در شهرستان قم به خاک سپرده شد.
عملیات محدود حسین بن علی در میمک توسط سپاه (1361 ش)
اعلام موجودیت رژیم اشغالگر قدس در فلسطین (1327 ش)
انگلستان از سال 1839 م به طور رسمی از یهودیان ساکن در فلسطین، سوریه و شبه جزیره سینا حمایت کرد و این حمایت را در سال‌های بعد افزایش داد و در روند مهاجرت یهودیان به این سرزمین تلاش نمود. انگلستان در راه تثبیت اقتدار خود در فلسطین همت فراوانی مبذول نمود ولی وقتی مقابله جامعه عرب را در برابر خود دید، از این خواسته خود چشم پوشید. سرانجام همزمان با خروج کمیسر عالی انگلیس از فلسطین، یهودیان ساکن در آن سرزمین به رهبری دیوید بن گورین رسماً موجودیت خود را به نام اسرائیل اعلام کردند. چند ساعت بعد، آمریکا و شوروی نیز این رژیم را به رسمیت شناختند. به دنبال این مسأله، غروب همان روز چهار کشور عربی مصر، سوریه، اردن و لبنان به دولت نوظهور اسرائیل اعلان جنگ دادند و این اولین جنگ خونین اعراب و اسرائیل بود. در اعلامیه تشکیل اسرائیل، فلسطینی‌ها که مالک 97 درصد از اراضی این کشور بودند با قید عبارت "جوامعِ موجودِ غیر یهود" نادیده گرفته شدند. این اعلامیه باعث سرازیر شدن غیرقانونی یهودیان سراسر جهان به فلسطین شد و این امر مورد حمایت دولت آمریکا قرار گرفت. از آن زمان (26 اردیبهشت 1327 ش برابر با 16 مه 1948 م) تاکنون تجاوزات و غارتگری‌های این رژیم غاصب بر ملت ستمدیده فلسطین ادامه دارد و مردم فلسطین راه نجات خود را مقاومت و مقابله یافته‌اند.
درگذشت دکتر "مهدی درخشان" استاد ادبیات فارسی (1372 ش)
دکتر مهدی درخشان، محقق، نویسنده و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران در سال 1297 ش متولد شد و تحصیلات خود را در رشته ادبیات فارسی به اتمام رساند. وی سپس در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و همچنین مدتی در دانشگاه آنکارا به تحقیق و تدریس مشغول بود. استاد درخشان تا پایان عمر به تحقیق و مطالعه در زمینه زبان و ادبیات فارسی و معارف اسلامی پرداخت و آثار ارزنده‌ای از خود به یادگار گذاشت که تصحیح دیوان اشعار کسایی مروزی، تفسیر جزء سی‌ام قرآن مجید، جواهر قرآن، تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی و سبک نثر فارسی از قرن چهار تا چهارده از آن جمله‌اند. این نویسنده و شاعر معاصر سرانجام در بیست و ششم اردیبهشت 1372 در 75 سالگی بدرود حیات گفت و رخ در نقاب خاک کشید.
درگذشت "ابن خیرون" محدث مسلمان (539 ق)
ابومنصور محمد بن عبدالملک بن حسن بن ابراهیم عطار، معروف به ابن خیرون، محدث و استاد علم قرائت در خاندانی که همه از رجال حدیث و قرائت بوده‌اند، در سال 454 ق در بغداد به دنیا آمد. وی علم قرائت را از مشایخ معروف زادگاه خود مانند ابوالبَرکات و عبدُالسّید فرا گرفت. از جمله آثار او المِفتاح و المُوَضّح در باره‌ی قرائات دهگانه است که نسخه‌ای از آن‌ها در دسترس نیست. ابن خیرون در حدیث نیز دستی داشته و مورد وثوق بزرگان حدیث می‌باشد. سرانجام ابن خیرون در شانزدهم رجب سال 539 ق در 85 سالگی در بغداد درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
درگذشت "سرفردریک هاپکینْزْ" کاشف ویتامین (1947 م)
فردریک هاپْکینْزْ، یکی از محققین بزرگ پزشکی، در 20 ژوئن 1861 م در لندن به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات خود، در رشته زیست‌شناسی به تحقیقات علمی دامنه‌داری مشغول شد که تا پایان عمرش ادامه داشت. وی همچنین به مدت سی سال، استاد زیست‌شناسی دانشگاه کمبریج انگلستان بود و به تدریس مشغول بود. هاپکینز در ادامه تحقیقات خود، موفق به کشف تریپتوفان، ماده‌ای از دسته آمینو اسیدها گردید و پس از چندی، دو نمونه پروتئین کشف کرد که یکی از آن‌ها به ادامه زندگی کمک می‌کند. وی همچنین طی این تحقیقات به کشف ویتامین توفیق یافت و به واسطه این کشف، به دریافت جایزه نوبل سال 1929 م نائل آمد. فردریک هاپکینز سرانجام در 16 می 1947 م در 86 سالگی درگذشت.
درگذشت "ژان باتیست فوریه" ریاضی‌دان معروف فرانسوی (1830 م)
ژان‌باتیست ژوزف بارون دو فوریه، ریاضی‌دان فرانسوی در 21 مارس 1768 م در این کشور به دنیا آمد. وی در سال 1798 م به همراه ناپلئون بُناپارت راهی مصر شد و در دوران اشغال مصر توسط نیروهای فرانسه، در این ناحیه فرمان‌روایی یافت. او تحقیقات علمی خود را در موضوع انتشار حرارت متمرکز کرد و کوشید تا قوانین حاکم بر انتشار حرارت را از یک سر تیغه فلزی تا سر دیگر آن به دست آورَد. فوریه پس از تلاش خستگی‌ناپذیر خود، موفق به حل این مسئله گردید و توانست آنچه را که امروزه، "سلسله فوریه" نامیده می‌شود، ابداع نماید. بر این اساس، هر نوسان متناوب که عیناً تکرار شود، می‌تواند به صورت یک سلسله از حرکات موجی ساده منظم تنظیم گردد به طوری که مجموع آن‌ها عبارت از همان تغییر متناوب در هم پیچیده باشد. فوریه نتیجه تحقیقات خود را در کتابی به نام نظریه تحلیل حرارت تألیف کرد که مورد استفاده دانشمندان پس از او قرار گرفت. وی همچنین درباره پدیده‌های ارتعاشی شامل صوت و نور، تحقیقاتی ارزنده انجام داد و بیش از پیش اهمیت یافت. ژان باتیست فوریه سرانجام در شانزدهم مه 1830 م در شصت و دو سالگی درگذشت.
الحاق سرزمین هندوراس به دولت اسپانیا (1502 م)
سرزمین هندوراس از دیرباز مرکز تمدن عظیم قوم مایا بود، اما پس از اشغال هندوراس توسط استعمارگران اسپانیایی، این قوم نابود شد و اشغال‌گران در روز شانزدهم مه 1502 م الحاق این سرزمین به حوزه استعماری خود را اعلام کردند. در جریان این اشغال، اسپانیایی‌ها سراسر هندوراس را به تصرف خود درآوردند و مقاومت‌های گسترده سرخ‌پوستان این سرزمین را درهم شکستند. منطقه هندوراس سال‌ها به عنوان بخشی از گواتمالا، از مستعمرات اسپانیا به حساب می‌آمد. در اوایل قرن نوزدهم میلادی به علت نابسامانی اوضاع داخلی اسپانیا، سرزمین هندوراس نیز مانند اکثر مستعمرات امریکای مرکزی توانست از فرصت به وجود آمده استفاده کند و در نیمه سپتامبر 1821 م استقلال خود را بازیابد. هندوراس با مساحتی بیش از 112 هزار کیلومتر مربع، واقع در امریکای مرکزی، دارای حکومتی جمهوری است و با کشورهای گواتمالا، السالوادور و نیکاراگوئه همسایه است.
تقسیم کشورهای عربی بین انگلیس و فرانسه طی قرارداد سایکس - پیکو (1916 م)
دولت‌های استعماری اروپا از سده‌های هجده و نوزدهم میلادی، به دلیل حضور و حکومت امپراتوری عثمانی بر اکثر نواحی خاورمیانه، در صدد تجزیه و کم کردن قدرت حاکمیت عثمانی بودند. شرکت عثمانی در جنگ جهانی اول و آغاز شکست‌های این امپراتوری در جنگ، زمینه را برای تأمین خواسته‌های شوم استعمارگران فراهم آورد و دولت‌های انگلستان و فرانسه، نمایندگان خود با نام‌های سِرمارک سایکس و فرانسوا پیکو را مأمور این کار کردند. امضای پیمان استعماری معروف به قرارداد سایکس - پیکو پس از جنگ جهانی اول شرایط سیاسی منطقه را برای تفکیک اراضی خاورمیانه و تجزیه مستملکات آسیایی امپراتوری عثمانی فراهم آورد. به موجب این قرارداد که نوعی تبانی استعماری و توسعه طلبانه متفقین به شمار می‌رفت، دولت‌های انگلیس، فرانسه و روسیه، کشورهای عربی را که جزو قلمرو عثمانی بودند، میان خود تقسیم کردند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
