غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مراسم گفت: زبان فارسی سرمایه بزرگی برای ملت ما و دو ملت افغانستان و تاجیکستان است که باید نسبت به این سرمایه خودآگاهی داشته باشیم.

وی افزود:سرزمین ایران، سرزمین پهناوری است که باید از آن دفاع کنیم، سرزمین اندیشه‌ای با عنوان زبان فارسی داریم که همواره باید در تربیت و حفظ این سرزمین کوشش کنیم، هر چقدر قلمرو این سرزمین قوی‌تر باشد اقتدار فرهنگی ما بیشتر است و قدرت هر کشور قبل از سلاح جنگی به اقتدار فرهنگی برمی‌گردد.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: علاوه بر قلمرو تاریخی زبان فارسی که اقتدارآفرین است زبان فارسی عامل پیوند ما با مردم دو کشور افغانستان و تاجیکستان محسوب ‌می‌شود، اگرچه نام این زبان در هر کشور یکسان نیست نباید ما را از واقعیت زبان فارسی دور کند و فکر کنیم که زبان متفاوت است.

حداد عادل عنوان کرد: اختلاف بین زبان فارسی در ایران، افغانستان و تاجیکستان مانند اختلاف در واژگان، نحو و دستور زبان فارسی در گویش‌های کرمانی و تهرانی طبیعی است، در 40 سال اخیر رواقی تلاش کردند تا دانش جدید با عنوان گونه شناسی در زبان‌شناسی فارسی وارد کنند.

رواقی معتقد است: زبان فارسی گونه‌های متعددی داشته که با گویش متمایزند.

وی عنوان کرد: علی رواقی اهتمام دارد در اینکه خصوصیات این گونه‌ها را به طور علمی معرفی کنند، پیش از این زبان فارسی فرارودی یا تاجیکی را منتشر کردند، اخیرا موفق  به نگارش زبان فارسی افغانستان شدند.

اینکه ما همخوانی‌ها و ناهمخوانی‌های زبان فارسی در ایران، افغانستان و تاجیکستان را بشناسیم و بیان کنیم سبب مفاهمه و درک متقابل بین این سه کشور است.

حداد عادل‌ خاطرنشان کرد:در صورتی که نویسنده متوجه معانی مختلف کلمه در زبان‌های افغانستان، تاجیکستان و فارسی نباشد، باعث سردرگمی وی می‌شود در تصحیح متون زبان فارسی از این تحقیقات می‌توان استفاده کرد.

علی رواقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه مراسم گفت: نگارش کتاب "زبان فارسی افغانستان" را که انجام دادیم هنوز فرهنگ فرارودی افغانستان نیز حدود 350 واژه را در این کتاب نشان دادیم که در صورت چاپ مجدد آن به 400 واژه خواهد رسید پس از آن تلفیقی از فرهنگ فارسی ایران با دو گونه زبان افغانستان و تاجیکستان را خواهیم داشت.

وی افزود: همخوانی بسیاری از گویش‌های ما در ایران با یکدیگر بیشتر از ناهمخوانی‌های فارسی فرارود با ما است، آمیخته شدن آن با فرهنگ فارسی کمک زیادی به واژه‌گزینی می‌کند در صورتی که محدود به کتاب‌های فارسی در حوزه ایران در زمینه فرهنگ نویسی شویم کار اشتباهی است.

محمدسرور مولایی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه مراسم گفت: کتاب زبان فارسی افغانستان در گونه افغانی نوشته شده برای ما مردم افغانستان معنادار است جالب است بدانیم واژه‌های تصحیح متون در گویش افغانستان است.

وی افزود: غیر از اینکه پایه کار علی رواقی در نگارش کتاب زبان فارسی افغانستان بر مبنای نظریه‌ای علمی است در این فرهنگ روش‌های دقیق فرهنگ‌نویسی را دنبال کردند روحیه علمی رواقی اقتضا نکرد تا این کار را از نظر صاحب‌نظران کشور افغانستان دور کند.

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: در کتاب زبان فارسی افغانستان از 1600 واژه در مدخل‌های افغانستان استفاده شده است تا حدود زیادی گونه‌های زبان فارسی را از طریق داستان‌ها برای بیان زبان عامه آوردند.

در پایان مراسم غلامعلی حداد عادل از اتمام جلد دوم فرهنگ زبان فارسی تا پایان سال 93 خبر داد، همچنین با حضور غلامعلی حداد عادل محمدسرور مولایی و علی رواقی است و کتاب زبان فارسی افغانستان رونمایی شد.