المانیتور گزارش داد:
گسترش روابط ایران و روسیه و گزینه‌های محدود غرب برای مقابله با آن
روابط ایران و روسیه اکنون روز به روز در حال تقویت است، اما به نظر نمی‌رسد این تقویت روابط میان دو کشور ارتباط چندانی به مذاکرات هسته‌ای داشته باشد.
به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، پایگاه خبری المانیتور در گزارش خود آورده است: هفته گذشته مقامات ارشد دولت روسیه در جلسه‌ای محرمانه بر تعهد این کشور درباره همکاری میان مسکو و واشنگتن در زمینه مسائل مربوط به ایران، سوریه و دیگر چالش‌های بین‌المللی تاکید کردند.
المانیتور نوشت: با این وجود به نظر می‌رسد وضعیت دراماتیک جاری در اوکراین به ایجاد روابط حسنه میان تهران و مسکو کمک زیادی می‌کند. در واقع پیش از آغاز بی‌ثباتی و بروز بحران در اوکراین در پی سقوط دولت ویکتور یانوکوویچ در اواخر ماه فوریه، روسیه و ایران به روابطی نزدیک‌تر با یکدیگر دست یافته بودند. با وجود تردیدهای موجود میان دو طرف درباره رفتار و سیاست‌های یکدیگر، این دو کشور منافع مشترک و بسیاری در آسیای مرکزی و خاورمیانه به ویژه در سوریه دارند. دو کشور همچنین تضادهای مشترک عمیقی با سیاست خارجی آمریکا دارند و آمادگی دارند در زمان مناسب با این سیاست‌ها مخالفت خود را اعلام کنند.
از دیدگاه واشنگتن، این دلیل برای ادامه بررسی موشکافانه روابط میان ایران و روسیه کافی است، به ویژه اینکه مقامات دولت آمریکا اکنون در حال بررسی شرایط برای یک مقابله طولانی مدت با روسیه در عرصه بین‌الملل که با یک سیاست مهار جدید همراه خواهد بود، هستند. یک دیپلمات ارشد روسی در این‌باره اشاره کرده است که فشارهای سنگین وارد آمده به این کشور از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا بر سر موضوع اوکراین، می‌تواند منجر به تغییر موضع مسکو در قبال مذاکرات هسته‌ای بسیار حساس ایران شود.این بیانیه تنها چند هفته پس از آن صادر شد که مقامات تهران و مسکو درباره تعمیق روابط میان دو طرف در زمینه مسائل امنیتی و اقتصادی به توافق رسیده بودند.
المانیتور ادامه داد: خوشبختانه در شرایط فعلی مقامات کرملین این مسئله را به خوبی درک می‌کنند که تخریب شرایط کنونی درباره مذاکرات ایران و 1+5 در زمینه هسته‌ای در چنین برهه‌ای به طور دراماتیکی روابط میان روسیه و آمریکا و همچنین روسیه و اتحادیه اروپا را بیش از اختلاف دو طرف در زمینه اوکراین، با تنش مواجه خواهد کرد و این چیزی است که روسیه تمایل چندانی به آن ندارد. از سوی دیگر مقامات روسیه احتمالا به مسئله تجارت سلاح از جمله بحث فروش سامانه موشکی که در زمان ریاست جمهوری دیمیتری مدودوف اجرای قرارداد آن میان تهران و مسکو متوقف شد، به عنوان یک عامل تقویت روند بهبود روابط دو طرف نگاه می‌کنند.
به نوشته المانیتور، با این وجود چیزی که هنوز به طور کامل مشخص نیست، این است که مسکو واکنش‌های احتمالی آمریکا و اتحادیه اروپا نسبت به بهبود روابط اقتصادی خود با تهران را در شرایطی که ایران همچنان تحت فشارهای بین‌المللی با هدف کشاندن این کشور به پای میز مذاکره است، چگونه ارزیابی کرده است. روسیه مدت‌ها است که با مفهوم تحریم به عنوان تلاشی برای تحریم یا اعمال فشار سیاسی از جمله دیپلماسی بین‌المللی علیه ایران مخالفت می‌کند. آیا ممکن است رهبران روسیه تصمیم بگیرند که بنیاد تحریم‌هایی را که همواره با آن مخالف بودند، از بین ببرند؟
این پایگاه خبری ادامه می‌دهد: گزارش اخیر رسانه‌ها نشان می‌دهد که دو احتمال قوی و عمده درباره امضای توافق‌نامه اقتصادی میان ایران و روسیه وجود دارد که در شرایط کنونی قابل توجه خواهد بود و در عین حال سوالات زیادی را ایجاد خواهد کرد. یکی از این دو مورد که مهم‌تر است و پیشرفت بیشتری نسبت به مورد دیگر داشته است، مسئله قرارداد هشت تا 10 میلیارد دلاری برای صادرات 500 مگاوات برق روسیه به ایران است که بر اساس آن قرار است نیروگاه‌های جدید برق در ایران ساخته شود تا میزان برق در این کشور افزایش یابد. به دلیل اینکه روسیه و ایران مرز مشترکی با هم ندارند، نیاز است که این برق از طریق خاک آذربایجان به ایران منتقل شود و اما در مورد توافق‌نامه دوم، گزارش‌های اولیه حاکی از این است که دو طرف یک قرارداد 20 میلیارد دلاری برای مبادله نفت ایران در قبال کالای روسیه امضا کرده‌اند. در واقع هر نوع قرارداد اقتصادی میان دو کشور منجر به گسترش روابط خواهد شد و بر اساس اظهارات مقامات ایرانی، این گسترش روابط تجاری معادل پنج میلیارد دلار در سال خواهد بود.
در عین حال صحبت درباره قراردادهای تجاری و یا توافق‌نامه‌های بین‌المللی به معنای امضای قطعی آن نیست. در شرایط فعلی هم ایران و هم روسیه از ایجاد جریان برای صحبت درباره این قراردادها حتی بدون امضای نهایی آن، سود می‌برند. قابل توجه اینکه چنین مباحثی به هر دو طرف اجازه می‌دهد که ثابت کنند آمریکا و اتحادیه اروپا نمی‌توانند این دو کشور را به انزوا بکشانند و از اقتصاد بین‌المللی دور کنند، چرا تهران و مسکو گزینه‌های دیگری برای مقابله با فشارهای اقتصادی غرب دارند و از نظر سیاسی تنها نیستند. اگرچه از نظر برخی کارشناسان تاثیر این توافق‌ها مورد تردید است، اما دولت‌های روسیه و ایران از این مباحث به عنوان اهرمی اضافی در جهت تعامل خود با واشنگتن و کشورهای اروپایی استفاده می‌کنند. در عین حال این توافق یک مسئله دیگر را نشان داد و آن اینکه تهران و مسکو به راحتی می‌توانند بدون رد و بدل کردن دلار و یا استفاده از سیستم‌های بانکی غربی با هم همکاری ارزی داشته باشند و به این ترتیب ایران از فروش نفت خود سود می‌برد، حتی اگر مسکو قیمتی پایین‌تر از قیمت بازارهای جهانی پیشنهاد دهد.
المانیتور ادامه داد: از همه این‌ها جالب‌تر نکته‌ای است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و آن ظرفیت ایجاد نیروگاه برق جدید است که می‌تواند به استراتژی گریز از تحریم‌های ایران از طریق صادرات برق کمک بسیاری بکند. بر اساس ارزیابی‌های انجام شده فروش برق ایران به کشورهای همسایه از جمله هند در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است و در برخی موارد این مسئله باعث شده ایران از فروش برق خود سود بسیاری به دست آورد. در موارد دیگر از جمله امضای قرارداد با آذربایجان، ایران توانسته کاهش فروش منابع انرژی خود را با واردات گاز در ازای برق صادر شده جبران کند.
این پایگاه مدعی شد: اکنون هم ایران و هم روسیه تمایل دارند مسئله اختلافشان با آمریکا و اتحادیه اروپا کمی بیشتر طول بکشد تا از این طریق هر توافق‌نامه‌ای که قرار است میان دو طرف امضا شود، رنگ رسمیت به خود گیرد. اکنون زمان کوتاهی از ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای دستیابی به توافق نهایی درباره برنامه هسته‌ای ایران باقی مانده است. اما اگر مسئله اختلاف مسکو و غرب درباره اوکراین به طول بیانجامد، می‌توان این ضرب‌الاجل را بیش از این عقب انداخت. مسکو احتمالا بتواند از عهده این کار برآید و حتی در سفر اواخر ماه جاری ولادیمیر پوتین به پکن، مسکو با امضای قرارداد تجاری با چین می‌تواند پیام خود را رساتر و واضح‌‌تر به گوش مقامات کشورهای غربی برساند.
در صورت شکست مذاکرات ژنو هم درباره ایران و هم درباره اوکراین، روسیه و ایران دلایل قوی‌تری برای گسترش روابط تجاری با یکدیگر خواهند داشت. اما در صورت موفقیت این مذاکرات درباره هر دو موضوع، مسکو و تهران گزینه‌ها و اولویت‌های دیگری هم برای گسترش روابط دارند. در صورت دخالت نظامی روسیه در اوکراین و واکنش شدید آمریکا و اروپا به این اقدام مسکو، کرملین ممکن است اقدام به نابودی مذاکرات هسته‌ای ایران کند و این مسئله منجر به افزایش اهمیت روابط اقتصادی ایران و روسیه خواهد شد. و اگر مسئله بحران اوکراین به شیوه فعلی ادامه یابد و غرب واکنش محدودی نسبت به آن داشته باشد، مسکو از تحت‌الشعاع قرار دادن مذاکرات هسته‌ای دست خواهد کشید و در صورت ادامه این مذاکرات، محدودیت‌ها در قبال سرمایه‌گذاری و روابط تجاری با ایران تدریجا از بین خواهد رفت که این مسئله موجب تضعیف موضع تجاری مسکو در ایران خواهد شد.
در پایان این گزارش آمده است: متناوبا اگر اختلاف میان روسیه و غرب درباره اوکراین حل شود و اما مذاکرات هسته‌ای ایران با شکست مواجه شود، هم ایران و هم روسیه انگیزه‌های بسیاری برای گسترش روابط اقتصادی خود خواهند داشت. ترکیبی از این مسائل در کنار عوامل و فاکتورهای دیگر در کنار روند پیچیده مسائل سیاسی و بین‌المللی باعث خواهد شد آمریکا نتواند تعمیق احتمالی روابط اقتصادی ایران و روسیه را مورد انتقاد قرار دهد و از آن جلوگیری کند. بنابراین به نظر می‌رسد اکنون آمریکا باید این روند را به تماشا بنشیند و تنها راهی که دارد، فکر کردن به گزینه‌های پیش روی خود برای آینده است.
انتهای پیام/
