بنیاد علوی یک سازمان غیرانتفاعی خصوصی در آمریکا است. این سازمان در سال 1973 با نام بنیاد پهلوی تأسیس شد. درسال1981 و پس از انقلاب به نام بنیاد مستضعفان تغییر نام داد ونهایتا در سال 1992 نام بنیاد علوی برای آن در نظر گرفته شد. تبلیغ فرهنگ اسلامی و زبان، ادبیات و تمدن فارسی از طریق کمک های مالی خیریه و انسان دوستانه در قالب برنامه های آموزشی، مذهبی و فرهنگی از اهداف و برنامه های این بنیاد اعلام شده است . اما به واقع این اقدام دادگاه فدرال آمریکا نشان دهنده چیست؟آیا باید آن را اقدامی حقوقی یا سیاسی دانست ؟وچه سناریوهایی را برای این اقدام آمریکا می توان متصورشد ؟

نگاه آمریکایی ها به بنیاد هایی چون بنیاد علوی مبتنی بر استفاده از آن ها در نقش نهادهای غیررسمی در فعالیت های رسمی سیاسی است.آمریکایی ها به خوبی خود از این نهاد و سازمان های غیررسمی استفاده می کنند و در عین دادن مجوز و آزادی عمل در تأسیس نظارت بسیار دقیق و موشکافانه ای درباره آن ها انجام می دهند بر همین مبنا نگاه آن هابه فعالیت بنیاد علوی در این کشور از این قاعده مستثنی نیست و تا هنگامی که انگیزه های سیاسی برای برخورد با آن وجود نداشته باشد، این بنیاد ها به کار خود ادامه می دهند اما زمانی که تنش های سیاسی میان آمریکا و ایران شکل و محتوا می پذیرد شاهد ایجاد فضای منفی در ارتباط با این گونه موسسات هستیم ودر این میان تحریم های چند لایه علیه ایران و حتی گمان بهره برداری از چنین بنیادهایی در مسیر دور زدن تحریم ها به تبع موجب می شود آمریکا در جهت تعطیلی آن عمل کرده و با فعالیت آن ها برخورد کند. بر این اساس آنچه که درباره جنبه حقوقی این مسئله بیان می شود مقدمه ضروری است برای برخورد رسمی آمریکا با بنیاد علوی، به عبارتی رای دادگاه فدرال علیه این بنیاد مقدمه ضروری از منظر حقوقی برای برخورد سیاسی فراهم می کند بنابراین باید این نکته را در نظر داشته باشیم که رأی دادگاه است که تعطیلی و به پیروی از آن، اراده سیاسی در تعطیلی بنیاد علوی را اعمال می کندو از منظر آن ها به آن رای مشروعیت می دهد .

در این میان البته اگرچه این مسئله با هدف فشار بیشتر بر ایران دنبال شده است اما می توان سناریو های متفاوتی را برای این اقدام متصور شد .یکی اینکه این اقدام را می توان در نتیجه تحرکات طیف های تندرو درداخل آمریکا علیه اقدامات دولت اوباما درباره نزدیکی با ایران به وسیله طرح موضوعات تنش زا دانست.بر این اسا س آنچه که باید در این زمینه مورد نظر قرار داد این است که دولت آمریکا در شرایط فعلی مایل است که مسائل مربوط به ایران و آمریکا در چارچوب دیپلماتیک به یک نقطه عطف جدی برسد .در همین حال یک گزاره جدی هم مورد قبول است که چه در ایران و چه در آمریکا گروه های نومحافظه کار خواهان این ارتباط و حل و فصل مسائل مربوط به ایران و آمریکا به ویژه موضوع هسته ای از طریق دیپلماتیک نیستند.از این منظر چنین تحرکاتی می تواند مورد استفاده نومحافظه کاران برای فشار به دولت آمریکا و ایران قرار گیرد. فرض دیگر این است که دولت اوباما سعی می کند با روی خوش نشان دادن به این گونه تحرکات ضمن این که این گروه ها و گرایش های ضدایرانی را به نوعی راضی می کند، این پیام را هم به آن ها بدهد که ما در مقابل ایران کوتاه نیامده ایم و هم چنین در حالت بعدی با امتیا زدادن در این عرصه ها جلوی پیشروی آن ها در موضوع مذاکرات هسته ای را بگیرد.

براین اساس اگرچه دولت اوباما در چارچوب ساختار قدرت تعریف شده در این کشور در پی حل و فصل مسائل سیاسی مربوط به مسئله هسته ای در چارچوب دیپلماتیک با ایران است ،اما برای اینکه بتواند نیروهای داخلی خود را که سوگیری های تندروانه در این زمینه دارند مدیریت کند از فرصت های حاصل از چنین اقداماتی بهره می برد.دولت آمریکا نیز مانند نومحافظه کاران که سعی می کنند از این فرصت ها علیه اوباما استفاده کنند تلاش دارد که از این مسئله به عنوان فرصتی در پاسخ گویی به آن ها بهره ببرد. در اhttps://yjc.ir/admin/modules/content_cartable/homeین میان این سوال پیش می آید که چه باید کرد؟اگرچه برخی معتقدند که باید به اقدام متقابل دست زد و دعاوی حقوقی اتباع متضرر شده از اقدام های آمریکا را دردادگاه های ایران به جریان انداخت اما این پرسش پیش می آید که اگر عملکرد بعضی از نهادها و افراد و اشخاص در ایالات متحده آمریکا علیه اتباع ایرانی درست نبوده ، چرا تاکنون از حق آن ها دفاع نکرده ایم و یا از تخلف طرف آمریکایی چشم پوشی کرده ایم.

بنابراین باور من آن است که ما باید در ارتباط با بنیاد علوی از دایره حقوقی وارد شویم و درخواست کنیم که درباره این حکم استناد ات خود را بیان کنند و در صورت فقدان پشتوانه های حقوقی محکم صاحبان بنیاد در مسیر باز پس گیری بنیاد حرکت نمایند و دولت هم در این چارچوب باید حمایت خود را به نمایش بگذارد.

یادداشت خراسان