به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،دوم اردیبهشت هر سال یادآور تدبیرحکیمانه امام خمینی (ره) در تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که ایستادگی در برابر ابرقدرت های شرق و غرب را سرلوحه کار خود قرار داد تا عزت و افتخار حسینی را بیش از پیش نصیب ملت غیور ایران کند.یکی از نهادهایی که پس پیروزی انقلاب اسلامی به فرمان امام خمینی (ره) تشکیل شد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که در اردیبهشت ماه سال 1358 شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی در راه سازمان دهی این نهاد برداشت.در آن زمان، دستگاه دفاعی و امنیتی بازمانده از دوره پهلوی، به پاک سازی و بازسازی نیاز داشت که بر اساس همین نیاز، کمیته های انقلاب اسلامی با حضور و شرکت فعال مردم در مساجد به صورت خودجوش تشکیل شد تا از فعالیت ناجوانمردانه ضدانقلابیان در داخل کشور جلوگیری کند و توطئه های دشمنان را خنثی نماید.در حقیقت هدف از تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و کوشش در راه تحقق آرمان های الهی و گسترش حاکمیت قانون بود که البته تقویت توان دفاعی جمهوری اسلامی از راه همکاری با دیگر نیروهای مسلح و آموزش نظامی، از دیگر اهداف تشکیل این نهاد شمرده می شود. کارنامه سه دهه پر افتخار سپاه در عرصه‏‌هاى مختلف، امیدهاى فروانى را بر مسؤولان نظام و همه دوستداران انقلاب در سراسر جهان ایجاد نموده است. اگر چه سپاه باید با بهره‌‏گیرى از تدابیر مقام معظم رهبرى خود را آماده فداکارى در عرصه‌‏هاى گوناگون مورد نیاز انقلاب و نظام اسلامى نماید، اما قطعاً شناخت فرصتها و تهدیدهاى فراروى انقلاب و اشراف اطلاعاتى بر ظرفیت‏ها و آسیب‏هاى نظام اسلامى، پاسداران انقلاب اسلامى را توانمند در عرصه تمدن‏‌سازى نموده و در دهه چهارم انقلاب اسلامى سپاه با پشتوانه و تجربه بیش از سه دهه گذشته خود مى‌‏تواند دستاوردهاى بزرگترى را به نظام جمهورى اسلامى و ملت‏هاى اسلامى هدیه نماید.
فعالیت های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سپاه از بدو تشکیل با وجود مشکلات فراوان، در فعالیت های بزرگ و مهمی شرکت داشته است که اهم این فعالیت ها عبارتند از:
1- سپاه در کردستان
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و اوج گیری دسیسه های دشمنان و گروهک های محارب و ضد انقلاب در نقاطی چون خوزستان، گنبد و کردستان، سپاه ضرورت حضور خود را در این نقاط به خوبی تشخیص داد و در جهت رفع فتنه، بسیج شد و هنگامی که شورش های مسلحانه در نقاط کوهستانی و صعب العبور نواحی کردنشین متمرکز شد، پاسداران نیز برای حضور درازمدت در آن نقاط آماده شدند و به صورت جدی مقابل اشرار و ضد انقلاب و ایادی بیگانگان صف آرایی کردند و امروز جای جای آن خطه از میهن اسلامی کردنشین، نشان از رشادت ها، جانبازی های مظلومانه و غریبانه ی عزیزانی دارد که برای پاسداری از کیان اسلام، میهن اسلامی و حفظ تمامیت ارضی کشور، از خون خود مایه گذاشتند تا جمهوری اسلامی سرافراز و پرشکوه بماند.
2- سپاه و جنگ تحمیلی
تحمیل جنگ از سوی رژیم بعثی عراق به جمهوری اسلامی، صحنه ی جدیدی از امتحان الهی را برای سپاهیان پاسدار ایجاد کرد و مسؤولیت خطیر و سنگین آنها را مضاعف ساخت. برادران غیور سپاهی در ابتدا، بی آن که از رزم کلاسیک بهره ای داشته باشند، بی اطلاع از نحوه ی به کارگیری سلاح های سنگین و تجهیزات و ادوات نظامی متداول در جنگ های کلاسیک، با اتکال به خداوند و با سرهای پرشور و دل های پرسوز، به آوردگاه شتافتند و در برابر متجاوزان بعثی به دفاع پرداختند. جایگاه ارزشمند سپاه در طول 8 سال دفاع مقدس، بی نیاز از توصیف است؛ حق کلام در این زمینه همان جمله ی امام راحل (قدس السره) است که فرمود: «اگر سپاه نبود، کشور هم نبود.»      
3- سپاه و حفاظت
ترور شخصیت های مؤثر نظام، که از سوی دشمنان شیطان صفت به ویژه استکبار جهانی در دستور کار قرار گرفته بود و شهادت فرهیختگانی چون شهید مطهری، شهید سپهبد قرنی، شهید مفتح، شهید بهشتی، شهید باهنر و شهید رجائی، سپاه را بر آن داشت تا در جهت توقف این ترورهای وحشیانه و ناجوانمردانه، به مقابله برخیزد و توطئه شوم ضد انقلاب را از بین ببرد.
4- سپاه و امنیت پرواز
استکبار جهانی از راهزنی هوایی نیز دریغ نورزید و با هدایت عمال داخلی خود، جبهه ای دیگر از توطئه های ضد بشری را در پیش روی انقلاب، باز کرد.
انجام چند فقره هواپیما ربایی که با نیت ضربه زدن به حیثیت نظام و زیر سؤال بردن امنیت ایران، در انظار جهانیان صورت پذیرفت، امام امت با بصیرت و دوراندیشی خاص خود و با اعتماد و اطمینان که نسبت به سپاه داشت این نهاد را مسؤول تأمین امنیت پرواز معرفی کرد.
5- سپاه و گروهک ها
با وجود مسؤولیت های سنگینی که سپاه بر عهده داشت همزمان با توطئه های خائنانه گروهک ها و اعلام جنگ مسلحانه علیه جمهوری اسلامی، سپاه به مقابله با آن ها پرداخت و با کشف و خنثی کردن خانه های تیمی منافقین، توطئه ی شوم دشمنان را نقش بر آب نمود.یکی از مؤثرترین اقدامات سپاه کشف توطئه های حزب سرسپرده ی توده بود که منجر به متلاشی شدن قطعی این حزب منفور شد. تجلیل شگفت انگیز امام (قدس السره) از این اقدام بزرگ، گوشه ای از عظمت و اهمیت آن را برای همه آشکار ساخت و مراتبی از توان الهی و استعداد عظیم سپاه را به نمایش گذارد.
6- سپاه و سازندگی
فعالیت ها و مأموریت های رزمی، دفاعی و آموزشی، سپاه را از حضور فعال در عرصه ی سازندگی کشور دور نداشته است و در این زمان که جبهه ی مقابله با استکبار در سنگرهای اقتصادی و توسعه گشوده شده است، آن ها نیز در این میدان مقدس حضور فعال و بسیار چشمگیری دارند.امروز گستره ی وسیعی از فعالیت های سازندگی از قبیل سد سازی، ساخت اتوبان و فرودگاه، بازسازی تأسیسات و اسکله های بنادر کشور، راهسازی، سازمان دریایی، پروژه های کشاورزی و دامداری، طرح های آبرسانی و گازرسانی، احداث واحدهای مسکونی، خودروسازی، تولید قطعات صنعتی، درختکاری و احیای جنگل ها و بازسازی مناطق جنگ‌زده را در بر می گیرد.به منظور هماهنگی و نظارت بر این حجم وسیع از فعالیت های اقتصادی قرارگاه فرماندهی بازسازی خاتم الانبیا«ص» تشکیل شده است.
وظایف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
وظایف این نهاد انقلابی در نخستین اطلاعیه شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شانزدهم اردیبهشت سال 1358 این گونه اعلام گردید:
کمک به اجرای امور انتظامی، امنیتی و کنترل تعقیب و دستگیری عناصر ضد انقلاب؛
مبارزه مسلحانه علیه جریان های مسلحانه ضد انقلاب؛
دفاع در برابر حملات و اشغال گری های عوامل یا قوای بیگانه در داخل کشور؛
همکاری و هماهنگی موثر با نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران؛
کمک در اجرای دستورات انقلاب اسلامی و دادگستری دولت جمهوری اسلامی؛
حمایت از نهضت های رهایی بخش و حق طلبانه مستضعفین جهانی تحت نظارت مقام معظم رهبری؛
کمک به پیشبرد طرح های عمرانی. مبارزه با توطئه های گروهک های ضد انقلاب
سپاه هم زمان با توطئه های گروهک های ضد انقلاب و اعلام جنگ مسلحانه بر ضد نظام مقدس جمهوری اسلامی، به مقابله با این توطئه ها پرداخت و با کشف و انهدام خانه های تیمی، توطئه شوم دشمن را نقش بر آب کرد.یکی از شگردهای آنان، استفاده از گروه های مزدور داخلی بود؛ آنان با حوادثی همچون ماجرای گنبد، غائله خوزستان و اغتشاش کردستان، می خواستند نظام مقدس جمهوری اسلامی را از درون متلاشی کنند.سپاه پاسداران بر اساس رسالتی که بر دوش داشت، یکی از نخستین نهادهایی بود که به سرکوب گروه های وابسته پرداخت.سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ابتدا جزو نیروهای شهری محسوب می شد، امّا با توجّه به شرایط خاص جامعه و پراکندگی قوای انتظامی، مأموریت حفظ نظم و امنیت عمومی را عهده دار شد و با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، این نهاد مقدّس با بسیج نیروهای مردمی به دفع حملات دشمنان پرداخت و برای حفظ و استمرار نظام مقدّس جمهوری اسلامی به صحنه های مبارزه علیه استکبار جهانی پا گذاشت.
جایگاه سپاه در جنگ تحمیلی
حمله ناجوانمردانه ارتش عراق به سرکردگی آمریکا و تحمیل جنگ از سوی رژیم بعث به جمهوری اسلامی، صحنه جدیدی از امتحان الهی را پیش روی سپاهیان پاسدار گشود و مسئولیت سنگین دفاع از مرزهای ایران اسلامی را بر دوش آنان نهاد.برادران دلاور سپاهی با توکل به خداوند و با سرهای پرشور و دل های پرسوز به مقابله با دشمن متجاوز شتافته و در برابر متجاوزان به دفاع پرداختند.جایگاه بلند و ارزشمند سپاه پاسداران و رشادت های بی شمار رزم آوران آن نهاد در طول هشت سال دفاع مقدّس، در قالب وصف نمی گنجد و تنها باید همان جمله معروف امام راحل را یادآور شد که «اگر سپاه نبود کشور هم نبود».
حضور سپاه در عرصه سازندگی
پس از پذیرش قطع نامه 598، سپاه پاسداران افزون بر وظیفه اصلی خود که حفظ کیان اسلامی کشور بود، بر اساس فرمان مقام معظم رهبری، وارد میدان سازندگی کشور شد.هدف سپاه از ورود به این عرصه، استفاده بهینه از منابع و امکانات اقتصادی و عمرانیِ موجود در سپاه، مشارکت در اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، کسب تجربه و دانش فنی به منظور افزایش توان دفاعی سپاه، تداوم ارتباط سپاه و مردم و ایجاد بستر مناسب برای مشارکت نیروهای متخصص بسیجی در توسعه کشور بود. اینک سپاه پاسداران در راه آبادانی و عظمت کشور اسلامی ایران، تمام تلاش خویش را به کار گرفته است تا در این میدان مقدّس نیز حضوری فعّال و سازنده داشته باشد.این نهاد مقدس در فعالیت هایی از قبیل سدسازی، راه سازی، کشاورزی، دامداری، طرح های آب رسانی و گازرسانی و احداث واحدهای مسکونی نقشی فعال و پرثمر ایفا کرد. پس از فراغت از جنگ، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در راه مأموریت دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی و توسعه همه جانبه کشور، وارد عرصه سازندگی شد.
پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی
اگرچه سپاه برای مقابله با انواع تهدیدهای موجود، هویتی نظامی یافت اما نظامی گری، در واقع یکی از جنبه های وجودی این نهاد مقدس را تشکیل می داد.پاسداری از دستاوردهای انقلاب اسلامی در همه شئون کشور، اصلی ترین مأموریتی بود که از روزهای نخست از سوی حضرت امام خمینی (ره) و دیگر مسئولان کشور بر عهده سپاه گذاشته شد.در دهه اخیر که دشمنان بیداری اسلامی، دایره تهدیدهای خود را در حوزه فرهنگ، متمرکز و سطح عملیات روانی خویش را گسترده کرده است، اندیشه ای مقدس در سطح فرماندهان عالی سپاه شکل گرفت که به فعالیت های فرهنگی معتقد است.این دیدگاه که از حساسیت اوضاع فرهنگ جهانی و تهدیدهای بر ضد جهان اسلام سرچشمه می گیرد، می کوشد فعالیت های فرهنگی سپاه را به عنوان یکی از مأموریت های اصلی این نهاد در کنار مأموریت های دیگر ببیند.نگاهی به عملکرد سپاه در سنگر دفاع از انقلاب، خنثی سازی توطئه ها و خاموش کردن شعله فتنه های کور گروهک های داخلی و گذری بر عملکرد سپاه در سنگر سازندگی و طراحی و ساخت سلاح ها و تجهیزات فوق مدرن نظامی، همه گویای موفقیت های روزافزون این نهاد افتخارآفرین است.
سپاه پاسداران در آینه کلام امام خمینی (ره)
حضرت امام خمینی (ره) در بخشی از سخنان خود در حمایت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می فرمایند «من از سپاه راضی هستم و به هیچ وجه نظرم از شما برنمی گردد، اگر سپاه نبود، کشور هم نبود؛ من سپاه پاسداران را بسیار عزیز و گرامی می دارم، چشم من به شماست، شما هیچ سابقه ای جز سابقه اسلامی ندارید».ایشان همچنین درباره نقش سپاه در پشتیبانی از جمهوری اسلامی فرموده اند «سپاه پاسداران که رُکنی بزرگ در پیروزی انقلاب اسلامی است، با اقتدا به مولای خود سید مظلومان ـ علیه الصلوة والسلام ـ نجات بخش ملت ایران و اسلام عزیز از شب های تاریک و ظلمانی ستمشاهی بود و در پاسداری از انقلاب و هدف های آن، عاملی مؤثر و رُکنی رکین بوده و هست».
در سایه سار کلام رهبری معظم امام خامنه ای
رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت اللّه العظمی امام خامنه ای نیز درباره جایگاه سپاه در نظام جمهوری اسلامی ایران می فرمایند «سپاه در تاریخ شناخته شده خود ما، یک پدیده کم نظیر و شاید بی نظیر است؛ یعنی سپاه، موجودی است که ولادت و رشد و نمای آن در صحنه انقلاب، آن هم در عرصه دشوارترین آزمون های انقلاب بود».
جایگاه و موقعیت سپاه در نظام ؛ پدیده کم نظیر
... سپاه در تاریخ شناخته شده خود ما، یک پدیده کم نظیر و شاید بى نظیر است ، یعنى سپاه ، مـوجـودى اسـت که ولادت و رشد و نماى آن در صحنه انقلاب آن هم در عرصه دشوارترین آزمون هاى انقلاب بود.در اوایل شروع جنگ ، سپاه یک چیز کوچک و طفل تازه به دنیا آمده اى بود، منتها تغذیه صحیح این مـوجـود پـدید آمده در بستر انقلاب اسلامى ، به صورت پى درپى از مواد جارى انقلاب ، او را خـوش بـنـیه و قوى و بالنده کرد، تا آن روزى که اولین معجز نمایى ها را حقایق انقلابى به دسـت ایـن جـوانـان در جـبـهـه انـجـام داد. تـوده هـاى بـى شـکـل ، به شکل یگان هاى منظم درآمدند، عشق ها و شورهاى بى مهار، در چارچوب قواعد و قوانین زبـده رزمـى مـشـغول کار شدند. عشاق فداکارى و جهاد، راه منطقى و عاقلانه جهادِ موفق و منظورِ نظر پروردگار را در تجربه ها پیدا کردند.
محور اساسى انقلاب
بـنـده معتقدم این انقلاب بر دوش عناصر انقلابى خواهد توانست به پیش برود و لاغیر! خیلى ها هـستند که انقلاب از آنها منتفع مى شود، اما آن کسانى که انقلاب روى دوش آنها پیش مى رود و از انقلاب مثل یک قلعه و حصنِ حصین دفاع مى کنند، آنها صد در صد عناصر مؤ من و صادق و خالص ایـن انـقـلابـنـد ... و در ایـن مجموعه مؤ من ، آن رکن اصلى و آن محور اساسى که مى توان به او تـکیه کرد گروه هاى ویژه و از جمله آنها شما برادران سپاه هستید و لذا این را قدر بدانید و با تـکـیـه بـر روى آن بـرایـش بـرنـامـه ریـزى کـنـیـد و بـا انتقال این فکر و این انگیزه و این روحیه به یکایک آحاد سپاه مواظب دشمن باشید.
رکن اصلى انقلاب
در هـر جـامعه اى که بخواهد یک حرکت منطقى و فکرى انجام بگیرد، یک قاعده اصلى لازم است تا اگر دیگران متزلزل مى شوند آن قاعده اصلى محکم بماند و اگر دیگران راه را گم مى کنند آن مـحـور اصـلى مـسـتـقـیـم حـرکـت کـنـد و اگر دشمن توان پیدا کرد که در نقاط دیگر خاکریزها را پرکند، این نقطه خاکریز خود را محکم نگه بدارد و راه را بر نفوذ دشمن ببندند تا بتواند به کـمـک دیـگـران بشتابد ... و ما بایستى این را از نظر دور نداریم که ملت بزرگمان با همه آن ایـمان شورانگیز و عمیق و فداکارانه اى که داشتند و دارند. یک رکن رکینى را در مجموعه خودش بـایـد داشـتـه باشد، حالا آن رکن رکین چیست و کجاست ؟ من در تصویر ذهنى خودم وقتى نگاه مى کـنـم ، حـداقـل بـخـش عـظـیـمـى از این رکن عظیم را در قالب سپاه پاسداران و فرماندهان سپاه و عناصر معمولى سپاه مى بینم ... این نقش جدیدى است ، غیر از نقش در میدان جنگ است ، اما این نقش شـاید حتى رنج و مشکل پذیرى اش بیشتر از فرماندهى در میدان جنگ و فرماندهى قرارگاه هاى مـقدم و آن بى خوابى ها و سختى ها و آن تشنگى ها و آن دلهره ها باشد و این را باید حفظ کرد. مـن به سپاه با این چشم نگاه مى کنم و اگر در امر سپاه دغدغه اى داشته باشم ـ که بحمد الله دغـدغـه مـهـمـى نـدارم ـ از ایـن نـاحیه است که آیا سپاه خواهد توانست این نقش حساس و بسیار مهم یـعـنى رکن اصلى و قاعده اصلى در حفظ ایمان ها را بدرستى ایفا کند یا نه ؟ یک مجموعه اى از عـنـاصـر مـؤ مـن و مستحکم و داراى بصیرت و آماده عمل و اقدام و حاضر در صحنه هاى خطر و بى اعتناى به آنچه که دل ها و چشم هاى معمولى به خود جذب مى کند. یک چنین مجموعه اى مى تواند تـضـمـیـن کـنـنـده بـقـاء جهتِ انقلابى در همه شرایط در مجموع جامعه باشدو سپاه این نقش را مى تواند و باید ایفا کند. البته من نمى خواهم منحصر کنم به سپاه ، اما همان طور که عرض کردم بخش معظمى را سپاه تشکیل مى دهد.
عنصر تفکیک ناپذیر انقلاب
... این جانب معتقد هستم که در حال حاضر، سپاه یکى از ارگان هاى این انقلاب است و اگر نباشد، همین الان انقلاب با خطرهاى جدى روبه رو مى شود. نسبت به آینده هم تا جایى که چشم من آینده را مـى بـیـند، عینا اعتقادم این است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامى یک عنصر تفکیک ناپذیر از انقلاب ماست و وجودش لازم است ..
عملکرد سپاه با هیچ ارگان دیگرى قابل مقایسه نیست و از همه نیروهاى نظامى بالاتر و کمیت و کیفیتش بهتر است.
امـروز بـه تـأیـیـد الهى و در پناه امام عصر ـ ارواحنا له الفداء ـ و در اثر رهبرى امام عزیز و بـزرگـوار و حمایت بى دریغ و خالصانه امّت انقلابى ایران، کشور و انقلاب و سپاه هر سه هـسـتـنـد و هر روز على رغم توطئه هاى دشمنان چپ و راست قوى تر و دشمن شکن تر از روز پیش انـد و جـهـان مـى دانـد کـه سـهم سپاه در حفظ این موجودیّت تا چه حد سرنوشت ساز بوده و هست.
... مـسـئله سپاه را از دیدگاه یک نیاز طبیعى انقلاب باید نگریست ، نه از دیدگاه ارگانى در کنار ارگان هاى دیگر.
ماموریت های سپاه
به عقیده امام خامنه ای، سه ماءموریت عمده براى سپاه وجود دارد: اول : دفـاع مـسـلحـانـه از انـقـلاب و نظام اسلامى است که این ، مأموریت محورى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى است .دوم : سـازمـانـدهـى و آمـوزش ارتـش بـیـسـت مـیـلیـونـى اسـت . ایـن ارتـش کـه اول بـار امـام عـزیـزمـان در اولیـن مـاهـهـاى انـقـلاب بر زبان مبارکشان جارى کردند و از آن یاد نمودند، باید وجود خارجى پیدا کند... .مأموریت سوم همان چیزى است که امروز سپاه پاسداران در قالب سپاه قدس یا نیروى قدس ، از آن یـاد مى کند و امام بزرگوارمان تشکیل هسته هاى مردمى حزب الله در سراسر جهان را یکى از آرزوهاى خود و یکى از دستورهاى کارآینده انقلاب اسلامى در سطح جهان قرار دادند.بـى شک سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در این مورد مأموریتى خواهد داشت. ما نمى گوییم به جایى لشکرکشى مى کنیم و در امور دیگران دخالت خواهیم کرد، اما مى گوییم که نیروى نظامى مـنـظـم انـقـلابـى مـجـرّب در اولیـن کـشـورى کـه بـا انـقـلاب اسـلامـى پـدید آمده است . یقیناً در قـبـال هـسته هاى مسلّح حزب اللّه در سراسر جهان خالى از مسؤولیت نیست . کیفیّت این مسؤولیت بایستى به تناسب و مقتضیات روشن بشود.
مسؤ ولیت در بعد فرهنگى
شـمـا در هـر دو زمـینه [قدرت نظامى و قوت فکرى و فرهنگى ] مسؤولیت دارید، لیکن در زمینه دوّم مسؤولیت بیشترى دارید. البته اگر شما یک واحد صرفاً نظامى بودید، فقط در این زمینه مسؤولیت داشتید. امّا چون شما یک مسؤولیت دیگر هم به خودى خود پیدا کرده اید و آن مسؤولیت دلسوزى براى انقلاب است، شما باید براى انقلاب آماده هرگونه پاسدارى باشید. ایـن البـته لازمه هر واحد نظامى رشد کرده در انقلاب نیست، سپاه اینطور شده، این یک شرایط تـاریـخـى اسـت کـه این حالت را به وجود آورده است. انتظارها از سپاه و انتظار ما هم این است و حـقـیـقـت قـضـیـه هـم ایـن است یعنى شما نسبت به مسائل ارزشى جامعه و انقلاب نمى توانید بى تفاوت بمانید.(اصل 150 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامه‌ی نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پا برجا می ماند. حدود وظایف و قلمرو مسؤولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسؤولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان آنها به وسیله قانون تعیین می شود.
تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
در نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 بنا به فرمان حضرت امام خمینی (قدس السره) به جوانان غیور و انقلابی ایران اسلامی، عده ای از دلسوختگان راستین و پیروان صدیق ولایت فقیه گرد هم جمع آمدند، و نهاد مقدس سپاه را پی ریزی کردند.شاید در آن روزهای نخست که هدف سپاه را پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن مطرح می کردند، تصور نمی رفت که چه مسؤولیت سنگین و رسالت خطیری به عهده ی این تشکیلات تازه تأسیس خواهد بود؛ اما از آنجا که محرک حضور در این نهاد، خدمت بی شائبه به انقلاب اسلامی و اطاعت محض و عاشقانه از مقام والی ولایت فقیه بود سپاه به عنوان بازوی توانمند ولایت فقیه، خویشتن را برای هر نوع مأموریت محوله آماده کرده بودند.امام (قدس سره) در دوم اردیبهشت سال 1358 طی فرمانی به شورای انقلاب رسماً تأسیس این نهاد مقدس را اعلام کردند و شورای انقلاب با تأسیس شورای فرماندهی سپاه گام اساسی را در جهت سازماندهی این نهاد برداشت.سپاه در دوران تشکیل، صرفاً نیروی شهری به حساب می آمد که با توجه به شرایط خاص در جامعه و پراکندگی قوای انتظامی، مأموریت حفظ نظم و امنیت عمومی را عهده دار شده بود.در آن روزها، عده ی پیوستگان به سپاه اندک بود و اکثر علاقه مندان به انقلاب جذب تشکیلات و نهادهای دیگر شده بودند  عمدتاً در کمیته های انقلاب اسلامی به پاسداری از انقلاب برخاسته و سعی در صیانت آن داشتند.تعداد کم این عده سپاهیان پرانگیزه نقطه ضعف محسوب نمی شد و عموم برادران سپاهی گوش به فرمان حضرت امام (قدس سره) و آماده اجرای فرامین ولی فقیه بودند.اگر چه سپاه هویتی نظامی دارد ولی، نظامی گری در واقع یک بعد از ابعاد هویت مقدس این نهاد مکتبی و مردمی است.
فرمان حضرت امام (قدس السره) مبنی بر تشکیل نیروهای سه گانه در سپاه:
امام خمینی (قدس السره) در 26 شهریور 1364 طی فرمانی تشکیل نیروهای سه گانه ی سپاه شامل زمینی، هوایی و دریایی را به فرماندهی کل سپاه ابلاغ فرمودند و مسؤولان سپاه در جهت اجرای فرمان امام (قدس سره) به سرعت دست به کار سازماندهی شدند و نیروی زمینی سپاه را در قالب گروهان، گردان، تیپ و لشکر آرایش تشکیلاتی دادند و در جبهه های جنگ تحمیلی با سازمان و آرایش جدید خود اجرای مأموریت های محوله را استحکام و توان بیشتری بخشیدند. نیروهای هوایی و دریایی نیز با همین سرعت بر اساس تشکیلات جدیدی پایه ریزی و در جهت انجام مأموریت های محوله آماده شدند.در حال حاضر تشکیلاتی منسجم و مقتدر از برادران سپاهی در زمین، هوا و دریا در کران تا کران میهن اسلامی حضوری فعال و پر ثمر دارند و در نهایت اقتدار و توان رزمی بسیار بالا، با تجاربی ذی قیمت و ارزشمند که حاصل سال های پربرکت دفاع مقدس است، آماده اند تا در صورت بروز هر گونه خطر و تجاوز احتمالی، واکنش مناسب و مؤثری از خود نشان دهند. از سوی دیگر مراکز علمی سپاه به منظور ارتقای سطح علمی پرسنل خویش می کوشند تا با برگزاری کلاس های آموزشی ضروری، عناصر سپاهی را از جهات مختلف، انسان هایی کارآمد و پر توان سازند.دانشگاه امام حسین علیه السلام، دانشکده فرماندهی و ستاد، دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله (عج) تعلیم و تربیت و افزایش سطح آگاهی و دانش سپاهیان را به عهده دارند و از مراکز آموزش عالی فعال در سطح کشور محسوب می شوند.
نقش زنان در سپاه
در جامعه اسلامی، زنان نقش عظیمی را بر عهده دارند و در نهضت اسلامی نیز بنا به فرمایش امام راحل (قدس سره) نه تنها زنان عقب تر از مردان نبودند، بلکه در کنار آن ها و در بسیاری از جبهه ها، شاید پیشتاز، در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی هم بودند و با حضور جدی خود به تکلیف الهی خویش عمل کردند.سپاه از همان لحظه های آغازین تکوین و تکامل خویش، حضور خواهران و برادران را توأم با حفظ ارزش های انقلابی و اسلامی شاهد بوده است. حضور خواهران در سپاه از دو بعد قابل بررسی و تأمل است بعد نظامی و بعد غیر نظامی. در بعد نظامی خواهران با حضور خود در مناطق نظامی در دوران دفاع مقدس و امداد رسانی به جبهه ها و پشتیبانی رزمندگان اسلام نقش عظیمی را بر عهده داشتند و در بعد غیر نظامی نیز با حضور در پایگاه های بسیج و جمع آوری کمک های مردمی و ارسال آن ها به جبهه ها بار سنگین مسؤولیت تدارک جبهه ها را بر دوش کشیدند. از سوی دیگر خواهران برای حفظ امنیت کشور، در مکان های حساس، حضوری هوشیارانه و فعال دارند. افزون بر موارد یاد شده از دیگر مسؤولیت هایی که بر عهده ی آنان گذاشته شده است، حرفه مقدس پزشکی و پیراپزشکی است. ضمناً نمی توان سهم خواهران سپاهی را در سایر فعالیت های ارزند ه و پرتلاش نادیده گرفت.
مقابله سپاه با جنگ نرم
از اولین روزهای بعد از جنگ سیاست خصمانه دشمن علیه ایران اسلامی با تغییر فاز اولویت وارد کانال فرهنگی شد. هرچند طی تمام این سال‌ها هیچ‌گاه تهدید نظامی از دکترین تهاجمی آمریکا و اسرائیل حذف نشد، اما این کشورها سعی کردند با تهاجم همه‌جانبه فرهنگی جوانان را از نظام جداسازند تا بتوانند این نظام مقتدر را از درون متلاشی سازند. همان‌گونه که در تعابیر رهبر انقلاب نیز در برهه‌های مختلف این هجمه تمام‌عیار به تهاجم فرهنگی، در مرحله بعدی به ناتوی فرهنگی و بعد در مرحله آخر به جنگ نرم تعبیر شد.سپاه پاسداران نیز در تمام این سال‌ها همزمان با تهدیدات فرهنگی غرب، سناریوهای مختلفی را برای دفاع در مقابل این هجمه‌ها در دستور کار خود قرار داد.حضور مقتدرانه در عرصه رسانه و فضای مجازی در قالب ارتش سایبری از جمله این فعالیت‌هاست که می‌توان به ناامن‌کردن فضای مجازی برای دشمن و نفوذی‌های آنان در داخل، برخورد با براندازان نرم، انهدام ده‌ها شبکه و سایت مستهجن و دستگیری عوامل داخلی و خارجی آنها در این خصوص اشاره داشت.
سپاه و فتنه 88
بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 88، فتنه عظیم و پیچیده آغاز شد؛ فتنه‌ای که حاصل تجربه 31 ساله ضدانقلاب داخل با تمام سرویس‌های جاسوسی غرب برای زمینگیر‌کردن نظام بود. اینجا بود که سپاه به عنوان حافظ کیان نظام باید وارد صحنه می‌شد و این صحنه پیچیده را مدیریت می‌کرد. پیچیده از آن لحاظ که باید ابتدا فریب‌خوردگان و مردم عادی را از معاندین جدا می‌ساخت و سپس سرنخ‌های اصلی مدیریت فتنه را کشف و خنثی می‌کرد.سپاه پاسداران به کمک بسیج همیشه در صحنه مردمی، با ایثار و ازخودگذشتگی خود توانستند با تقدیم چند شهید غریب و مظلوم، نظام اسلامی را با سرافرازی از این فتنه پیچیده خارج سازند و انقلاب اسلامی را برای سال‌ها بیمه کنند. اقداماتی که رضایت و تقدیر رهبر حکیم انقلاب را در پی داشت.
علت سپاه هراسی دشمنان ملت ایران
طی سال های اخیر، تهاجم علیه سپاه پاسداران در قالب پروژه سپاه هراسی به شکل بی سابقه ای افزایش یافت و به اوج رسید. دلایل تهاجم علیه سپاه از سوی دشمنان خارجی و معاندان، مخالفان و منحرفان داخلی برای آگاهان به مسائل انقلاب و نظام اسلامی روشن است. اگر نبود نقش تعیین کننده سپاه در خنثی سازی توطئه های سال های اول انقلاب از قبیل غائله های تجزیه طلبی در مناطق قومیتی، تروریسم داخلی، غائله بنی صدر و کودتاهای پی درپی، سپاه اینگونه مورد هجوم قرار نمی گرفت. اگر نبود نقش سپاه و بسیج در تبدیل جنگ تحمیلی به دفاع مقدس و ناکام گذاشتن متجاوزان به ایران اسلامی، سپاه اینگونه مورد تهاجم قرار نمی گرفت. اگر نبود نقش سپاه در شکست طرح ها، سیاست ها و برنامه های آمریکا در خاورمیانه و از جمله در عراق، افغانستان، لبنان و سرزمین های اشغالی، سپاه اینگونه مورد تهاجم قرار نمی گرفت. اگر نبود نقش مهم و تأثیرگذار سپاه در امر سازندگی کشور و پیشبرد پروژه های ملی در راستای خنثی سازی توطئه تحریم های اقتصادی کشور، سپاه اینگونه مورد خشم و غضب خارجی ها قرار نمی گرفت. اگر نبود نقش سپاه در خنثی سازی جنگ نرم، فتنه 88 و افشای ماهیت واقعی فتنه گران و منحرفان از خط اصیل انقلاب اسلامی، امروز اینگونه مورد هجوم واقع نمی شد. بنابراین، اگر اکنون در دهه چهارم انقلاب قرار داریم و جمهوری اسلامی با اقتداری شگفت انگیز و روزافزون، ضمن تأمین عزت ملی برای مردم ایران در حوزه های گوناگون در حال پیشرفت است، این موقعیت کفایت می کند تا بگوییم، سپاه پاسداران به رسالت خود و به وظایف و مأموریت هایش به خوبی عمل کرده که ما در این نقطه قرار داریم.
قلمرو و عملکرد در سپاه‏
سپاه بر اساس رسالت پاسدارى از انقلاب و دستاوردهاى آن، هر عرصه‏‌اى از کیان نظام مقدس جمهورى اسلامى که بر اساس تهدیدات سخت، نیمه سخت و نرم به خطر بیفتد، عملا خود را موظف به دفاع و مقابله با آن مى‌‏داند. از این رو مهمترین قلمروهاى عملکرد سپاه در چند محور تقسیم مى‏‌گردد:
الف) عرصه نظامى: سپاه به عنوان یک نیروى مسلح قوى و نیرومند و انقلابى، در همه شرایط آماده پاسخگویى و مقابله با هجمه خارجى در کمک به ارتش جمهورى اسلامى بوده است. هجوم ناجوانمردانه نیروهاى بعثى در 31 شهریور 59 که مورد حمایت همه قدرت‏هاى شرق و غرب و دشمنان منطقه‌‏اى جمهورى اسلامى بود، صحنه نمایش اقتدارآمیز سپاه در مواجهه با تهدید سخت دشمن بود. سپاه ابتدا با عملیات نامنظم چریکى، منظم محدود و عملیات گسترده به فرمان امام خمینى، دشمن تا بن دندان مسلح را زمین‏گیر و وادار به عقب‌‏نشینى کرد. در حماسه هشت سال دفاع مقدس، رزمندگان اسلام بیش از 96 عملیات را در 95 ماه جنگ تحمیلى انجام دادند که پاسداران و بسیجیان در 27 عملیات مشترک با ارتش جمهورى اسلامى و 55 عملیات مستقل، ضربات مهلکى را بر نیروى انسانى و ماشین جنگى دشمن وارد کردند. اوج هنرنمایى و عملیات‌‏آفرینى معجزه‌‏آساى سپاه را در عملیات‏هایى همچون فتح المبین، بیت المقدس، والفجر8 مى‌‏توان نشان داد که مایه حیرت تمامى دشمنان نظام جمهورى اسلامى گردید که فتح سه روزه تهران را از سوى سردار نگون‏بخت قادسیه، صدام حسین انتظار داشتند. توانمندى امروز سپاه و ارتقای آمادگى ‏در مواجهه با تهدیدات خارجى به گونه‌‏اى است که کوچکترین تهاجم و تهدید نظامى دشمن، با پاسخ کوبنده و همه‌‏جانبه سپاه مواجه خواهد شد.
ب) عرصه امنیتى: سپاه در عرصه امنیتى و اطلاعاتى و مقابله با آشوب‏ها و بحران‏هاى داخلى، توانمندى بالایى را در کمک به وزرات اطلاعات و نیروى انتظامى ایجاد کرده که با توان قوى مهار بحران‏ها و مدیریت آشوب‏هاى احتمالى ، قدرت بازدارندگى اقتدارآمیزى را از نظام جمهورى اسلامى ایجاد کرده است.از آغاز پیروزى انقلاب اسلامى تا بحال همواره یکى از راهبردهاى دشمن، بهره‌‏گیرى از جریان‏هاى برانداز داخلى در مواجهه با جمهورى اسلامى بوده است. راهبرد بى‌‏ثبات‌‏سازى، آشوب‌‏آفرینى و برپایى غائله‌‏ها و فتنه‌‏ها و نیز حرکت‏هاى تجزیه‏‌طلبانه در طول سه دهه گذشته همواره در دستور کار آمریکایى‌‏ها و دیگر دشمنان جمهورى اسلامى بوده است. با مرورى بر وقایع آغاز انقلاب و برپایى فتنه‌‏هایى چون غائله ترکمن صحرا، فتنه کردستان، آشوب خلق عرب در خوزستان، غائله شریعتمدارى و خلق مسلمان در آذربایجان، فتنه ترور شخصیت‏هاى انقلاب، جریان برانداز حزب توده، حمله به شهر هزار سنگر آمل توسط کمونیست‏ها، انفجار مراکز حساس نظام توسط منافقین و دهها توطئه دیگر همچون کودتاها، دشمن درصدد جنگ داخلى و نابودى جمهورى اسلامى بود. نقش سپاه و روحیه شهادت‏‌طلبى و شجاعت بى‏‌نظیر پاسداران در مواجهه با دشمنان قسم‏‌خورده داخلى به گونه‌‏اى بود که امام در توصیف آنان فرمود: «جوانان ارجمند و عزیز ما در جبهه‏‌هاى داخلى از عمق جنگ‏هاى وسیع تا بیغوله و پناهگاه‏‌هاى بزرگ منحرفان غافل از خدا، از دموکرات و کومله تا منافقین و فدایى خلق و حزب خلق به اصطلاح مسلمان تا حزب توده و سایر گروهک‏هاى کوچک و بزرگ را با فداکارى‌‏ها و خداطلبى‌‏ها آن‏چنان قلع و قمع کردند که دنیا را با همه دشمنى‏‌ها که با جمهورى اسلامى ایران دارند به اعجاب و تحیّر درآوردند...»در سالیان اخیر نقش سپاه در مواجهه با بحران‏ها و آشوب‏هاى داخلى و مقابله با فتنه‌‏هایى همچون 18 تیر 78، مهار جریان برانداز در فتنه 88، از بین بردن حرکت‏هاى ضد انقلابى گروهک پژاک و دهها ماموریت دیگر چون برقرارى امنیت ملى، حفاظت از شخصیت‏هاى نظام، خنثى کردن توطئه گروهک‏ها در هواپیماربایى که قویترین امنیت پروازى را در سطح جهان به نمایش گذاشتند، گوشه‌‏اى از فداکارى فرزندان انقلاب در عرصه‏‌هاى امنیتى و اطلاعاتى است.
ج) فناور‌ى‏هاى علمى و دفاعى: سپاه با توجه به نیازهاى انقلاب در عرصه‌‏هاى علمى و دفاعى و ارتقاء نظام در بازدارندگى دشمنان و حفظ استقلال کشور، در زمینه‌‏هاى مختلف از جمله ابداع و ساخت تسلیحات پیشرفته تا فناورى‌‏هاى نوین علمى، اقدامات موثر و چشمگیرى را انجام داده است. برخى از عرصه‌هاى فناورى‏هاى دفاعى و علمى عبارتند از: ساخت ناوچه، ساخت و تولید خودروهاى نظامى، تولید موشک‏هایى با برد کوتاه و متوسط و دوربرد همانند موشک شهاب‏3، طراحى و ساخت بالگرد شاهد، تولید سکوهاى پرتاب موشک، تولید هواپیماهاى بدون سرنشین، ساخت 2296 قطعه صنعتى مهم، ساخت سامانه‌‏هاى رادارى، تولید قطعه نرم‌‏افزارى TMB (قلب حساس موشک)، طراحى سامانه‌‏هاى نوین نبرد نامتقارن در پدافند هوایى، طراحى و تولید موشک‏هاى فوق مدرن ضد موشک و رادارگریز، آزمایش سریع‏ترین موشک زیر سطحى جهان (حوت)، آزمایش‏هاى فوق پیشرفته جهان، بکارگیرى سامانه‏‌هاى پدافند فوق پیشرفته (Tor.M1) و دهها فناورى جدید که با همکارى وزارت دفاع، خودکفایى و استقلال کشور در ابعاد گوناگون نظامى و دفاعى براى جهانیان آشکار مى‏‌گردد. این قدرت بازدارندگى دفاعى سپاه، در برخى مقاطع همچون حضور متجاوزین انگلیسى در آبهاى سرزمینى ایران، باعث واکنش سریع دریادلان سپاهى و نمایش ابهت پوشالى قدرت‏هاى متجاوز خارجى مى‏‌گردد.
د) عرصه اقتصادى و سازندگى: پس از پایان جنگ تحمیلى بر اساس فرمان مقام معظم رهبرى مبنى بر ضرورت بازسازى کشور، سپاه با تشکیل قرارگاه سازندگى خاتم‌‏الانبیا به عنوان بازوى اصلى سپاه در عرصه‌‏هاى مختلف سازندگى کشور فعالیت نموده و توان مهندسى سپاه در هشت سال دفاع مقدس را پس از جنگ تحمیلى به اجراى طرح‏‌هاى عظیم عمرانى و صنعتى سوق داده است: احداث سد گتوند خوزستان (بلندترین سد خاکى کشور)، سد کرخه (یکى از بزرگترین سدهاى مخزنى خاورمیانه)، ساخت اسکله بعثت و شهید باهنر، ساخت پالایشگاه فاز 15 و 16 پارس جنوبى (عسلویه)، خط لوله گاز عسلویه به ایرانشهر، پروژه خط هفتم متروى تهران، طراحى و ساخت مخازن یک میلیون بشکه‌‏اى نفت خام و صدها پروژه دیگر که بر اساس گفتمان حضرت امام(ره) که «ما باید باورمان شود که چیزى هستیم»، «باورمان باشد که خودمان مى‏‌توانیم بسازیم» و نیز بر اساس رهنمود مقام معظم رهبرى که فرمود: «ایرانى بسازید که هر کس از هر جاى دنیا به این کشور نگاه کند، معجزه اسلام را در سازندگى یک کشور و ملت به چشم ببینند.» در این راستا پاسداران نظام اسلامى در صددند تا خواسته رهبرى نظام اسلامى تحقق یابد.
ه) عرصه تحقق بسیج و ارتش بیست میلیونى: شجره طیبه بسیج که در 5 آذر 58 توسط بنیانگذار نظام غرس گردید، در طول حماسه هشت سال دفاع مقدس به نقطه اوج بالندگى دفاعى و معنوى خود رسید و پس از آن با توسعه کمى و کیفى، به قدرت بى‏نظیر در عرصه‏‌هاى مختلف دفاع از انقلاب و نظام اسلامى رسید. تربیت سه میلیون رزمنده بسیجى در حماسه هشت سال دفاع مقدس، تشکیل 2500 گردان عاشورا و الزهرا از بسیجیان فعال، حضور بیش از صدهزار بسیجى در طرح نظیر به نظیر نیروى زمینى سپاه، حضور 12 میلیون بسیجى در رزمایش ملى سالانه در سراسر کشور، همکارى با نیروى انتظامى در تأمین امنیت، بکارگیرى 50 هزار بسیجى در برگزارى انتخابات سالیانه در کشور، حضور دهها هزار بسیجى به عنوان ضابطین و ناصحین امر به معروف و نهى از منکر، حضور هزاران بسیجى در هسته‏‌هاى علمى و پروژه‏‌هاى تحقیقاتى و... گوشه‏‌ا‌ى از توانمندى و مدیریت سپاه در ارتقا ارتش 20 میلیونى است.سپاه علاوه بر 12 میلیون بسیجى در سراسر کشور، با تشکیل هسته‌‏هاى بسیج در کشورهاى مسلمان از جمله عراق، لبنان، فلسطین، افغانستان و... توانسته است عمق‌‏بخشى انقلاب اسلامى را در مواجهه با رژیم صهیونیستى و استکبار جهانى تقویت نماید. ایستادگى حزب الله لبنان در نبرد سى و سه روزه با رژیم صهیونیستى و موفقیت اصولگرایان در کشورهاى اسلامى، جلوه‏‌هایى از «نداى دلنشین تفکر و فرهنگ بسیجى» در جهان اسلام و الگوآفرینى از بسیج براى همه انقلابیون و مبارزان در سراسر جهان مى‏‌باشد.
و) عرصه‏‌هاى فرهنگى و سیاسى: از ابتداى پیروزى انقلاب اسلامى یکى از نهادهاى تبلیغى و فرهنگى تاثیرگذار در سراسر کشور، نهاد مقدس سپاه بوده است. توانمندى سپاه به دلیل حضور نیروهاى تحصیل‏کرده، هوشمند، خستگى‌‏ناپذیر و انقلابى از یکسو و پشتوانه امکانات تبلیغى و فقدان نهادهاى فرهنگى دیگر، قوى‌‏ترین نهاد فرهنگى در گستره کشور بوده است. تاسیس دو دانشگاه امام حسین(ع) و علوم پزشکى بقیة‏الله(عج) و چهار مجتمع دانشگاهى و دیگر مراکز آموزش عالى سپاه و فارغ التحصیل شدن هزاران دانشجو و تربیت صدها استاد عضو هیأت‏هاى علمى، ساماندهى هزاران اهل قلم و بیان همچون شبکه هادیان سیاسى در مقابله با جریان‏هاى معاند، گسترش تولیدات نوشتارى، شنیدارى و دیدارى، راه‌‏اندازى سایت‏هاى مختلف فرهنگى، سیاسى، حضور صدها تن از مدیران و نخبگان سپاه در مراکز و نهادهاى گوناگون، سازماندهى نخبگان بسیجى در مهندسى افکار عمومى در عرصه‏‌هاى فرهنگى - سیاسى جامعه، تربیت هزاران بسیجى و سازماندهى آنان در مواجهه با تهاجم فرهنگى و عرصه عملیات روانى دشمن و... گوشه‌‏اى از توانمندیها و عملکرد سپاه در عرصه فرهنگى و اجتماعى جامعه است.