بيش از يك دهه پس از سرمستى "جورج بوش" از پيروزى و اعلام عجولانه پايان عمليات، از جنگ عراق هر روز بيش از پيش به عنوان يك شكست نام برده مىشود. نظرسنجى مركز تحقيقات پيو در ماه ژانويه نشان دهنده بدبينى نسبت به جنگ است، چرا كه به نظر اكثر مردم آمريكا، اين كشور به اهداف غیر منطقی که همواره مطرح میشده در عراق دست نيافته و استفاده از نيروى نظامى اشتباهى بزرگ بوده است. امروز آينده عراق با ترديدهاى بسيارى مواجه است. افزايش خشونت هاى فرقه اى و حملات روزافزون القاعده و همفكرانش تهديدى جدى براى عراقىها به حساب مىآيد كه به سختى اتحاد خود را حفظ كرده است.
*** هزینه هنگفت جنگ
هزينههاى كلان انسانى و مالى جنگ به دلايل روشنى چهرهاى زشت از اين جنگ به نمايش گذاشته است. از سال ٢٠٠٣ ميلادى تاكنون اين جنگ براى ايالات متحد آمريكا ٨١٥/٨ ميليون دلار هزينه دربر داشته است. موسسه مطالعات بينالمللى واتسون در دانشگاه براون هزينه نهايى آن را بيش از ٢/٢ تريليون دلار تخمين مىزند كه اين رقم هزينههاى مراقبت از كهنهسربازان اين جنگ را تا ٤٠ سال آينده نيز شامل مىشود. در حاليكه خزانه دولت ايالات متحد بر اثر جنگ خالى شده است، پيمانكاران نظامى بيش از ١٣٠ ميليارد دلار پول به جيب زدهاند.
مردم مىدانند كه ٤ هزار و ٤٤٨ سرباز آمريكايى در جنگ كشته شدهاند. اما اکثر ارزیابی ها از جنگ عراق تلفات كلى انسانی حمله آمريكا، انگلستان و متحدانشان را به شدت دست كم مى گيرند. هنگاميكه مقامات غربى تعداد مجروحان را ٣٠ هزار نفر تخمين مى زنند، چشم خود را بر دهها هزار كهنه سرباز كه از آسيبهاى ويرانگر جسمى، روحى و اخلاقى رنج مىبرند و همچنين هزاران مورد خودكشى سربازان بستهاند. مطالعه اخير متخصصان بهداشت آمريكايى، كانادايى و عراقى نشان مىدهد كه جنگ عامل مرگ ٥٠٠ هزار عراقى است. اين آمار مرگ بر اثر عوامل غير مستقيم از قبيل نارسايى هايى درمانى، بهداشتى، و مشكلات حمل و نقل، ارتباطات و ساير سيستم ها را نيز شامل مىشود.
چيزى كه در اين آمارها به چشم نمىخورد سرنوشت ميليون ها عراقى و آمريكايى است كه جنگ زندگى شان را تباه كرده است، خانواده هايى كه عزيزانشان را از دست داده اند و آنهايى كه براى حمايت از خانواده اى داغدار و دچار آسيب هاى روانى تلاش مى كنند. عدم ظرفيت عراق براى بازسازى زيرساخت هاى بهداشتى و امنيتى ويران شده اش هزينه هاى جنگ را در آينده دور افزايش خواهد داد.
*** جنگی که پای دیگر تروریستها را به عراق باز کرد
تهاجم انگلستان و آمريكا (نيروهاى ائتلاف) به عراق ثبات و دموكراسى را براى منطقه به ارمغان نياورد. خشونت هاى پس از جنگ مويد اين نكته است. پس از خروج نيروهاي آمريكايى از عراق، خبر كشتارها از تيتر روزنامه ها ناپديد شد. اما براساس آمارهاى سازمان ملل متحد در سال ٢٠١٣ ميلادى و يك سال پس از خروج ارتش آمريكا، ٧ هزار و ٨٠٠ غير نظامى در عراق كشته شده اند. درگيرىهاى فرقه اى شديدا افزايش يافته است و حالا گروه القاعده، كه پيش از اشغال عراق در اين كشور حضور نداشت، ادعا مىكند كه رمادى و فلوجه را تحت كنترل خود دارد. این بدان معنا است که سیاستمداران غربی با حذف این اخبار از خبرگزاری های خود سعی در موجه جلوه دادن حمله خونینشان به عراق دارند.
ستيزهجويان تمام سعى خود را براى از بين بردن دموكراسى در عراق انجام مىدهند. بسيارى از نيروه هاى گروه تروريستى داعش (امارت اسلامى عراق و شام) براى مبارزه در عراق از كشور سوريه وارد خاك اين كشور شده اند. دولت اوباما گروه تروريستى داعش را بزرگترين تهديد فعلى عليه ثبات در منطقه مى داند. اين مثال ديگرى از نتايج زيانبار هرگونه دخالت غرب در خاورميانه است. طبق گفته دولت اوباما، نظر دولت جرج بوش در مورد وجود القاعده در عراق اشتباهى بزرگ بود، چرا كه پس از جنگ شكل تازه اى از القاعده در منطقه بوجود آمده است.
*** پشیمانی هیچ سودی نخواهد داشت
بمبهاى جاسازى شده در اتومبيل ها توسط ستيزه جويان القاعده، نيروهاى پليس، مساجد شيعيان و ادارات دولتى را هدف گرفته است. يك مقام ارشد وزارت خارجه آمريكا به خبرگزارى هافينگتون پست مى گويد: اكنون القاعده تهديدى بسيار جدى محسوب مى شود. عراق همچنان كشورى كليدى در منطقه به حساب مىآيد و ما بايد كارهاى بسيارى در اين كشور انجام دهيم.
اكنون عراق بزرگترين بحران پناهندگان را از زمان اوج گرفتن جنگ تجربه مىكند. صدها هزار نفر به دنبال درگيرى ها در استان انبار، واقع در غرب بغداد و در نزديكى مرز با سوريه، اردن و عربستان سعودى، آواره شدهاند.
همچنين بحران بهداشتى بى سابقه در عراق از ميراث جنگ برشمرده مىشود. سلاح های شیمیایی و آتش زا، اورانیوم رقیق شده و سوزاندن زبالهها از جمله عوامل آلاينده در عراق به شمار مىآيند.
به گزارش روزنامه گاردین٬ پزشكان عراقى گزارشى بى سابقه از افزايش نقايص هنگام تولد، مرگ و مير نوزادان و روند رو به رشد سرطان در كودكان در مناطقى همچون فلوجه ارايه كردهاند.
ايالات متحد ارتباط علّی بین استفاده از مهمات جدید و بحران سلامت را تصديق نمى كند. اما دكتر كريس بازبى شيميدان در دانشگاه اولستر دست به مطالعه اى در زمينه رابطه ميان استفاده از سلاح ها و نرخ بيمارى در عراق زده است كه براساس آن بالاترين نرخ آسيب ژنتيكى بر يك جمعيت در بين همه مطالعه هاى مشابه را فاش مىسازد.
عليرغم ويرانهاى كه آمريكا و انگليس بر جا گذاشتهاند، طرح واشنگتن به منظور جبران خسارات و بازسازى عراق به طرز اسفناكى نابسنده بوده است. اين برنامه ريزى به جاى تامين حمايت هاى انسان دوستانه و پاك كردن عراق از زباله هاى مرگبارى كه ارتش آمريكا بر جاى گذاشته، بيشتر بر تامين امنيت و به روز كردن ميادين نفتى اين كشور جهت سرمايه گذارى خارجى معطوف شده است. عدم پاسخگویی، عدم وجود نظارت بر روند بازسازی و فساد اداری، باعث حيف و ميل شدن ٦٠ ميليون دلار كمك مالى تخصيص يافته به عراق شده است.
حال به تصديق بسيارى از ناظران، اين جنگ يك فاجعه سياسى و انسانى بوده است. اما اين تاييد به تنهايى كافى نخواهد بود. ايالات متحد، انگلستان و متحدانشان به عنوان عاملان اصلى بايد به منظور رفع بحران بى سابقه بهداشتى و پاكسازى فجايع محيط زيستى عراق و ارايه خدمات به كهنه سربازان، عراقى كه آسيب هاى جسمى و روحى فراوانى را متحمل شده اند، از اين كشور حمايت كنند و براى بازسازى و ثبات كشور اقدام نمايند. با وجود این مسئولیت این کشورها با انکار آسیبهای جدی و غیر قابل جبرانی که به عراق وارد کرده اند٬ سعی در شانه خالی کردن از بار تبعاتی که به وجود آوردهاند دارند.
گزارش از مغانی
منابع:
http://america.aljazeera.com/opinions/2014/4/iraq-reconstructionobamausinvasiongeorgewbush.html
http://www.huffingtonpost.com/2013/12/17/iraq-united-states_n_4427772.html
http://metro.co.uk/2013/12/09/ten-years-after-saddam-husseins-capture-iraq-struggles-with-violent-legacy-4220814/
http://www.bbc.co.uk/schoolreport/21829981