گروهی از فناوری‌ها با هدف درمان یا بهبود زندگی بیماران طراحی می‌شود که بر این اساس می‌توان در فرآیند تشخیص، درمان یا انجام اعمال جراحی از آنها استفاده کرد. البته به موازات تجهیزات پزشکی، تولید فرآورده‌های دارویی نیز در سال‌های گذشته تغییرات قابل توجهی را پشت سر گذاشته است و امروزه می‌توان برای درمان بعضی از بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص که پیش از این راهکاری برای درمان آن وجود نداشته است، از داروهایی استفاده کرد که به تقویت، بهبود و درمان آنها منجر شده و ادامه مسیر زندگی را برای آنها هموار می​کند.

بنابراین می‌توان گفت در دنیای امروز بین فناوری‌های نوین و پزشکی مدرن ارتباط عمیقی ایجاد شده است که بر این اساس بسیاری از پزشکان نیز برای درمان و تشخیص بیماری‌ها از این فناوری‌ها بهره می‌گیرند. هر سال از بیش از هزاران فناوری جدید اختصاصی در حوزه بهداشت و درمان رونمایی می‌شود و این فناوری‌های نوظهور در دهه‌های اخیر در بهبود خدمات ارائه شده در حوزه بهداشت و درمان نقش تاثیر‌گذاری داشته است.

فناوری زیستی، نانوفناوری، روش‌های پیشرفته در انجام اعمال جراحی و دستگاه‌های تصویربرداری تشخیصی ازجمله پیشرفت‌های مهم در این زمینه است. در سال‌های اخیر کشور ما نیز مانند بسیاری از دیگر کشورها در زمینه ابداع نوآوری‌ها و طراحی و ساخت فناوری‌های جدید پزشکی پیشرفت‌های چشمگیری را شاهد بوده است که موجب شده تشخیص، درمان و حتی جراحی‌های بسیار پیشرفته در زمانی کوتاه و با خطای کمتر و موفقیت بیشتر امکانپذیر باشد.

اهمیت بهبود سلامت افراد و پیشرفت‌هایی که در پاسخ به نیازهای مطرح شده از سوی محققان ارائه می‌شود موجب شده فناوری‌های پزشکی ازجمله فناوری‌های پیشرو باشد که استفاده از آنها به افزایش موفقیت پزشکان و متخصصان در تشخیص و درمان بیماری‌ها و نجات جان میلیون‌ها انسان از خطر مرگ و کاهش آمار مرگ و میر انسان‌ها در دنیا منتهی می‌شود. حضور فناوری‌های نوین در عرصه پزشکی نه‌تنها تشخیص دقیق‌تر و سریع‌تر بیماری‌ها را امکانپذیر می​کند، بلکه بستری فراهم می‌کند تا پزشکان بتوانند به کمک روش‌های غیرتهاجمی بیماران را تحت درمان قرار دهند.

به‌طور کلی هر‌گونه عاملی را که به بهبود وضع سلامت بیمار کمک کند و در پیشگیری، تشخیص، درمان، توانبخشی و مراقبت بیماران نقش داشته باشد می‌توان به نوعی فناوری به حساب آورد و بر این اساس فناوری در حوزه پزشکی می‌تواند ابزارها و تجهیزات مختلف، فرآورده‌های دارویی و راهکارهای درمانی را شامل شود. دستگاه‌های ضربان ساز قلب، باتری‌های قلبی، لنزهای تماسی، اندام‌های مصنوعی، ابزارهای جراحی، روش‌های تشخیصی و درمانی پیشرفته، استفاده از فناوری‌های دیجیتال در حوزه پزشکی از دستاوردهایی است که در دنیای امروز توانسته است پاسخگوی نیازهای بسیاری از بیماران باشد. گرچه فناوری پزشکی فقط بخش اندکی از هزینه‌های حوزه سلامت را به خود اختصاص می‌دهد، اما نقش پررنگی در بهبود وضع زندگی بیماران دارد.

بدون تردید پیشرفت فناوری در دهه‌های اخیر در تسهیل امور روزمره زندگی انسان‌ها نقش بسیار مهمی داشته است. در سال‌های گذشته پیشرفت‌های به دست آمده در حوزه پزشکی فقط به کشف داروهای جدید یا تشخیص بیماری‌ها محدود می‌شد، اما حضور پررنگ فناوری‌ها در حوزه‌های مختلف ازجمله پزشکی موجب شده در روند تشخیص و درمان بیماری‌ها در مقایسه با گذشته پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای را شاهد باشیم.

اگرچه بسیاری از فناوری‌هایی که متخصصان و دانشمندان در حوزه‌های مختلف به آن دست یافته‌اند تا نهایی شدن راهی پرفراز و نشیب را پیش‌رو دارد، اما بی‌شک در شکل‌گیری آینده دنیای تشخیص و درمان ایفای یکی از نقش‌های اصلی را به عهده خواهد داشت. به این ترتیب شاید دور از انتظار نباشد در آینده‌ای نزدیک بسیاری از محدودیت‌هایی که امروزه ترس ما از بیماری‌ها را افزایش داده، برطرف شده و به‌عنوان یک موضوع عادی در زندگی تلقی شود. پیشرفت‌های به دست آمده در زمینه الکترونیک، ژنتیک و زیست‌شناسی هریک به منزله دستیابی به ابزارهای جدیدی است که به محافظت و تضمین سلامت انسان‌ها منتهی می‌شود.

یکی از فناوری‌هایی که در سال‌های اخیر در روند تشخیص و درمان بیماری‌ها تاثیرگذار بوده فناوری‌های دیجیتال و سیستم‌های مبتنی بر این فناوری است. بی‌شک امروزه می‌توان نقش پررنگ فناوری‌های دیجیتال را در حوزه‌های مختلف زندگی بشر بوضوح مشاهده کرد و هر جا نتوان ردپای فناوری دیجیتال را در آن یافت به نوعی بیگانه و ناآشنا به نظر می‌رسد.

حوزه بهداشت و درمان از حوزه‌هایی است که نتوانسته از پیامدهای ناشی از نفوذ فناوری‌های دیجیتال در امان باشد. پزشکان و متخصصان بر این باورند حوزه سلامت و درمان تحت تاثیر فناوری‌های دیجیتال پیشرفت‌های چشمگیر و قابل توجهی را پشت سرگذاشته و استفاده از سیستم‌ها و ابزارهای هوشمند نقش بسیار مهمی در روند تشخیص و درمان بیماری‌ها داشته است. متخصصان می‌گویند آنچه بیمارستان‌های آینده را از بیمارستان‌های امروزی متمایز می کند حضور فناوری‌های دیجیتال در این بیمارستان‌هاست که به شما این نوید را می‌دهد، در آینده نه‌چندان دور فصل جدیدی در فرآیند تشخیص و درمان بیماری‌ها گشوده خواهد شد.

***

این روزها متخصصان و کارشناسانی که در حوزه فناوری‌های پزشکی مطالعه و تحقیق می‌کنند بیش از پیش تولید محصولات و روش‌های مبتنی بر فناوری‌های روز دنیا را که می‌تواند دستیابی به روش‌های تشخیصی و درمانی ارزان‌تر، سریع‌تر و کاربردی‌تر را برای بیماران به ارمغان آورد در دستور کار خود قرار داده‌اند. یکی از افق‌های پیش‌بینی شده برای سال آینده براساس فناوری​هایی که به حوزه پزشکی قدم می‌گذارد، ترسیم شده است. سازمان غذا و داروی آمریکا از ورود نوعی اسکنر نوری به حوزه درمان خبر داده است که پزشک می‌تواند برای کسب اطلاعات بیشتر در تشخیص نمونه‌برداری از ملانوما که از خطرناک‌ترین انواع سرطان پوست است، استفاده کند.

این روش غیرتهاجمی با هدف کاهش عوارض ناشی از جراحی و همچنین کاهش هزینه درمان طراحی شده است، اما افرادی که از سردردهای میگرنی رنج می‌برند، نیز می‌توانند در سال جدید در انتظار شنیدن خبری خوش باشند. گروهی از محققان، فناوری جدیدی را مورد بررسی قرار داده‌اند که در حقیقت به‌عنوان یک مسکن الکترونیکی عمل می‌کند.

این دستگاه محرک عصبی در لثه کاشته می‌شود و به محض این‌که بیمار شروع سردرد را احساس کند، فعالیت ناقل‌های عصبی عامل درد متوقف می‌شود. یکی دیگر از فناوری‌هایی که در آینده‌ای نزدیک از گرد راه می‌رسد یک حسگر زیستی است که می‌تواند مانند یک برس لایه سطحی پوست را برداشته و به‌عنوان یک چسب هوشمند جایگزین نمونه‌برداری سوزنی از بیماران دیابتی شود. این دستگاه به‌‌طور مداوم سطح قند خون را اندازه‌گیری کرده و در شرایطی که سطح قند خون افزایش پیدا کند به بیمار هشدار می‌دهد تا اقدامات لازم را انجام دهد.

پزشکی از راه دور نیز از دیگر فناوری‌هایی است که در سال‌های اخیر حرف‌های زیادی برای گفتن داشته است و پیش‌بینی می‌شود سال آینده شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه باشیم. ربات‌های پزشکی این روزها یک گام دیگر به جلو برداشته و می‌توانند به طور معمول در بیمارستان‌ها در کنار بیماران حضور داشته باشند، از آنها عیادت کرده و علائم حیاتی بیماران را بدون دخالت مستقیم پزشک یا پرستار مدیریت کرده و تحت کنترل قرار دهند. بنابراین دور از انتظار نخواهد بود که سال‌های آینده تعداد ربات‌هایی که در بیمارستان‌ها در کنار کادر پزشکی به بیماران خدمت می‌کنند به چند برابر افزایش پیدا کند.