به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران ساری؛انسان‌هایی که در غارهای باستانی مازندران چون غار گمیشان، غار هوتو و غار کمربند زندگی می‌کردند پس از خروج از غار به مرور باعث پیدایش گوهرتپه شدند، این تپه انسان ساز است. یعنی با گذشت زمان مردم ساکن با از بین رفتن مکانهای قبلی به مکانهای بالاتر آمده اند.

در عصر نوسنگی شکل زندگی روستا نشینی داشته و در دوره برنز و مفرغ مورد توجه قرار گرفته و حالت شهر نشینی پیدا کرده است .

احتمالا تا دوره برنز میانی فضای مسکونی و محل دفن در یک مکان بود. اما در دوره برنز متاخر (۴۰۰۰ سال قبل) هم از وسعت شهر کاسته شد و هم قبرستان را به خارج از فضای مسکونی انتقال دادند.

در بین دوره برنز و آهن حدود ۲۰۰ سال این منطقه خالی از سکنه شد و در عصر آهن قبرستان را به خارج از مکان مسکونی بردند و مکان دارای سراشیبی را برگزیدند تا شاهد نفوذ آب نباشند.

اقوام این منطقه پس از فرو پاشی شهر و کوچ به مناطق کوهستانی اجساد نیاکان خود را برای تدفین در زادگاهشان به گوهر تپه حمل کرده و همراه با مراسم آیینی در این منطقه به خاک می‌سپردند.

این محوطه باستانی در دشت رسوبی واقع شده که در جنوب آن ارتفاعات با پوشش جنگلی و کوهستان سر سبز قرار گرفته است. همچنین تراس های مناسب و دشت های میان کوهی در ارتفاعات منتهی به دشت ها از مکان های قابل جذب نخستین گروه های ساکن در منطقه بود که شواهدی از دوران پارینه سنگی و فرا پارینه سنگی در این دره ها به دست آمده است.

در جریان دوران های زمین شناسی غارهای زیادی در این منطقه تشکیل شده که در نتیجه، استقرارهای بعدی انسان در آنها ایجاد شده است. گوهر تپه یکی از استقرارگاهای پیش از تاریخی ایران است که در دوران مس و سنگ ( ۳۵۰۰ ق.م) شکل گرفته است.

قرار داشتن این محوطه در حد فاصل دره ها و غارهای باستانی همچون غار هوتو، غار کمربند و غار کمیشان اهمیت آن را دو چندان کرده است.

با توجه به سرچشمه های آبی، جنگل، دریا، غارها، منابع مصنوعات سنگی و شرایط مطلوب منطقه همراه با پتانسیل های موجود دیگر، گوهرتپه به صورت تدریجی مسیر توسعه را پیمود و در دوران مفرغ (۱۸۰۰-۳۰۰۰ ق. م) به شهری بزرگ با وسعت ۵۰ هکتار تبدیل شد بود.

بقایای آثار فرهنگی به دست آمده در میان لایه های دوره مس و سنگ و عصر مفرغ و شیوه توزیع و پراکنش آن در سطح تپه بیانگر آن است که توسطعه گوهر تپه روند تدریجی داشته و این محوطه در دوره مفرغ میانی (۲۴۰۰ ق.م) به بالاترین حد وسعت رسید، هم چنین بقایای تدفین دروه مفرغ جدید (۱۷۰۰ ق. م) بر روی لایه های مفرغ میانی گویای این مطلب است که در دوره مفرغ جدید از وسعت گوهر تپه کاسته شده و گورستان به خارج از فضای مسکونی هدایت شده است.

تحول تدریجی اواخر دوره مرغ جدید تا عصر آهن II (۱۱۰۰ ق.م) با پژوهش و مطالعه بر روی آثار فرهنگی همچون سفال، اشیا مفرغی (برنزی)، مهر، اشیا تزیینی، ساختارهای معماری قابل شناسایی می باشد.

آثار معماری بدست آمده در گوهر تپه استفاده از چینه، خشت و سنگ را در پی بناها تایید نموده که به وسیله تیرک های چوبی و افقی و نی اندود شده، پوشش دهده شده اند.

در گوهر تپه ابزارهای سنگی زیادی بدست آمده که از آن جمله می توان به تیغه ها، تراشه ها و هاون های سنگی اشاره کرد که از کانی های چرت و فلینت در میان لایههای سنگ آهک منطقه به دست آمد و کاربرد این ابزارهای سنگی جهت درو کردن غلات، تکه کردن گیاهان و گوشت حیوانات و آسیاب کردن گندم و دانه های گیاهی بوده است.

از جمله آثار شاخص یافت شده طی کاوش های علمی باستان شناسی در گوهر تپه می توان به جنگ افزارهای مفرغی و آهنی شامل سرنیزه، خنجر و هم چنین اشیای تزیینی (آویز، گردنبند، دستبند و ...) و مهره های سنگی، پیکرک های حیوانی و انسانی، ریتون های سفالی به شکل لاک پشت و پرنده و ابزار استحصال و نمونه های مختلف دوک، سردوک، فلاخن و ژتون و دیسک های سفالی اشاره کرد./س