ه گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران بیرجند
محمد اسماعیل رضوانی در 10 اردیبهشت 1300 هجری خورشیدی در خانوادهای مذهبی در روستای خُراشاد بیرجند دیده به جهان گشود و در دوره کودکی به یادگیری علوم زمان و قرآن در مکتب پرداخت و به منظور تحصیل به بیرجند رفت تا در مدرسه طلاب شوکتیه و تدین آموزش ببیند. وی در این دوره آثاری چون امثله و شرح امثله را مطالعه کرد و علوم رایج و جدید آن زمان را فرا گرفت.
محمد اسماعیل رضوانی پس از دریافت مدرک دیپلم به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و برای آموزش و تدریس راهی زادگاه خویش شد. وی پس از سه سال خدمت در این روستا به علت نیاز مدرسه های بیرجند به معلم، تدریس در دبستان و دبیرستان های این شهر را آغاز کرد.
او پس از مدتی تصمیم گرفت به تحصیل خود ادامه دهد و به همین دلیل به تهران رفت و با تلاش و کوشش فراوان موفق به دریافت مدرک کارشناسی رشته ی تاریخ در دانشسرای عالی شد و این رشته را در دوره ی کارشناسی ارشد ادامه داد و این مقطع را نیز با موفقیت سپری کرد و با نگارش رساله ی خود با موضوع علل انقلاب مشروطه موفق به دریافت دکترای رشته تاریخ از دانشگاه تهران شد.
رضوانی از وجود استادانی همچون آقا شیخ محمدرضا سرچاهی، فاضلی، سید عبدالحسین آیتی، تهامی، سید محمد فرزان بیرجندی، بینا، محمدحسن گنجی، سعید نفیسی، ابراهیم پورداود و عباس اقبال در طول زندگی خویش بهره های بسیاری برد.
وی از پایه گذاران گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی است و در دانشگاه هایی همچون تهران، تربیت معلم، شهید بهشتی، الزهرا(س)، تربیت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامی به تربیت و پرورش آینده سازان این مرز و بوم پرداخت.
پدر تاریخ مطبوعات ایران در طول عمر پربار خویش با مطبوعاتی همچون وقایع اتفاقیه، سالنامه کشور ایران، دانشکده ادبیات، بررسی های تاریخی، تاریخ و فرهنگ ایران، تحقیقات روزنامه نگاری، جامعه نوین،خواندنی های تاریخی، بندر و دریا، خواندنی های قرن، کلک، پیام کتابخانه، گنجینه اسناد، تحصیل، تاریخ معاصر ایران، کیهان فرهنگی و تحقیقات اسلامی همکاری کرده است.
وی دارای سمت هایی همچون رییس بازرسی تعلیمات متوسطه تهران، معاون بازرسی فرهنگ استان تهران، مسوول برگزاری امتحانات نهایی دبیرستان های استان مرکزی و معاونت آموزشی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بود.
همچنین از دیگر مسوولیت های این استاد می توان به مشاورت عالی پژوهشکده اسناد سازمان ملی ایران، مشاورت موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، مدیریت گروه تاریخ بنیاد دایره المعارف اسلامی، عضویت در شوراها و هیات های مختلف از جمله شورای میراث مکتوب کتابخانه ملی ایران و هیات داوران جشنواره مطبوعات دوره اول و دوم اشاره کرد.
زمینی که در روی آن زندگی میکنیم، انقلاب مشروطیت ایران، زندگی امام هشتم حضرت رضا (ع)، اعلانها و اعلامیههای دورهی قاجار، تعلیقات نامه تنسر، تصحیح تاریخ منتظم ناصری، سفرنامهی ظهیرالدوله همراه مظفرالدین شاه به فرهنگستان از جمله آثاری است که از این استاد گرانقدر به یادگار مانده است.
این استاد فرهیخته 61 مقاله در زمینه تاریخ و جغرافیا نگاشت که در مجله ها و نشریه های تخصصی جهان به چاپ رسید و با ارایه آنها در کنگره های ملی و بین المللی توانست نام ایران را دگربار در این گیتی پهناور طنین انداز کند.
استاد تاریخ معاصر ایران در حوزه تاریخ و تاریخ نگاری نقش مهم و موثری ایفا کرد و با سعی فراوان خود توانست پدر علم تاریخ ایران لقب بگیرد.
سرانجام استاد محمد اسماعیل رضوانی پس از سال ها تلاش در زمینه تاریخ معاصر ایران و تاریخ مطبوعات کشور در پنجم فروردین 1375 هجری خورشیدی چهره در نقاب خاک کشید و به دیار حق شتافت./س