به گزارش حوزه فرهنگی
باشگاه خبرنگاران ؛ همایش بزرگ فعالان فرهنگی عصر دیروز دوشنبه 26 اسفند با حضور مهمانی چون سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مطهری و مجتبی رحماندوست، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، حسام الدین آشنا، مشاور رییس جمهوری، وحید جلیلی، دکتر یعقوب توکلی، حسن بنیانیان، جواد محقق و حجتالاسلام شکیبانیا و رضا امیرخانی ـ نویسنده ـ در سالن همایشهای مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی «سرچشمه» میهمانان این همایش که در لبیک به نگرانیهای رهبر معظم انقلاب پیرامون وضعیت فرهنگی کشور گرد هم آمده بودند، به بررسی چالشهای فرهنگی و ارائه راهکاریی برای ارتقای فرهنگ و رفع نگرانیهای اهالی فرهنگ پرداختند.
همایش بزرگ فعالان فرهنگی در سه مرحله (پنل) برگزار شد و میهمانان هر بخش، به فراخور موضوع انتخاب شده در آن سخن گفتند و دیدگاههای خود را مطرح کردند. در بخش اول، سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مطهری نماینده مجلس شورای اسلامی، مهدی فضائلی، حسن بنیانیان حجتالاسلام پارسانیا و جواد استاد محقق حضور داشتند.
با استقلال فرهنگی به استقلال سیاسی و اقتصادی خواهیم رسید محمود سالاری، دبیر بخش اول این نشست فرهنگی برای شروع بحث، این سوال را مطرح کرد که «از نگاه بزرگانی که در این جمع حضور دارند، نگرانی رهبر در حوزه فرهنگی دقیقا معطوف به چه مسألهای است؟» سیدعباس صالحی در این مورد گفت: دغدغههای مقام معظم رهبری مربوط به یک دوره خاص نمیشود و سابقهای چندین ساله دارد. این نگرانیها از سال 75 آغاز شده و به گفته ایشان از اوایل انقلاب تا کنون در مقوله فرهنگ نگرانی بسیار داشتهاند که گاهی توسط مسوولان درک شده و گاهی هم درک نمیشده است.
به گفته معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، چهار نکته اصلی در این بحث وجود دارد؛ حفظ و ارتقای ایمان مذهبی، اسقلال فرهنگی، حفظ و نوسازی نهادهای سنتی عامل فرهنگ مانند مساجد، هیئات و خانواده و درنهایت، انتشار و توسعه فرهنگ اسلامی و انقلاب در فضای جهانی.
علی مطهری به عنوان دومین سخنران، با تاکید بر استقلال فرهنگی که از مهمترین دغدغههای شهید مطهری بوده است، گفت: استاد مطهری در سخنان و نوشتههایشان بر این موضوع تاکید داشتند که اگر استقلال فرهنگی باشد، استقلال سیاسی و اقتصادی هم خواهیم داشت و اگر نباشد، استعمار سیاسی و اقتصادی را شاهد خواهیم بود.
به گفته نماینده مجلس شورای اسلامی، استعمار سیاسی و اقتصادی آنگاه توفیق پیدا میکند که ابتدا استعمار فرهنگی صورت گرفته باشد.
علی مطهری با بیان اینکه نظرات مقام معظم رهبری در این باره بسیار نزدیک به نظرات شهید مطهری است، ادامه داد: آن چیزی که انقلاب ما را تهدید میکند، خودباختگی به فرهنگ بیگانه است. گرایش تدریجی به سبک زندگی غربی با توجه به وجود شبکههای ماهوارهای و گسترش آن مردم ما را خواسته یا ناخواسته به سوی این نوع زندگی هدایت میکند. ما از سبک زندگی اسلامی ایرانی دور شدهایم و خود نیز متوجه این موضوع نیستیم. اصول و مبانی اسلامی، بسیار کم در زندگی ما جلوه میکند.
سومین سخنران این بخش، مهدی فضائلی، فعال حوزه رسانه و ارتباطات بود. وی با اشاره به دغدغههای مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ، نوع نگاه به اصل انقلاب را مدنظر قرار داد و گفت: باید پرسید که اساس انقلاب ما چه بوده، چگونه بوده و باید باشد؟ سپس ادامه داد: اساس این انقلاب بر حفظ فرهنگ اسلامی بوده است؛ بنابراین هر چیزی که این اصل را مورد خدشه قرار دهد رهبر را نگران خواهد کرد. رهبری به عنوان سکاندار این انقلاب، جایی وارد عمل میشود که اهداف اصلی انقلاب مورد هدف قرار میگیرد. مسأله فرهنگ و صفآرایی دشمن را در این حوزه جدی بگیرید. مسأله مسأله کوچکی نیست که رهبر میفرماید «هرکس در این راه کشته شود، در راه خدا کشته شده است.» دشمن اطراف ما را محاصره کرده است. باید از نظام اسلامی خود دفاع کنیم.
فضائلی در ادامه گفت: اگر قائل به رابطه بین فکر و تمدن باشیم، باید مراقب جریانهای فکری باشیم. زمانی که این جریانهای فکری به قدرتها متصل میشوند خطرناکتر خواهند شد. دولتها زمینهساز فکر هستند؛ حتی اگر خودشان صاحب فکر نباشند.
سپس نوبت به حجتالاسلام پارسانیا رسید تا دیدگاههای خود را بیان کند. وی در سخنانش به دو دغدغه اصلی رهبر اشاره کرد و گفت: «هدف» و «روش»، دو دغدغه اصلی مقام معظم رهبری به مقوله فرهنگ است. هویت فرهنگی همان هدف انقلاب اسلامی است. غفلت از فرهنگ، غفلت از اهداف و آرمانهای انقلاب است. مسأله بعدی روشی است که به عنوان راهبرد خود فرهنگ میتواند نقش خود را ایفا کند. این، هم وسیله تداوم انقلاب و هم، مسیر آسیب به آن است. نقطه قوت در این میان ناشی از آمیزههای قرآنی ماست.
حسن بنیانیان نیز در ادامه این بخش از همایش گفت: باید دغدغه رهبر را به مجموعه تذکرات ایشان به دولتهای بعد از انقلاب تعمیم داد. توازن ما در این بخش به هم ریخته است. تهاجم به ما بسیار قدرتمند است؛ اما پیشگیریهای ما بسیار ضعیف. فرهنگ، زندان شده است در وزارت فرهنگ ما.
وزارتخانه ما محدود شده است به چاپ و نشر چند کتاب و فیلم. نگاه ما به فرهنگ، نگاه حداقلی است. حتی جامعه مذهبی و متدین ما هم با این نگاه حداقلی به مقوله فرهنگ توجه میکنند. دغدغه ما شده است مشکل در فلان فیلم یا فلان برنامه تلویزیونی، در صورتی که مشکل اصلی این نیست. باید به مشکلات، ریشهایتر نگاه کرد و ریشهایتر برخورد کرد.
سخنران پایانی بخش اول گفتوگوی فرهنگی، جواد محقق بود. وی با بیان اینکه همه ما به تشخیص خود در این عرصه عمل میکنیم، گفت: آیا کار ما همین است که انجام داده ایم؟ آیا دغدغههای ما همینها بوده است؟
وی با بیان این که ناهماهنگی بین جبهههای مختلف فرهنگی وجود دارد، ادامه داد: در سالهای ابتدایی جنگ، در دو جبهه غربی و جنوبی کشور، ما نیروهای بسیاری را از دست دادیم که دلیل آن ناهماهنگی بین این دو جبهه و نیروهای حاضر در آن بود. هنگامی که در این دو جبهه قرارگاهها تشکیل شد، انسجام و هماهنگی بیشتر بین نیروها و عملکرد نظامیمان کمک بزرگی به ما کرد و موفق به بازپسگیری شهرهای تصرف شده از عراق شدیم. من معتقدم در حوزه فرهنگ هم باید به همینگونه عمل کنیم. باید از چهرههای مختلف فرهنگی که در این زمینه فعال هستند بخواهیم در همین قرارگاهها فعالیت کنند. ناهماهنگی باعث خستگی و فرسودگی نیروهای فرهنگی خواهد شد.
دچار وارونگی فرهنگی شدهایم سخنرانان مرحله دوم همایش، آقایان حسامالدین آشنا، محسن اسماعیلی، حسن خجسته، وحید جلیلی و یعقوب توکلی بودند و دبیر این بخش، جواد محقق بود. دکتر خجسته به عنوان نخستین سخنران گفت: دشمن برای مقابله با انقلاب اسلامی از راههای مختلف نظامی، فرهنگی و سیاسی وارد میشود؛ اما متاسفانه برای حفظ و تثبیت انقلاب کار خاصی در طول این چند سال انجام نشده است. رهبر معظم نیز بارها از راههای مقابله با دشمنان به ارتش سایبری، عبرت از عاشورا، جنگ نرمافزاری و مردمسالاری دینی یاد کردهاند. اگر به اندیشهها اهمیت ندهیم، آنها را فراموش میکنیم.
یعقوب توکلی نیز با بررسی مشکلات فرهنگی در کشور گفت: نباید در این عرصه نگرش تیمچهای داشته باشیم. نباید نگاه ما به شکل یک بازار اختصاصی به فرهنگ باشد. هر دولت و هر سازمانی بر اساس برداشتهای خاص خود به این عرصه پرداخته است. ناهماهنگی در حوزههای مختلف فرهنگی از عمدهترین مشکلات ماست. ما در کشور، عالم و دانشمند برجسته کم نداشتهایم؛ با نگاهی به تاریخ متوجه این موضوع میشویم که اینان فقط جرقههایی بودهاند که ادامهای نداشتهاند؛ در صورتی که در جبهه مقابل عملکرها متصل و پیوسته بوده است.
محسن اسماعیلی نیز گفت در این همایش، بایدها گفته شد، حال نوبت آن است که بگوییم چه کارهایی را در این عرصه نباید انجام بدهیم؟ به نظر من نباید برداشتهای جناحی و سیاسی از سخنان رهبر بشود. دغدغههای فرهنگی را دغدغههای سیاسی نکنیم. این نگرانیها نزد رهبر از گذشتههای دور بوده و همه ما در این مسأله شریک هستیم. همه دستگاههای فرهنگی هم در این مسأله شریکند؛ کسانی که مسوول امور فرهنگی هستند و کمتر مورد نقد واقع شدهاند. صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، مساجد و وزارت فرهنگ و حتی امامان جمعه، شریک این جرم فرهنگی هستند. ما باید بازخوانی کنیم آنچه را که تا کنون انجام داده ایم و کمتر نصیحت کنیم. ما آمدهایم به سیاست رنگ دین و فرهنگ بزنیم؛ نه اینکه به فرهنگ رنگ سیاست بزنیم. آنچه که اعتقاد نداریم، نگوییم؛ اگر نصیحت میکنیم، خود به آن عمل کنیم. ما نباید دچار وارونگی فرهنگی بشویم.
در ادامه نشست، حسامالدین آشنا به مسأله بودجه فرهنگی کشور اشاره کرد و گفت: اصلاح ساختار فرهنگی نیاز به بوجه کافی و مدیریت شده دارد. صدا و سیمای ما یکی از منابع اصلی تولید برنامههای فرهنگی در کشور است؛ اما آیا توانسته با توجه به تعداد بالای کارمندانش و تولیدات برنامهای خود بار اصلاح فرهنگی را درکشور به دوش بکشد؟ ما از جریانهای اصلی و واقعی فرهنگی حمایت نمیکنیم. آنهایی را که از قبل بودهاند تضعیف کردیم و به آنان که حضور دارند با حمایت مشروع رفتار کردیم.
وحید جلیلی آخرین سخنران این بخش از همایش فعالان فرهنگی بود. وی با بررسی ویژگیهای شخصیتی رهبر معظم گفت: ایشان فردی است مشرف به حوزه فرهنگ؛ هم به معنای عام و هم به معنای خاص. ایشان متخصص در عرصه فرهنگی است و اهل مطالعه و کاملا در این حوزه بهروز است. وقتی فردی با این مشخصات، ابراز نگرانی در حوزه فرهنگ میکند باید حساسیت بیشتری در بین اهل فرهنگ ایجاد شود. نکته مهم بحث، انزوای فرهنگی مومنینی است که به این حوزه مشرف هستند. در بسیاری از نشستهای جبهه مقابل، تلاش بر این است که کشور را در خفقان و سانسور جلوه دهند؛ در صورتی که خواسته مقام معظم رهبری دقیقا برعکس این است. ایشان میخواهند نه سانسوری در کار باشد و نه خفقانی.
این فعال فرهنگی با اشاره به خطبه 34 نهجالبلاغه گفت: در این خطبه، حضرت میفرماید «برنامهریزی میکنند برای شما و شما برنامهریزی نمیکنید. دچار سایش و ریزش میشوید و شکست میخورید؛ اما با هم متحد نمیشوید."
جلیلی با تاکید بر این که مدیران فرهنگی ما باید متعهد به اسلام سیاسی باشند، سخنانش را به پایان برد.
حفظ حرمت افراد مهمترین نتیجه و دستاورد این همایش است در بخش پایانی این همایش، مجتبی رحماندوست، نظامالدین موسوی و رضا امیرخانی به سخنرانی پرداختند. ابتدا رحماندوست با بیان اینکه برای داشتن یک پیکره واحد و ارگانیک، عملکرد واحدهای فرهنگی باید مورد توجه قرار بگیرد، گفت: باید از سایش یکدیگر جلوگیری کنیم. داشتن تصوری واحد از پیکره فرهنگی کشور و لزوم تقوای تک تک اعضای این پیکره، از مهمترین کارهایی است که باید انجام دهیم. باید همه اعضا به لزوم همکاری با یکدیگر پی ببرند و عملکرد یکدیگر را در راستای هدف مشترک زیر سوال نبرند.
نظامالدین موسوی نیز با بیان این که ما جبهه فرهنگ اسلامی را در کشور نمیبینیم، گفت: این جبهه فقط در حوزه سخن وجود دارد و نه در حوزه عمل. اگر در عمل هم این جبهه را مشاهده میکردیم، چنین نگرانیهایی از سوی مقام معظم رهبری نمیدیدیم. مشکل ما، مشکل پول و امکانات نیست.
مگر در اوایل انقلاب پول و امکانات فراهم بود که چنین تولیدات با ارزشی وجود داشت؟ دشمنان حوزه فرهنگ بسیار ایدولوژیکتر و منسجمتر عمل میکنند. اگر انگیزهها قوی نشود و امکانات کافی فراهم نباشد در سالهای آتی هم باز شاهد بیان این دغدغهها از سوی رهبر خواهیم بود.
رضا امیرخانی سخنران پایانی این همایش نیز با اشاره به اینکه حضور افراد با سلایق گوناگون کنار یکدیگر، آن هم در عرصه فرهنگ میتواند نویدبخش حل مشکلات باشد، گفت: هم که در این گردهمایی افراد با گرایشها و دیدگاههای مختلف حضور دارند، اتفاق بزرگی افتاده است و هدف برگزارکنندگان همایش فعالان فرهنگی محقق شده است.
وی گفت: همه ما برای انقلاب اسلامی کار میکنیم و هدفی واحد داریم. دغدغه همه ما یکسان است. به نظر بنده ما باید با نظرات مختلف آشنا شویم، باید در این مورد حرف زده شود. ما نباید حرفهای نگرانکننده بزنیم. باید حرمت افراد را نگه داریم و بدانیم که این جلسات برای حل شدن اختلافات سیاسی و یا فرهنگی نیست؛ بلکه باید همین اختلافات را به رسمیت شناخت.
به نظر امیرخانی، حفظ حرمت افراد و احترام آنها مهمترین نتیجه و دستاورد این همایش بوده است.
همایش فعالان فرهنگی با هدف بررسی مشکلات عرصه فرهنگ، با توجه به نگرانیهای اخیر مقام معظم رهبری و با حضور چهرههای مطرح عرصه فرهنگ عصر روز گذشته 26 اسفند در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد. مقام معظم رهبری، هفته گذشته در دیدار با نمایندگان مجلس خبرگان رهبری با تایید دغدغههای فرهنگی خبرگان ملت اعلام کردند بنده نیز از این مسأله نگرانم و این نگرانی همیشه در مقاطع مختلف انقلاب وجود داشته است. برگزاری همایش فعالان فرهنگی نیز در راستای نگرانیهای معظم له و با هدف بررسی چالشهای فرهنگی برگزار شد.