توصیه‌های دارویی در تعطیلات نورروز در منزل:

ضمن انجام خانه تکانی و گردگیری عید، حتماً در منازل با کیسه‌های دارو محتوی قرص، کپسول و یا شربت نیمه مصرف شده مواجه خواهید شد. توصیه می‌شود به شکل زیر جعبه یا قفسه دارویی خود را سر و سامان دهید:

1) داروهایی که تاریخ انقضاء آنها فرا رسیده است، از بسته بندی اصلی خارج کنید و داخل کیسه زباله ریخته، معدوم کنید. برای جلوگیری از مصرف نابجای داروهای دور ریخته شده، بهتر است قرص‌ها و کپسولها را با زباله‌های تر مانند تفاله چای مخلوط کنید تا ظاهر ناخوشایند آن مانع مصرف داروها توسط کودکان شود.

2) تاریخ انقضاء معمولاً به تاریخ شمسی یا میلادی روی جعبه مقوایی داروها، همچنین در انتهای ورقه‌های آلومینیومی بسته بندی قرص‌ها و کپسول‌ها، بر روی شیشه آمپول و ویالهای تزریقی و در خصوص پمادها و کرم‌های موضعی بر روی انتهای تیوب پماد و کرم و یا روی جعبه مقوایی آنها حک شده است.

3) شربت‌های تاریخ گذشته (به جز آنتی بیوتیک‌ها) را در فاضلاب خالی کنید و شیشه‌های آن را دور بریزید. سوسپانسیون آنتی بیوتیک‌ها را بعد از گذشت 10 روز از مصرفشان داخل سطل زباله بیندازید.

4) قطره‌های چشمی که از باز شدن درب آن یک ماه گذشته است دیگر استریل نیستند و باید دور ریخته شوند.

5) آمپول‌ها و سرنگ‌های تاریخ گذشته را در کیسه زباله بریزید و معدوم کنید.

6) کرم‌ها و فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی هم دارای تاریخ انقضایی (بسته به نوع فرآورده) از 6 ماه تا 24 ماه پس از بازکردن درب ظرف هستند که به صورت تصویر یک قوطی با درب باز شده روی بسته بندی فرآورده ترسیم می‌شود.

7) داروهایی که تاریخ انقضاء آنها فرا نرسیده است ولی استفاده‌ای در منزل ندارد می‌تواند به مراکز منتخب جمعیت هلال احمر جهت استفاده اهداء شود. لازم به ذکر است داروخانه‌های سطح شهر از پس گرفتن داروهایی که قبلاً به صورت آزاد یا بیمه فروخته شده معذور هستند.

در سفر:

ممکن است در ایام تعطیلات عید دسترسی شما به داروخانه‌های روزانه به دلیل تعطیلی آنها مقدور نباشد ولی همیشه داروخانه‌های شبانه روزی و برخی داروخانه‌هایی که ملزم به باز بودن داروخانه به صورت شیفت از پیش تعیین شده می‌باشند، قابل دسترسی هستند.

لذا باید توجه کرد:

1) چنانچه شما و یا بستگانتان، به دلیل ابتلا به بیماری مزمن، دارویی را به صورت مرتب مصرف می‌کنید، مطمئن شوید دارو را به حد نیاز و تا پایان تعطیلات و ضمن سفر در اختیار دارید. چرا که بسیاری از داروها مانند داروهای ضد تشنج، داروهای بیماریهای قلبی و فشارخون، داروهای ضد افسردگی و اختلالات عصبی، داروهای ضد دیابت و چربی خون و برخی داروهای مسکن و همچنین آنتی بیوتیک‌ها، باید مرتب مصرف شوند و قطع ناگهانی این داروها، بیمار را دچار مشکل خواهد کرد.

2) چنانچه ضمن حرکت اتومبیل، قطار، کشتی و یا هواپیما، دچار سرگیجه و حالت تهوع می‌شوید، به خاطر داشته باشید با مصرف 1 یا 2 قرص 50 میلی گرمی دیمن هیدرینات، نیم ساعت قبل از شروع سفر و تکرار یک قرص هر 4 تا 6 ساعت یکبار در طی سفر، می‌توان عوارض ناشی از حرکت، تهوع و سرگیجه را برطرف کرد. باید توجه داشت که در طول 24 ساعت نباید بیشتر از 8 عدد قرص مصرف شود. در صورت بارداری یا شیردهی، با داروساز یا پزشک مشورت کنید.

داروهای که در سفر به برخی کشورها نباید همراه داشت

3) چنانچه به امارات متحده عربی (دبی، شارجه، ابوظبی) و یا عربستان سفر می‌کنید، از همراه بردن داروهای آرامبخش مانند داروهای دیازپام، اگزازپام، لورازپام، داروهای مسکن کدئین دار (مانند استامینوفن کدئین، اکسپکتورانت کدئین) و ترکیبات روانگردان جداً اجتناب کنید. براساس قوانین این کشور، متهمان به حمل این داروها با مجازات سنگینی مواجه خواهند بود. در صورت نیاز به مصرف این داروها، نسخه پزشک معالج را همراه داشته باشید و یا نسبت به جایگزینی داروها با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

4) چنانچه به برخی از کشورهای افریقایی و یا آسیایی سفر می‌کنید مطمئن شوید که آیا تزریق واکسن خاصی (مانند مننژیت ویا تب زرد) پیش از سفر مورد نیاز است یا خیر.

5) جهت پیشگیری از گزش حشرات در محیط های گرم و مرطوب و استوایی، پشه بند، حشره کش‌های خانگی و یا پماد و اسپری دافع حشرات همراه داشته باشید.

6) همراه داشتن جعبه کمک‌های اولیه، به خصوص در مورد خانواده‌هایی که فرزند خردسال دارند، همچنین همراه داشتن پوشک، شیرخشک شیرخوار، درجه تب، داروهای بدون نسخه مانند شربت تب بر، شربت سرماخوردگی، قطره و یا شربت مولتی ویتامین و آهن، پماد سوختگی، پنبه و گاز استریل و دیگر داروهایی که کودک در حال مصرف است در طی سفر ضروری خواهد بود.

7) نحوه نگهداری داروها را از داروساز، هنگام تحویل گرفتن دارو از داروخانه بپرسید و هیچگاه داروهای خود را در اتومبیلی که زیر نور آفتاب پارک شده است و یا در شیشه عقب اتومبیل (حتی در زمستان) قرار ندهید. داروهای یخچالی را در همراه با یخ و یا در داخل ظروف خنک کننده حمل کنید.

8) در خصوص بیماران دیابتی که انسولین تزریق می‌کنند توجه به موارد زیر در هنگام سفر براساس توصیه‌های مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، ضروری است:

1- فراهم کردن انسولین و داروهای مصرفی و سرنگ برای تمام مدت سفر.

2- همراه داشتن دستگاه یا نوار کنترل قند خون، قند حبه ای، نبات، بیسکوئیت و آب میوه برای درمان کاهش احتمالی قند خون. همراه داشتن میان وعده مناسب (مانند میوه و ساندویچ کوچک).

ط) در خصوص بیماران مبتلا به فشار خون بالا، بهتر است دستگاه فشار سنج و داروهای مصرفی همراه بیمار باشد و از مصرف مواد غذایی حاوی نمک مانند آجیل و تنقلات و مواد غذایی چرب خودداری شود.

بطور کلی در صورت نیاز می‌توانید سؤالات خود را در زمینه اطلاعات دارویی و موارد مسمومیت، با موضوعات ذیل و با کارشناسان مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم به شماره تلفن 1490 درمیان بگذارید:

• نحوه نگهداری و مصرف صحیح داروها

• تداخل مصرف همزمان داروها با هم و با مواد غذایی

• مصرف داروها در دوران بارداری و شیردهی

• عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها

• سازگاری و نحوه اختلاط داروهای تزریقی

• مسمومیت با داروها، سموم و مواد شیمیایی، گیاهان و گازهای سمی، گزیدگی‌ها

توصیه های مرتبط با نحوه پیشگیری از مسمومیت ها در منزل:

1. کودکان یم تا 6 ساله، پرخطرترین گروه سنی از نظر بروز مسمومیت هستند. داروهای خود را در مقابل چشم کودکان نخورید، چرا که کودکان از رفتار بزرگسالان تقلید می‌کنند و ممکن است دور از چشم والدین داروها را به دهان ببرند.

2. در هنگام مصرف دارو و یا استفاده از فرآورده‌های شیمیایی حتماً در نور کافی برچسب روی بسته بندی را مطالعه کنید و سپس مصرف شود. استفاده از داروها و مواد شیمیایی در تاریکی می‌توانند خطرناک باشد.

3. بسیاری از داروها و محصولات خانگی مانند جوهر نمک، مواد شوینده و لک بر، لاک پاک کن، سموم حشره کش و جونده کش (مانند مرگ موش)، تینر، ضدیخ، بنزین و نفت می‌توانند در صورت بلعیده شدن و تماس با پوست و چشم و یا در صورت تنفس، بسیار سمی باشند.

4. در هنگام استفاده از مواد شیمیایی و فرآورده‌های شوینده و پاک کننده، پنجره ها را باز کنید تا هوا به خوبی در محیط جریان داشته باشد. از اختلاط مواد شیمیایی مانند جوهر نمک و مواد سفید کننده و لک بر جداً خودداری کنید. بخارات و گازهای ناشی از این اختلاط بسیار سمی و خفه کننده می‌باشند.

5. همیشه پس از استفاده از مواد شیمیایی سریعاً درب آن را ببندید و دقت شود که هیچ ظرف دربسته ای از دسترسی کودکان در امان نیست.

6. نام داروی مصرفی و میزان مصرف آن را به خاطر بسپارید و یا یادداشت کنید تا دوز تکراری مصرف نشود.

7. کیف دستی، ساک خرید و کیسه های نایلونی را دور از دسترس کودکان قرار دهید. ممکن است داخل آنها وسایلی باشد که توسط کودک بلعیده شود و یا کودک ضمن بازی آنها را روی سر خود کشیده و سبب خفگی وی شود.

8. مسمومیت با گیاهانی مانند خرزهره، دیفن باخیا، کرچک و برخی از قارچهای خودرو می‌تواند کشنده باشد. در صورت وقوع  مسمومیت با این گیاهان  مصدوم را در اسرع وقت به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنید.

9. در صورتیکه کودک شما ماده ای غیر خوراکی را بلعید، با مرکز اورژانس 115و یا مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم 1490 تماس بگیرید.

10. محصولات شیمیایی و شوینده، نفت و بنزین و داروها خصوصاً شربت ترک اعتیاد متادون  را همیشه در ظرف اصلی آن نگهداری کنید. هیچگاه این فرآورده ها را در ظرف مواد خوراکی (مانند بطری نوشابه) نگهداری نکنید. این عمل سبب خورده شدن اشتباهی این مواد توسط کودکان و مسمومیت شدید ایشان خواهد شد.

11. جهت کاهش احتمال بروز مسمومیت با گاز منوکسید کربن (که بی رنگ، بی بو و شدیدا" سمی است) باید یک سیستم تهویه هوا در محیط باشد. ضمن اطمینان از استاندارد بودن وسایل گرمایشی (بخاری نفتی و گازی)، آبگرم کن و پکیج دیواری، دائما" از سلامت عملکرد آنها اطمینان حاصل نمائید و دودکش این وسایل را خصوصاً اگر محل جدیدی را برای گذران تعطیلات عید درنظر دارید، کنترل کنید.

12. چنانچه در یک محیط بسته و دارای بخاری نفتی یا گازی حالت تهوع، سرگیجه و خواب آلودگی داشتید، سریعاً بقیه را در جریان بگذارید و اگر مشکوک به مسمومیت با منوکسید کربن هستید محیط را ترک کنید. هر شخصی که با گاز منوکسید کربن در تماس بوده و دارای علایم فوق می باشد باید فوراً توسط پزشک معاینه شود. نوزادان و افراد مسن، زنان حامله، افرادی که دارای ناراحتی های قلبی عروقی هستند چنانچه با این گاز در تماس باشند حتی در صورت نداشتن علامت حتماً باید توسط پزشک معاینه شوند.

13. غذاهای مسموم کننده ممکن است بو یا مزه ناخوشایندی نداشته باشند. با وجودیکه اکثر مسمومیت های غذایی معمولاً ظرف 24 ساعت برطرف می شوند، اما بعضی از آنها مانند مسمومیت با غذای کنسروی می توانند کشنده باشند.

14. مسمومیت و مرگ ناشی از بوتولیسم، در اثر غذا و کنسرو آلوده بروز می کند و بسیار کشنده است. بیمار مبتلا سریعاً باید به یک مرکز درمانی مجهز، جهت تزریق داروی ضد سم منتقل شود.

15. بوتولیسم نوعی مسمومیت غذایی کشنده است که در اثر مصرف کشک غیر پاستوریزه، غذاهای کنسروی (که قبل از مصرف حرارت مناسب به آنها نرسیده است) و یا سوسیس و کالباس آلوده بروز می‌کند. علایم و نشانه های این مسمومیت با تاخیر (بعد از 12 تا 24 ساعت) ظاهر می شود و شامل تاری دید، دوبینی، افتادگی پلک فوقانی، عدم توانایی حرکتی، اختلال تکلم، لکنت زبان، سختی بلع، و خشکی و درد گلو می باشد. مهمترین اقدام درمانی در این مسمومیت تجویز سریع داروی ضد سم (Anti toxin)  در مرکز درمانی می باشد. در صورت عدم درمان ممکن است فرد مسموم در اثر فلج تنفسی فوت کند.

16. با جوشاندن کنسرو به مدت 20 دقیقه می‌توان از خطر مسمومیت کشنده بوتولیسم پیشگیری کرد.

17. هرگز غذاهای پخته شده را بیش از 2 ساعت (اگر هوای اتاق گرم می باشد، بیش از یک ساعت) در دمای محیط رها نکنید. برای دوباره گرم کردن غذاهای باقیمانده آنها را تا 74 درجه سانتی گراد گرما دهید تا غذا بخار کند و همچنین غذاهایی که بیش از 3 روز باقیمانده اند را مصرف نکنید.

18. همیشه قبل از آماده کردن و یا خوردن غذا، دستهایتان را با صابون بشویید. نوعی  از اسهال میکروبی در طی سفر و به دلیل عدم رعایت بهداشت قابل انتقال است. به خاطر داشته باشید دستهایتان را بعد از استفاده از سرویسهای بهداشتی، برداشتن گوشت خام، سیگار کشیدن، دست زدن به حیوانات و دست زدن به زباله ها حتماً بشوئید.

19. علایم و نشانه‌های برخی از مسمومیت‌های غذایی با تاخیر ظاهر می‌شود. یعنی ممکن است 12 تا 24 ساعت بعد از مصرف غذای آلوده، علایم در فرد مسموم بروز کند. علایم و نشانه‌های این مسمومیت ها شامل سردرد، تب، خستگی، تهوع، استفراغ، اسهال آبکی شدید، کم شدن آب بدن، ضعف و درد شکم می‌باشند.

20.دستور طلائی پیشگیری از مسمومیت غذایی: " پختن غذا و خوردن آن در همان روز " است.

21.هنگام تفرج در دشت و جنگل از دستکاری سنگها و راهپیمایی بدون کفش برای جلوگیری از گزش مار سمی و عقرب خودداری شود.

22. در هنگام مارگزیدگی بیمار را آرام کنید و از حرکات بیش از حد او جلوگیری کنید. عضو محل گزیدگی مار را باید بی حرکت و هم سطح یا کمی پایین تر از سطح قلب نگه داشت.

23. گزش عقرب می تواند منجر به بروز درد شدید در ناحیه گزش شود اما با اینکه علائم تهدید کننده حیات و حوادث منجر به مرگ به ندرت رخ می‌دهد، مصدوم را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برای تزریق پادزهر منتقل شود.

24. زنبور گزیدگی ممکن است در اثر نیش  انواع زنبور مانند زنبور عسل و زنبور سرخ بروز کند. از دستکاری کندوی زنبورهای خصوصاً وحشی خودداری کنید. حمله و گزش دسته جمعی زنبورها می‌تواند کشنده باشد.

25. نیش زنبور عسل ماده، به کیسه محتوی زهر متصل است و پس از گزش در زخم باقی می‌ماند بنابراین برداشتن سریع نیش از روی زخم، جهت جلوگیری از ورود بیشتر سم به زخم ضروری است.

26.اگر فرد زنبور گزیده مشکل تنفسی داشت و یا تورم شدید و سریع در محل گزش بروز کرد، باید به پزشک مراجعه شود.

27. صدمات ناشی از حشره "دراکولا یا بند"  در مناطق شمالی کشور و در فصول گرم و تابستان شایع است. این حشره که ظاهری شبیه مورچه بالدار دارد، نه نیش می‌زنند و نه گاز می‌گیرند بلکه ترکیبات سمی و محرکی ترشح می‌کند که باعث ایجاد زخم‌های پوستی و چشمی می‌شود.

28.  سم حشره دراکولا یا بند باعث ایجاد صدمات بافتی، زخم و تاول می‌شود. علائم به صورت قرمز شدن موضعی، جوش‌های کوچک همراه با خارش و در انتها ورقه ورقه شدن و پوسته پوسته شدن پوست است. درمان قطعی برای سم حشره دراکولا یا بند وجود ندارد و عارضه بعد از مدتی خود به خود خوب می‌شود.

29. برای تخفیف عارضه پوستی سم حشره دراکولا، می‌توان در ساعات ابتدایی، با آب و صابون معمولی محل عارضه را شستشو داد و به طور تجربی استعمال الکل سفید بر روی موضع آلوده به سم حشره دراکولا یا بند می تواند در کاهش علایم موثر باشد.

توصیه‌های مرتبط با نحوه پیشگیری از مسمومیت ها در سفر:

1. هنگام بازی کودکان در فضای باز مراقب آنها باشید تا توسط گل‌ها و گیاهان سمی، مسموم نشوند. تماس پوست با برخی از این گیاهان و یا به دهان بردن آنها منجر به مسمومیت کودکان می‌شود.

2. در سفر از خوردن گیاهان و قارچهای خودرو اجتناب شود و گیاهان یا قارچ‌ها را به دلیل مصرف آنها توسط جانوران، غیر سمی تلقی نشود. زیرا تشخیص گیاهان و قارچ‌های سمی از انواع بی خطر بسیار مشکل است.

3. در صورتیکه کودک شما ماده ای غیر خوراکی را بلعید، با مرکز اورژانس 115 و یا مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم 1490 تماس بگیرید.

4. هیچگاه در داخل اتومبیل با موتور روشن در مدت هر چند کوتاه، نخوابید. این کار سبب بروز مسمومیت کشنده با منوکسید کربن خواهد شد. همچنین از روشن کردن گاز پیک نیکی در داخل چادر و یا اتومبیل و یا در  محیط بسته دیگری به منظور تامین گرما، جدا" خودداری شود.

5. رعایت ایمنی غذایی مانع بروز مسمومیت غذایی می شود. ضمن سفر از حمل گوشت خام و تخم مرغ خام و فرآورده های لبنی با ماندگاری کوتاه خودداری نمایید، چرا که سریعا" فاسد می شوند.

6. از خرید قوطی های کنسرو دارای برآمدگی، فرورفتگی و یا نشتی خودداری کنید و مطمئن شوید که درپوش آن ها شکسته نشده باشد. اگر فرآورده ای ظاهر و یا بوی ناخوشایندی داشت، به هیچ عنوان آن را نچشید و کنسروها را قبل از مصرف 20 دقیقه در آب درحال جوشیده حرارت دهید و سپس مصرف نمایید.

7. در طی سفر برای حمل مواد غذایی فاسد شدنی، از یخدان مناسب استفاده کنید. غذاهایی که حاوی سس، تخم مرغ و خامه می باشند خیلی زود فاسد می شوند.

8. در مارگزیدگی، یک نوار محکم و پهن، چند انگشت بالاتر از محل گزیدگی مار بویژه اگر محل گزیدگی در دست ها یا پاها باشد ببندید. هر 10 تا15 دقیقه، به مدت یک دقیقه نوار را باز کرده و دوباره ببندید. این کار باید تا زمان آماده شدن پادزهر در بیمارستان ادامه یابد.

9. هر چه سریعتر فرد مار گزیده را به اورژانس بیمارستان منتقل کنید و زمان را با تلاش برای کشتن و یا گرفتن مار از دست ندهید همچنین از سرد کردن عضو مارگزیده با آب سرد یا یخ خودداری کرد.

10. اگر طی 5 تا 7 سال اخیر مصدوم مارگزیده، واکسن کزاز تزریق نکرده است به پزشک اطلاع دهید.

11. تورم ناشی از گزش عقرب، عموماً محدود به ناحیه گزش است و احساس بی حسی و سوزش در ناحیه گزش برای 4 تا 6 ساعت بوجود می آید و معمولاً پس از 24 ساعت بهبود می یابد.

12. اقدامات اولیه در گزش های معمولی زنبور عبارتند از: محل زنبور گزیدگی را با آب و صابون بشوئید، روی محل زنبور گزیدگی کمپرس سرد یا کیسه محتوی یخ قرار دهید و به طور متوالی هر 15 دقیقه یکبار کیسه یخ را از روی پوست بردارید، از قراردادن مستقیم یخ روی پوست اجتناب نمائید و از گرم کردن موضع بپرهیزید.

13. در مناطقی که حشرات زیادی وجود دارد، بهتر است روی پوست بدن مخصوصاً بدن کودک از کرمهای دور کننده حشرات استفاده نمود. اما باید توجه داشت استفاده دائم از این مواد سبب حساسیت بیشتر می شود.

14. برای پیشگیری از گزش حشرات در محیط‌‌های باز، پیراهن آستین بلند و شلوار بلند به کودکان بپوشانید.

اگر با  موارد مسمومیت در خانه یا سفر برخورد کردیم، چه باید بکنیم؟

1. در مسمومیت های دارویی و شیمیایی باید بدانیم فرد مسموم چه نوع ماده ای، چه مقدار، چه موقع و از چه راهی مصرف کرده است.

2. اگر بیمار هوشیار بود با مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم به شماره 1490 و یا اورژانس 115، تماس گرفته و در خصوص اقدامات بعدی  سوال می نمایید.

3. اگر فرد مسموم هوشیار نبود و یا مواد اسیدی، قلیایی و یا نفتی را بلعیده بود، از ایجاد استفراغ در فرد مسموم خودداری کنید و سریعاً مسموم را به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنید.

چگونه داروهای غیر قابل استفاده را معدوم کنیم؟

در خیلی از موارد پس از مراجعه به پزشک و دریافت دارو، داروهای تجویز شده تا انتها مصرف نمی شوند. گرچه تصور اشتباه نگهداری این داروها در منزل برای روز مبادا بسیار خطرناک و نادرست است، ولی شاهد هستیم که جمع آوری و انبار داروها در خیلی از منازل در محلی به نام‌های قفسه دارویی و یا جعبه های دارویی، در آشپزخانه و یا یخچال صورت می گیرد.

از آنجا که داروخانه‌ها به هیچ عنوان مجاز به تحویل گرفتن داروی مصرف نشده از بیماران نمی‌باشند، گاهی اوقات مراکز هلال احمر وظیفه جمع آوری این داروهای بلا استفاده را برعهده می‌گیرند.

گرچه داروها نقش موثری در درمان بسیاری از بیماری ها دارند ولی زمانیکه دیگر نیازی به آنها نباشد ضروری است که برای جلوگیری از ضرر رسانی آنها به دیگران، داروها را به شکل مناسبی معدوم نماییم. در اینجا روشهای صحیح انهدام داروهای تاریخ گذشته و یا مصرف نشده را ذکر می‌نماییم.

در برخی از کشورها روند مشخصی برای بازگرداندن دارو وجود دارد. ولی از آنجا که در کشور ما این سیستم وجود ندارد شما می‌توانید از روشهای ساده زیر برای دور ریختن دارو از طریق زباله منزل استفاده نمایید:

1. داروها را بدون خرد کردن قرصها و کپسول‌ها، از بسته بندی اصلی خارج شوند و با مواد ناخوشایندی مانند تفاله چای یا قهوه مخلوط کنید. مخلوط را در کیسه پلاستیکی دربسته قرار دهید و سپس داخل سطل زباله بیندازید. مخلوط حاصل را می‌توانید همچنین در قوطی حلبی خالی یا دیگر ظروف مشابه بریزید تا از نشت دارو یا ریختن آن به بیرون از سطل زباله جلوگیری شود.

2. شربت‌ها و سوسپانسیون‌ها را در فاضلاب ریخته و بطری آنرا در زباله دان بیندازید.

3. قبل از دور انداختن بطری خالی دارو، دستور مصرف روی آنرا برای جلوگیری از مصرف نابجا مخدوش شود.

4. تعداد کمی از داروها هستند که ممکن است ذاتاً خطرناک باشند یا با مصرف تنها یک دوز در فردی که دارو به او تعلق ندارد، کشنده باشند. برای جلوگیری از مصرف این مواد توسط کودکان، حیوانات خانگی یا دیگر افراد، به محض اینکه دیگر مورد نیاز نباشند باید سریعاً از طریق فاضلاب دور ریخته شوند. مانند چسب پوستی فنتانیل که برای تسکین درد مصرف می‌شود و باید به محض خاتمه مدت مصرف، آنرا داخل فاضلاب توالت انداخت تا از مصرف اتفاقی آن جلوگیری شود. از داروهای این دسته، مسکن‌های مخدر هستند، مانند: فنتانیل، مورفین، بوپره نورفین، متیل فنیدیت، مپریدین، دیازپام، متادون، هیدرومورفون، اکسی مورفون، اکسی کودون.

5. چنانچه شرکت سازنده دارو، روشی را برای معدوم سازی دارو روی بسته بندی آن ذکر کرده است باید بر اساس آن عمل نمایید.

6. داروها را به دوستان خود ندهید چرا که پزشک بر اساس سابقه بیماری شما دارو را برای خود شما تجویز کرده است و دارویی که برای شما موثر بوده است چه بسا برای دیگری خطرناک باشد.

7. اگر راه صحیح دور ریختن دارو را نمی‌دانید از یک داروساز سوال کنید.

بر اساس ملاحظات زیست محیطی محققان، از آنجا که تاکنون عارضه ای ناشی از باقیمانده دارو در محیط زیست انسان و خصوصاً آب ملاحظه نشده است، ریختن داروها در فاضلاب بلامانع است.

در داخل اسپری داروهای استنشاقی که جهت درمان بیماری‌هایی مانند آسم و بیماری انسدادی ریوی موجودند، موادی به نام پروپلانت وجود دارد. این مواد گازهای بی اثری مانند کلرو فلوروکربن هستند که به عنوان حامل دارو محسوب می‌شوند و آزاد سازی آنها منجر به صدمه لایه ازون خواهد شد. از سال 2013 مقرر شده است که این ماده با ترکیبات دوستدار محیط جایگزین شود.

پوکه این اسپری‌ها در صورتیکه سوراخ شوند و یا داخل آتش و یا کوره زباله سوز قرار گیرند می‌تواند خطرناک باشد. نحوه صحیح انهدام این پوکه‌ها را از سیستم بازیافت زباله می‌توان جویا شد.