راز شهر "بی‌گدا" چیست؟
تکدی‌گری و گدایی معضلی اجتماعی در جوامع در حال توسعه است که روزبه‌روز در شهرهای بزرگ در حال افزایش است. معضلی که با ظهور و بروز آن به تدریج به روابط انسانی و اجتماعی آسیب وارد می‌شود.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، درآمار غیررسمی "تهران" و "مشهد" شهرهایی هستند که بیش‌تر از بقیه کلانشهرها با این پدیده دست و پنجه نرم می‌کنند اما گاهی تجربه ثابت می‌کند که گدایی و تکدی‌گری بیماری لاعلاج کلانشهرها نیست، چرا در این میان "تبریز" موفق‌ترین شهر مهارکننده این پدیده است که با لقب "شهر بی‌گدا" این قاعده را نقض می‌کند.
شرایط نامساعد اشتغال در یک جامعه، از کار افتادگی، اعتیاد، معلولیت و بیماری، مسائل خانوادگی و مهاجرت‌های بدون برنامه‌ریزی به شهرهای دیگر ، فرهنگ عمومی مردم و ... همگی از عواملی است که باعث نابسامانی اقتصادی می‌شود. همه این شرایط می‌تواند تکدی‌گری افراد درگیر و حتی اعضای خانواده آنها را به دنبال داشته باشد.
شرایط اقتصادی می‌تواند در به وجود آمدن فقر و نیاز گروهی تاثیر داشته باشد، اما گسترش پدیده تکدی‌گری تنها به دلیل نیاز نیست چرا که برخی از افراد سودجو با ساماندهی باندهایی اقدام به سوءاستفاده از احساسات جامعه می‌کنند. در این صورت اگر جامعه از دلسوزی لحظه‌ای با دیدن صحنه‌های رقت‌آور از زخم و معلولیت گدایان و معصومیت چهره کودکان که همگی ابزار متکدیان است، خودداری کنند می‌توانند کم‌کم چهره شهر را از این پدیده نازیبا پاک کنند.
شهروندان با تماس تلفنی به گدایان کمک می‌کنند
بسیاری از شهروندان تبریزی ریشه‌کن شدن تکدی‌گری را مرهون فعالیت موسسه حمایت از مستمندان می‌دانند، چرا که این موسسه تابلوهایی را در زمان ورود مسافرین در شهر نصب می‌کند که در آن از مردم برای شناسایی و معرفی متکدیان کمک خواسته است و مردم هم همکاری می‌کنند. اما نکته مهم این است که راز این همکاری در چیست و چرا در شهرهای دیگر از این نمونه‌ها اجرایی نمی‌شود !؟
تقوی- مدیر موسسه حمایت از مستمندان در رابطه با نصب این بیلبوردها در شهر به خبرنگار ایسنا، گفت: از مدت‌ها قبل تابلوهای موقت در فصل تابستان و همزمان با ورود مسافران نصب می‌شد اما به تازگی مجوز بیلبوردهای دائمی را از شهرداری گرفتیم تا در چهار نقطه شهر نصب شود و به مردم اطلاع‌رسانی کند.
وی در تشریح روند رسیدگی به تلفن‌های مردمی گفت: موسسه حمایت از مستمندان بر اساس قراردادی که با نیروی انتظامی دارد، نیروهایی را آماده به کار دارد که با تماس شهروندان به محل اعلام شده، اعزام می‌شوند و فرد را جلب می‌کنند. در صورتی که فرد استحقاق کمک موسسه خیریه را داشته باشد، تحت پوشش قرار می‌گیرد و مستمری و ارزاق دریافت می‌کند و اگر قادر به کار باشد برای آنها کاریابی می‌شود. در صورتی که فرد معرفی شده، متکدی حرفه‌ای باشد پس ازاین که یکبار تعهد داد به مراکز قضایی معرفی می‌شود و یا اگر در راه مانده باشد با تهیه غذا و بلیت اتوبوس به شهر خود بازگردانده می‌شود.
بر اساس این گزارش، در سال گذشته صندوق حمایت از مستمندان تبریز 400 متکدی فعال را در شهر تبریز ساماندهی کرده که از این تعداد 200 نفر آنها تبعه کشور پاکستان، 150 نفر از استان‌های دیگر و تنها 50 نفر از این متکدیان بومی بودند.
موسسه خیریه حمایت از مستمندان تبریز بزرگترین تشکل نیکوکاری در این شهر است که در سال 1351 برای هدفمندکردن کمک‌های مردمی به مستمندان واقعی و جمع‌آوری متکدیان در شهر تبریز با کمک خیران و جمعی از بازاریان، تجار و کسبه تاسیس شده است. به طوری که تاکنون در سایه فعالیت همین موسسه با بسیاری آسیب‌های اجتماعی شهر تبریز از جمله معضل تکدی‌گری مقابله شده است.
انسجام اجتماعی تبریزی‌ها مانع گداپروری
قادر جویا، یکی از اعضای شورای شهر استان آذربایجان شرقی با تاکید بر نقش فرهنگ مذهبی مردم تبریز، گفت: نباید همه عوامل را به فرهنگ مردم و یا اقدامات مسئولین امنیتی و فعالیت موسسات خیریه معطوف کنیم چرا که عوامل دیگری همچون وضعیت اشتغال، تعلیم و تربیت، انسجام خانواده و نظارت و کنترل اجتماعی می‌تواند شرایطی را فراهم کند که باعث کاهش پدیده‌های اجتماعی همچون تکدی‌گری شود.
وی در ادامه بروز پدیده تکدی‌گری را به موضوعات دیگری همچون عدم انسجام اجتماعی، تنوع قومیت‌ها و افزایش مهاجرت نسبت داد و گفت: تبریز به دلیل کم‌رنگ بودن بسیاری از این عوامل، می‌تواند شرایط موجود را حفظ کند و برای تقویت این ویژگی برنامه‌ریزی داشته باشد.
پیشگیری از معضلات اجتماعی با حمایت از جوانان
محمدحسین منافی - مشاور شهردار تبریز با بیان اینکه کمیته امداد امام خمینی(ره) با شورا و شهرداری برای دریافت هبه ارتباط دارد، افزود: طبق ماده 795 قانون مدنی، دریافت هبه به کمیته‌امداد واگذار شده و نیازمندان نیز برای دریافت این مبالغ به کمیته امداد معرفی می‌شوند.
وی به باورهای مذهبی مردم مبنی بر کمک به دیگران تاکید کرد و ادامه داد: فعالیت سمن‌های غیردولتی و صندوق‌های قرض‌الحسنه در شهر تبریز نشان دهنده این نگرش مردم است. همچنین بسیاری از خانواده‌ها با حمایت از جوانان خود از بسیاری از معضلات اجتماعی پیشگیری می‌کنند.
تسلط مردم شهر بر احساسات لحظه‌ای
همچنین فرامرز کارآموز یکی از نمایندگان آذربایجان شرقی در شورای عالی استان‌ها نیز مسائل فرهنگی را مهم‌ترین عامل در کاهش تکدی‌گری دانست و افزود: در جامعه تبریز مردم به این فرهنگ رسیده‌اند که از کمک مستقیم به گدایان سطح شهر خودداری کنند و بر احساسات خود تسلط داشته باشند، این موضوع باعث می‌شود متکدیان سودجو نیز امیدی به گداپروری جامعه نداشته باشند.
در جامعه تبریز مردم به این فرهنگ رسیده‌اند که از کمک مستقیم به گدایان سطح شهر خودداری کنند و بر احساسات خود تسلط داشته باشند، این موضوع باعث می‌شود متکدیان سودجو نیز امیدی به گداپروری جامعه نداشته باشند.
وی ادامه داد: نهادهای خیریه و کمیته امداد با تبلیغاتی که داشتند اعتماد مردم را جلب کرده‌اند. البته در ریشه‌کن شدن این معضل علاوه بر مسائل فرهنگی مردم جامعه و فعالیت‌های سمن‌ها و نهادهای خیریه، برنامه‌ریزی‌های مسئولین شهر نیز بی‌تاثیر نبوده است.
فرهنگ عمومی شهر زیر بار گداپروری نمی‌رود
حجت الاسلام احمد حمیدی - معاون فرهنگی شهرداری تبریز به نقش نهادهای فرهنگی در فرهنگ‌سازی برای کمک به همنوع اشاره و خاطرنشان کرد: معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری برای حفظ این فرهنگ شهروندان تلاش می‌کند اما به حمایت مالی نیز نیاز دارد.
وی با تاکید به فرهنگ عمومی مردم در کاهش این پدیده اجتماعی، افزود: با اهتمامی که مردم آذربایجان نسبت به کمک به همنوعان دارند و فعالیت‌های نهادهای مردمی، به نیازمندان واقعی با حفظ کرامت و عزت نفس یاری می‌رسد. شهروندان تبریز هم از پرداخت پول به گدایان سطح شهر خودداری می‌کنند و زیر بار گداپروری در شهر نمی‌روند.
سرهنگ محمد شیری سرای - سرپرست معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی آذربایجان شرقی مرداد ماه امسال برای برخورد و جمع‌آوری متکدیان در سطح شهر تبریز اعلام آمادگی کرد و افزود: از دیدگاه نیروی‌انتظامی تکدی‌گری جرم است و در صورت مشاهده این افراد با آنان برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
همچنین محمدرضا صادقی - مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی نیز ضمن اعلام آمادگی برای ارائه خدمات و همکاری برای جمع‌آوری متکدیان، ارائه پوشش‌های حمایتی لازم برای ایجاد شرایط و زمینه مناسب برای بازگشت این افراد به زندگی عادی را وظیفه این سازمان بیان می‌کند و در ادامه یادآور می‌شود: این سازمان موظف است افراد بی‌سرپرست، ناتوان و معلول و سالمندان و کودکان کار را تحویل گرفته و در اماکن مناسب نگهداری کند.
تبریز علاوه بر "شهر بی‌گدا"، به "شهر اولین‌ها" نیز شهرت دارد. این شهر در مبارزه با تکدی‌گری نیز با استفاده از ابزاری که برای همه جوامع قابل دسترس است، توانسته این پدیده را ریشه‌کن کند و در این عرصه پیشرو باشد. تقریبا همه عناصر یادشده در موفقیت تبریز برای مهار گدایان بر پایه فرهنگ مردمی است که با غلبه بر احساسات اجازه سوءاستفاده نمی‌دهند و با اعتماد به نهادهای خیریه، بهبود شرایط زندگی را برای نیازمندان واقعی جامعه خود فراهم می‌کنند.
شرایط نامساعد اشتغال در یک جامعه، از کار افتادگی، اعتیاد، معلولیت و بیماری، مسائل خانوادگی و مهاجرت‌های بدون برنامه‌ریزی به شهرهای دیگر ، فرهنگ عمومی مردم و ... همگی از عواملی است که باعث نابسامانی اقتصادی می‌شود. همه این شرایط می‌تواند تکدی‌گری افراد درگیر و حتی اعضای خانواده آنها را به دنبال داشته باشد.
شرایط اقتصادی می‌تواند در به وجود آمدن فقر و نیاز گروهی تاثیر داشته باشد، اما گسترش پدیده تکدی‌گری تنها به دلیل نیاز نیست چرا که برخی از افراد سودجو با ساماندهی باندهایی اقدام به سوءاستفاده از احساسات جامعه می‌کنند. در این صورت اگر جامعه از دلسوزی لحظه‌ای با دیدن صحنه‌های رقت‌آور از زخم و معلولیت گدایان و معصومیت چهره کودکان که همگی ابزار متکدیان است، خودداری کنند می‌توانند کم‌کم چهره شهر را از این پدیده نازیبا پاک کنند.
شهروندان با تماس تلفنی به گدایان کمک می‌کنند
بسیاری از شهروندان تبریزی ریشه‌کن شدن تکدی‌گری را مرهون فعالیت موسسه حمایت از مستمندان می‌دانند، چرا که این موسسه تابلوهایی را در زمان ورود مسافرین در شهر نصب می‌کند که در آن از مردم برای شناسایی و معرفی متکدیان کمک خواسته است و مردم هم همکاری می‌کنند. اما نکته مهم این است که راز این همکاری در چیست و چرا در شهرهای دیگر از این نمونه‌ها اجرایی نمی‌شود !؟
تقوی- مدیر موسسه حمایت از مستمندان در رابطه با نصب این بیلبوردها در شهر به خبرنگار ایسنا، گفت: از مدت‌ها قبل تابلوهای موقت در فصل تابستان و همزمان با ورود مسافران نصب می‌شد اما به تازگی مجوز بیلبوردهای دائمی را از شهرداری گرفتیم تا در چهار نقطه شهر نصب شود و به مردم اطلاع‌رسانی کند.
وی در تشریح روند رسیدگی به تلفن‌های مردمی گفت: موسسه حمایت از مستمندان بر اساس قراردادی که با نیروی انتظامی دارد، نیروهایی را آماده به کار دارد که با تماس شهروندان به محل اعلام شده، اعزام می‌شوند و فرد را جلب می‌کنند. در صورتی که فرد استحقاق کمک موسسه خیریه را داشته باشد، تحت پوشش قرار می‌گیرد و مستمری و ارزاق دریافت می‌کند و اگر قادر به کار باشد برای آنها کاریابی می‌شود. در صورتی که فرد معرفی شده، متکدی حرفه‌ای باشد پس ازاین که یکبار تعهد داد به مراکز قضایی معرفی می‌شود و یا اگر در راه مانده باشد با تهیه غذا و بلیت اتوبوس به شهر خود بازگردانده می‌شود.
بر اساس این گزارش، در سال گذشته صندوق حمایت از مستمندان تبریز 400 متکدی فعال را در شهر تبریز ساماندهی کرده که از این تعداد 200 نفر آنها تبعه کشور پاکستان، 150 نفر از استان‌های دیگر و تنها 50 نفر از این متکدیان بومی بودند.
موسسه خیریه حمایت از مستمندان تبریز بزرگترین تشکل نیکوکاری در این شهر است که در سال 1351 برای هدفمندکردن کمک‌های مردمی به مستمندان واقعی و جمع‌آوری متکدیان در شهر تبریز با کمک خیران و جمعی از بازاریان، تجار و کسبه تاسیس شده است. به طوری که تاکنون در سایه فعالیت همین موسسه با بسیاری آسیب‌های اجتماعی شهر تبریز از جمله معضل تکدی‌گری مقابله شده است.
انسجام اجتماعی تبریزی‌ها مانع گداپروری
قادر جویا، یکی از اعضای شورای شهر استان آذربایجان شرقی با تاکید بر نقش فرهنگ مذهبی مردم تبریز، گفت: نباید همه عوامل را به فرهنگ مردم و یا اقدامات مسئولین امنیتی و فعالیت موسسات خیریه معطوف کنیم چرا که عوامل دیگری همچون وضعیت اشتغال، تعلیم و تربیت، انسجام خانواده و نظارت و کنترل اجتماعی می‌تواند شرایطی را فراهم کند که باعث کاهش پدیده‌های اجتماعی همچون تکدی‌گری شود.
وی در ادامه بروز پدیده تکدی‌گری را به موضوعات دیگری همچون عدم انسجام اجتماعی، تنوع قومیت‌ها و افزایش مهاجرت نسبت داد و گفت: تبریز به دلیل کم‌رنگ بودن بسیاری از این عوامل، می‌تواند شرایط موجود را حفظ کند و برای تقویت این ویژگی برنامه‌ریزی داشته باشد.
پیشگیری از معضلات اجتماعی با حمایت از جوانان
محمدحسین منافی - مشاور شهردار تبریز با بیان اینکه کمیته امداد امام خمینی(ره) با شورا و شهرداری برای دریافت هبه ارتباط دارد، افزود: طبق ماده 795 قانون مدنی، دریافت هبه به کمیته‌امداد واگذار شده و نیازمندان نیز برای دریافت این مبالغ به کمیته امداد معرفی می‌شوند.
وی به باورهای مذهبی مردم مبنی بر کمک به دیگران تاکید کرد و ادامه داد: فعالیت سمن‌های غیردولتی و صندوق‌های قرض‌الحسنه در شهر تبریز نشان دهنده این نگرش مردم است. همچنین بسیاری از خانواده‌ها با حمایت از جوانان خود از بسیاری از معضلات اجتماعی پیشگیری می‌کنند.
تسلط مردم شهر بر احساسات لحظه‌ای
همچنین فرامرز کارآموز یکی از نمایندگان آذربایجان شرقی در شورای عالی استان‌ها نیز مسائل فرهنگی را مهم‌ترین عامل در کاهش تکدی‌گری دانست و افزود: در جامعه تبریز مردم به این فرهنگ رسیده‌اند که از کمک مستقیم به گدایان سطح شهر خودداری کنند و بر احساسات خود تسلط داشته باشند، این موضوع باعث می‌شود متکدیان سودجو نیز امیدی به گداپروری جامعه نداشته باشند.
در جامعه تبریز مردم به این فرهنگ رسیده‌اند که از کمک مستقیم به گدایان سطح شهر خودداری کنند و بر احساسات خود تسلط داشته باشند، این موضوع باعث می‌شود متکدیان سودجو نیز امیدی به گداپروری جامعه نداشته باشند.
وی ادامه داد: نهادهای خیریه و کمیته امداد با تبلیغاتی که داشتند اعتماد مردم را جلب کرده‌اند. البته در ریشه‌کن شدن این معضل علاوه بر مسائل فرهنگی مردم جامعه و فعالیت‌های سمن‌ها و نهادهای خیریه، برنامه‌ریزی‌های مسئولین شهر نیز بی‌تاثیر نبوده است.
فرهنگ عمومی شهر زیر بار گداپروری نمی‌رود
حجت الاسلام احمد حمیدی - معاون فرهنگی شهرداری تبریز به نقش نهادهای فرهنگی در فرهنگ‌سازی برای کمک به همنوع اشاره و خاطرنشان کرد: معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری برای حفظ این فرهنگ شهروندان تلاش می‌کند اما به حمایت مالی نیز نیاز دارد.
وی با تاکید به فرهنگ عمومی مردم در کاهش این پدیده اجتماعی، افزود: با اهتمامی که مردم آذربایجان نسبت به کمک به همنوعان دارند و فعالیت‌های نهادهای مردمی، به نیازمندان واقعی با حفظ کرامت و عزت نفس یاری می‌رسد. شهروندان تبریز هم از پرداخت پول به گدایان سطح شهر خودداری می‌کنند و زیر بار گداپروری در شهر نمی‌روند.
سرهنگ محمد شیری سرای - سرپرست معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی آذربایجان شرقی مرداد ماه امسال برای برخورد و جمع‌آوری متکدیان در سطح شهر تبریز اعلام آمادگی کرد و افزود: از دیدگاه نیروی‌انتظامی تکدی‌گری جرم است و در صورت مشاهده این افراد با آنان برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
همچنین محمدرضا صادقی - مدیرکل بهزیستی آذربایجان شرقی نیز ضمن اعلام آمادگی برای ارائه خدمات و همکاری برای جمع‌آوری متکدیان، ارائه پوشش‌های حمایتی لازم برای ایجاد شرایط و زمینه مناسب برای بازگشت این افراد به زندگی عادی را وظیفه این سازمان بیان می‌کند و در ادامه یادآور می‌شود: این سازمان موظف است افراد بی‌سرپرست، ناتوان و معلول و سالمندان و کودکان کار را تحویل گرفته و در اماکن مناسب نگهداری کند.
تبریز علاوه بر "شهر بی‌گدا"، به "شهر اولین‌ها" نیز شهرت دارد. این شهر در مبارزه با تکدی‌گری نیز با استفاده از ابزاری که برای همه جوامع قابل دسترس است، توانسته این پدیده را ریشه‌کن کند و در این عرصه پیشرو باشد. تقریبا همه عناصر یادشده در موفقیت تبریز برای مهار گدایان بر پایه فرهنگ مردمی است که با غلبه بر احساسات اجازه سوءاستفاده نمی‌دهند و با اعتماد به نهادهای خیریه، بهبود شرایط زندگی را برای نیازمندان واقعی جامعه خود فراهم می‌کنند.
منبع: ایسنا
