به طور مثال، سراغ ورزشهای بسیار سخت یا غیرمعمول مانند موج سواری، پرش از آبشار، صخره نوردی و ورزشهایی از این دست میروند و برخی دیگر فقط قصد تجربه موضوعات تازه را دارند و برخی دیگر میخواهند با ممنوعیتهای وضع شده در جامعهشان بجنگند و به دنبال نقض قوانین برای رسیدن به هیجان ناشی از آن هستند اما بعضی افراد فقط برای فرار از ملال و کسالت خطر میکنند.
خطر کردن بخشی از زندگی روزمره ما انسانها از لحظه تکاملمان است. اگر در آن روزها اجدادمان قدرت خطر کردن نداشتند، هرگز نمیتوانستند به بقای خود ادامه دهند و نسل انسان منقرض میشد. این توانایی بشر موجب شده او به جامعه پیچیده امروزی دست یابد. دورانی که انسان علاوه بر تداوم حیات به موهبتهای دیگری چون عشق، پول و قدرت نیز دست یافته است.
وقتی از خطر کردن صحبت میشود، بسرعت احتمال صدمات جبرانناپذیر به ذهنمان میآید، اما ریسکپذیری دو جنبه مثبت و منفی دارد؛ برخی رفتارهای پرمخاطره انسان، نشاندهنده ضعف او و نبود توانایی انطباقش با معیارهای جامعه است که ریسک مخرب محسوب میشود. فعالیتهای مجرمانه، اعتیاد و خشونت از جمله اعمالی است که معمولا فرد خود را به خطر میاندازد، اما تنها نتیجهای که به دست میآورد تخریب جسم و روح و روانش است و با این نوع اعمال، خود را به تباهی میکشاند. بعضی مواقع هم فرد به دلیل خشم و نفرتی که از وضعیت خود دارد، دست به نابودی خود از طریق انجام دادن اینگونه خطرات میزند، اما از طرفی نوعی خطر کردن خوب هم وجود دارد. این نوع خطر کردن نه تنها برای تک تک افراد، بلکه برای کل جامعه بسیار سازنده است؛ مثلا سرمایهگذاری در سطح کلان ممکن است نوعی خطرکردن باشد، اما احتمال اینکه با خود پیشرفت و نوآوری به همراه داشته باشد، بسیار زیاد است. حتی گاهی اوقات برای به نتیجه خوب رساندن موردی از روشهای آزمون و خطا استفاده میکنیم و با خطر کردن، برخی روشهایی را که از نتایج آن چندان آگاهی نداریم امتحان میکنیم و به این ترتیب به دانشمان میافزاییم؛ درست مانند فعالیت دانشمندان درباره آزمایشهایی که انجام میدهند.
به استقبال خطر بروید
بسیاری از مردم به دلایل مختلف جرات خطر کردن ندارند. برخی از آنها تحمل هیچ نوع شکستی را ندارند. برخی دیگر از تغییر و بیرون آمدن از منطقه آرامششان میترسند و به زندگی یکنواخت خود ادامه میدهند. افرادی هم اعتماد به نفس کافی ندارند و میترسند از سوی اطرافیانشان طرد شوند، اما خطر کردن به منظور سازندگی نه تنها ویژگی مخربی نیست، بلکه باعث میشود فرد به سمت سازندگی و رشد پیش برود؛ بنابراین از خطرهای سازنده استقبال کنید، زیرا:
1- فرصتهای پیشبینی نشده اغلب با خطر کردن پیش میآید:
ما همیشه به مقوله خطر بدبینانه نگاه میکنیم و معتقدیم هر نوع خطر کردنی احمقانه و دردسرساز است، اما نباید فراموش کنیم گاهی اوقات با روشها و فرصتهایی مواجه میشویم که پیش از خطر کردن هرگز آنها را نمیشناختیم. بنابراین بعضی مواقع باید شهامت به خرج دهیم و تجربهای نو کسب کنیم.
2 ـ با خطر کردن، اعتماد به نفس فرد بالا میرود و توانایی مقابله با مشکلات را خواهد یافت:
وقتی خطر کنید و به امکانات تازه دست یابید، اعتماد به نفستان بیش از پیش بالا میرود و این حس که همیشه و در هر کاری پیروز هستید، در شما تقویت میشود و همچنین متوجه میشوید کاری که فکرش را نمیکردید بتوانید انجام دهید، از عهدهاش برمیآیید. معمولا کسانی که عهدهدار رهبری و هدایت دیگران هستند ریسکپذیر هم هستند.
3- از خطر کردن، آگاهیهای تازه کسب میشود:
گاهی اوقات وقتی کاری را با روش متفاوتی انجام میدهیم، به دانش و آگاهی تازهای دست پیدا میکنیم. این دانش تازه میتواند باعث رشد و بالندگیمان شود. همچنین نسبت به توانایی خود اطلاعات بهتری پیدا میکنیم.
4- باید به دنبال موفقیت رفت:
در کنار کسب مهارت و لیاقت فردی برای موفق شدن؛ باید قدمهای موثر به جلو برداشت و گاهی این قدمها با خطر همراه است، اما فرد با خطر کردن به مرور میآموزد بدرستی تصمیم بگیرد و در کارهایش موفقیت بیشتری کسب کند.
5- اگر همیشه به دنبال امنیت باشید، به رویاهایتان دست نمییابید:
برای اینکه رویاها را به حقیقت تبدیل کرد، گاهی باید دست به ریسک زد و خطر از دست دادن چیزی را به جان خرید. کسانی که همیشه یک کار و روش را دنبال میکنند، نمیتوانند به خواست واقعیشان دست یابند.
6 ـ خطر کردن، ترس از شکست را از میان برمیدارد:
ترسیدن از احتمال ضرر باعث میشود فرد قدمی به جلو برندارد و این هراس و وحشت او را از مواهب زندگی بازمیدارد و زندگی چندان شاد و لذتبخشی نخواهد داشت، اما اگر قبول خطر کرده دست به کاری نو بزند و این روش را باز هم تکرار کند، بهتدریج شهامت جای ترس از شکست را میگیرد. درضمن او متوجه میشود شکست الزاما پایان موفقیت نیست، بلکه معمولا آغاز راهی تازه به سوی آن است.
7 ـ خطر کردن نوعی لذت به همراه دارد:
قبول کنید یا خیر، خطر به جان خریدن با خود نوعی هیجان و لذت به دنبال دارد. زندگی را از یکنواختی و تکراری بودن درمیآورد و حس تلاش و فعالیت را در فرد زنده نگه میدارد.
8- خطر کردن به مفهوم بیگدار به آب زدن نیست:
اگرچه خطر کردن، منافع شخصی و حرفهای با خود به همراه دارد، اما قرار نیست خود را بدون هیچ علم و آگاهی به دل خطر بیندازیم و توقع پیروزی داشته باشیم. افرادی که قبل از دست زدن به هراقدامی، خود را آماده میکنند و دانش لازم را کسب میکنند و حتی عواقب احتمال شکست و اقدامات بعدی را بررسی میکنند، میتوانند از خطر کردن منفعت کسب کنند. پس مراقب باشید بدون مطالعه خود را گرفتار نکنید.
زنها، ریسکپذیرتر هستند یا مردها
تحقیقات مشخص کرده است مردها بیش از زنها به خطر کردن تمایل نشان میدهند. مردها وقتی تحت فشار روحی و اضطراب قرار میگیرند، بیش از زنها خطر میکنند و برعکس در موقعیتهای نگرانکننده زنها تاحد امکان از خطر کردن اجتناب میکنند و محتاطتر میشوند و به همین دلیل وقتی مرد و زن در موقعیتهای استرسآور کنار هم باشند، با کمک یکدیگر هوشمندانهتر عمل میکنند.
بنا به گفته محققان، تفاوت رفتاری زنها و مردها ژنتیک و ناشی از تکامل و بقای انسان است. مردهای دوران انسانهای اولیه برای تامین غذای خانواده مجبور به شکار بودند و زنها نیز با رفتارهای محتاطانه و هوشیارانه باید خانواده را کنار یکدیگر حفظ میکردند.
همچنین زنها هنگام تصمیمگیری درباره یک موضوع، دو برابر مردها دقت و تفکر میکنند. این مساله در تصمیمگیریهای طولانی مدت مانند ازدواج خود را بهتر نشان میدهد. زنها هنگام ازدواج بیشتر مراقب هستند و میاندیشند در حالی که مردها روشهای هوسی و ماجراجویانه را به کار میبندند.