یک کارشناس علوم سیاسی و رسانه، نبود زبان مشترك ميان روابط عمومي دستگاه ها و رسانه ها را از عوامل موثر ناتواني پيشگيري از اين التهاب هاي اجتماعي مي داند و مي گويد: اگر اين دو حوزه يعني رسانه ها و روابط عمومي ها، با حضور متخصصان غني سازي شود، ضمن اين كه اين ادبيات مشترك به وجود مي آيد، از ايجاد اصطكاك و در نهايت التهاب هم جلوگيري مي شود.
در تمامي جوامع رسانه ها همواره نقش به سزايي در ايجاد، تشديد و يا دفع و خنثي نمودن التهاب هاي اجتماعي دارند؛ به طوري كه بسياري اوقات، پوشش تخصصي و صحيح رسانه اي، ضمن جلوگيري از شايعه ها، زمينه تشديد و حتي ايجاد التهاب هاي اجتماعي را از بين مي برد.
دكتر "نيما رجبلو" كارشناس رسانه و علوم سياسي در گفتگو با
خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران ، التهاب هاي اجتماعي را سطحي از به هم ريختگي آرامش اجتماعي مي داند كه ممكن است ضمن منجر شدن به رفتارهاي نا به هنجار فردي و جمعي، هزينه هايي را به مديريت اجتماعي و بافت اجتماعي جامعه وارد نمايد.
وي می گوید: از اين دست التهاب ها كه عموما بر اثر فرآيند "شايعه" يا "گمانه زني" به وجود مي آيد، مثال هاي زيادي مي توان ذكر كرد.
اين كارشناس رسانه گفت: التهاب ديگر از نوع "گمانه زني" بوده كه بسيار خطرناك تر از التهاب شايعه است، چرا كه امكان "راست آزمايي" براي مردم وجود ندارد و اساس آن بر يك پيش بيني براي زمان آينده است و تا رسيدن به آن زمان گفته شده، اين التهاب به صورت مستمر ادامه پيدا مي كند.
رجبلو گمانه زني معروف در مورد پايان جهان در سال ٢٠١٢ را از جمله نمونه هاي خارجي اين التهاب ها معرفي كرده و ادامه مي دهد: گمانه زني هاي عرصه بازار و اقتصادي كه التهاب اجتماعي ايجاد مي كند هم از نمونه هاي داخلي اين موضوع هستند، گمانه زني هايي از قبيل: نصف شدن قیمت طلا در سه ماه ديگر، قحطي روغن در شب عيد و يا شايعات زلزله و هجوم مردم به پارك ها و خيايان ها كه منجر به بحران هاي اجتماعي مي شود و يا التهاب مسكن و به خصوص طلا كه ممكن است باعث تأخير و حتي به هم خوردن ازدواج جوان ها و خريد هاي ازدواج شان شود، از ديگر نمونه ها هستند؛ چرا كه فرد ممكن است شرايط فعلي را در سه ماه آينده نداشته باشد.
اين كارشناس علوم سياسي به ذكر گمانه زني حذف سهميه بنزين سفر در سال هاي گذشته اشاره مي كند و مي گويد: اين خبر باعث شد بسياري افراد در ايام عيد، ظرف هاي پر از بنزين را در سفر با خود حمل كنند كه در برخي موارد به حادثه هاي تلخي منجر شد.
رجبلو با بيان اين كه درصدي از اين اتفاقات در همه جوامع اجتناب ناپذير است مي گويد: هرچند اين التهاب ها در ساير كشور ها وجود دارد؛ اما نمي توانند برهوش اجتماعي غالب شده و جريان سازي كنند و تنها در حد يك حواشي كمرنگ آن هم در برخی مناطق جلوه می کند.
اين استاد دانشگاه در پاسخ به اين كه علاوه بر عوامل متفاوتي كه در ايجاد اين شرايط التهاب متأثر هست، جايگاه رسانه در كجاي اين معادله است، مي گويد: اتفاقا يكي از نكات مهمي كه در اين مورد وجود دارد، "كژكاركرد" هاي بخش هاي اطلاع رساني دستگاه ها و رسانه هاست؛ به طوري كه خلا داده هاي صحيح و به موقع كه بايد از طرف بخش هاي ارتباطات و روابط عمومي و اطلاع رساني سازمان ها و دستگاه هاي مرتبط ارايه شود از سویی و ناتوانی رسانه ها از تشخيص صحيح نيازهاي واقعي جامعه در آستانه التهاب از سوی دیگر، باعث مي شود تا دست به دست هم داده و نتوانند، نه در پيشگيري و نه در خنثي كردن اين التهاب ها درست و قوي عمل كنند.
وي مي گويد: معمولا بعد از اين كه التهاب وارد مي شود و به اوج مي رسد و حتی از اوج شروع به افت مي كند، آن وقت واكنش هاي كمرنگ و غيرتخصصي رسانه ها و روابط عمومي ها ديده مي شود كه غالبا چندان تاثيرگذار و آرام بخش نيست.
عضو مؤسس كانون دانش آموختگان دانشكده خبر تهران در پاسخ به اين كه براي رفع اين موارد چه بايد كرد، دو رهيافت را مورد تاكيد قرار مي دهد و مي گويد: اولين بخش مورد تاكيد، فعال بودن تخصصي بخش هاي ارتباطات و روابط عمومي نهادها و سازمان ها از عالي ترين سطح تا سطوح خرد آن است به طوري كه بايستي بتوانند روزنه هاي احتمالي سوء اطلاع رساني كه مي تواند منجر به التهاب در آن زمينه خاص شود را شناسايي و پيش بيني نمايد و با طراحي و مهندسي اطلاع رساني دانش محور، مانع از به هم خوردن تعادل اجتماعي و غلطيدن به آستانه التهاب شوند.
وي ادامه مي دهد: آنچه براي اين كار نياز است، حضور كارشناسان و دانش آموختگان كارآزموده عرصه ارتباطات و اطلاع رساني، در گام نخست در بخش هاي روابط عمومي دستگاه هاي اجرايي و دوم در رسانه هاست.
رجبلو نبود زبان مشترك ميان روابط عمومي دستگاه ها و رسانه ها را از عوامل موثر ناتواني پيشگيري از اين التهاب هاي اجتماعي مي داند و مي گويد: اگر اين دو حوزه يعني رسانه ها و روابط عمومي ها، با حضور متخصصان غني سازي شود، ضمن اين كه اين ادبيات مشترك به وجود مي آيد، از ايجاد اصطكاك و در نهايت التهاب هم جلوگيري مي شود.
اين كارشناس رسانه و علوم سياسي اصلاح كژكاركرد هاي موجود و هم افزايي دستگاه هاي اجرايي و كارشناسان رسانه و نيز رسانه هاي متخصص را تنها راه جلوگيري از بروز التهاب هاي اجتماعي مي داند و مي گويد: بين دستگاه هاي اجرايي و مراكز آموزش عالي تخصصي كه كارشناسان اين حوزه را آماده فعاليت حرفه اي در عرصه كار مي كند و همچنين كانون هاي صنفي و حرفه اي اين حوزه، بايستي ارتباط و تعاملي پويا و مستمر برقرار شود.
گزارش از امید محبی
