مرزبان ایمان و میراث‌دار جاوید تشیع
نقش آیت‌الله قمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران
سیدحسین تحصیلات ابتدایی خود را در یکی از مکتب‌خانه‌های قم شروع کرد. سپس بر اثر علاقه زیادی که به عالمان و روحانیان و رسالت خطیر این قشر در خود احساس می‌کرد، درس‌های مقدماتی این رشته از قبیل صرف، نحو و منطق را در محضر استادان این فن فراگرفت.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، خانواده متدین حاج سید‌محمود ـ که در یکی از محله‌های شهر مقدس قم
سکونت داشتند ـ در انتظار ولادت نوزادی از سلاله پاک محمدی(ص) بودند؛ کودکی
که در آینده صفحات تاریخ را با تلاش در صحنه‌های دین و مبارزه مزین
می‌ساخت و افتخاری بر افتخارات جهان تشیع می‌افزود. سرانجام بیست و هشتم
رجب 1282 هـ .ق این کودک دیده به جهان گشود و پدر، او را حسین نام نهاد.
قم در پذیرش اسلام راستین و ارادت به رهبران آن، از روزگاران کهن پیشگام بوده، و پیوندهای ناگسستنی با مکتب تشیع دارد. این شهر در دامان خود، عالمان، محدثان، اسلام‌شناسان و دین‌باوران بزرگی را تربیت کرده است. قم را می‌توان خانه امن آل‌محمد و آرامگاه علویان، عالمان و محدثان دانست. سیدحسین در چنین شهری به دنیا آمد و دوران کودکی و نوجوانی خود را در این مکان مقدس گذراند.
سیدحسین تحصیلات ابتدایی خود را در یکی از مکتب‌خانه‌های قم شروع کرد. سپس بر اثر علاقه زیادی که به عالمان و روحانیان و رسالت خطیر این قشر در خود احساس می‌کرد، درس‌های مقدماتی این رشته از قبیل صرف، نحو و منطق را در محضر استادان این فن فراگرفت. ایشان تا اوان بلوغ در قم به تحصیل مبادرت می‌ورزد و سپس برای تکمیل تحصیلات از زادگاه خود (قم) کوچ می‌‌کند.
اولین مقصد وی تهران است. سید حسین در تهران با حوزه علمیه‌ای مواجه می‌شود که حضور علما و استادان خبره و بنام و جدیت طالبان علم، آنجا را به حوزه‌ای پررونق و پربار تبدیل کرده است.
آقا حسین در بیست و دو سالگی به منظور انجام مراسم حج، راهی مکه و مدینه می‌شود. وی در بازگشت از سرزمین وحی، به نجف اشرف وارد و پس از زیارت مرقد جد مظلوم خود، امیرمومنان(ع) و اندکی توقف، راهی سامرا می‌شود.
ایشان با عزیمت به مشهد مقدس به دوران چهل ساله تحصیل خود خاتمه می‌دهد و با پشتوانه علمی گرانقدر، برای رهبری و زعامت مردم، راهی آن دیار مقدس می‌شود.
در دوران مرجعیت و زعامت آیت‌الله قمی، حوادث و رویداد‌های مهمی رخ داد و ایشان با موضعگیری مناسب و قاطع توانست جایگاه و عظمت مقام مرجعیت را نمایان سازد که از آن جمله می‌توان به موضوع کشف حجاب و متحدالشکل شدن لباس‌ها از سوی رضا خان و ایفای نقش و موضع مهم و اساسی ایشان در افشا و رسوایی این توطئه اشاره کرد.
واکنش شجاعانه آیت‌الله قمی و حرکت اعتراض‌آمیز او به تهران و پس از آن، قیام خونین مسجد گوهرشاد باعث شد رژیم ستم شاهی پهلوی ایشان را در سال 1354 هـ .ق به عراق تبعید کند.
دوران دیکتاتوری رضاخان و عملکرد ضدمذهبی او، از مقاطع حساسی است که حاج‌آقا حسین قمی در آن مقطع به مبارزه برخاست و توده‌های دین باور را بر ضد نظام ستمشاهی شوراند.
سرانجام پس از سال‌ها مبارزه با رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی، بیماری سختی بر او عارض شد و احساس کرد خداوند دعایش را اجابت کرده و لحظه ترک این دنیای فانی فرا رسیده است و باید به استقبال مرگ رفت. ایشان را به بیمارستان ملکی بغداد انتقال دادند و چهاردهم ربیع‌الاول 1366 هـ .ق به دیار باقی شتافت.
جنازه مطهر مرحوم آیت‌الله قمی در شهر بغداد و با حضور مسلمانان و مومنان آن شهر پس از تشییع به کاظمین برده شد و در حرم دو امام معصوم حضرت موسی کاظم(ع) و حضرت جواد(ع) طواف یافت و سپس به سمت شهر کربلا راهی شد.
منبع: کتاب قامت قیام حاج‌آقا حسین قمی، از محمدباقر پورامینی
