چه كسي مسؤول بي‌تدبيري و ايجاد نااميدي و ارسال تصوير زشت زننده از ايران به خارج است؟

اثرات داخلی بی‌تدبیری دولت

سردرگمی بسیاری از مردم برای اطلاع از نحوه اجرای این طرح، توزیع تبعیض آمیز و عدم اختصاص مکانهای مناسب برای توزیع که موجب تشکیل صف های طولانی در هوای سرد شد، اعتراض‌های گسترده مردمی را به دنبال داشت. نکته قابل توجه این است که افرادی که قبل از این اقدامات دولت دهم در پرداخت یارانه را "گداپروری" و در تناقض با "کرامت" انسانی مردم می نامیدند، اکنون سکوت کرده و هیچ اظهار نظری نمی کنند.

خدشه وارد شدن به کرامت مردمی که در صف طولانی برای دریافت کالا ایستاده اند قسمتی از خسارت های وارد شده در این طرح به مردم است؛ قسمت دیگر خبرهایی است که از جان باختن و مصدومیت هموطنان ما بر اساس ازدحام در صف‌های توزیع کالا به گوش می‌رسد.

چرا دولت با بي‌تدبيري مطلق، اسباب خوراك رسانه‌هاي بيگانه براي
 مسخره كردن ايران و ايراني فراهم كرده است؟

بی‌تدبیری دولت چه تأثیری بر دیپلماسی دارد؟

اما مسئله ای که در بین نقدهای مطرح شده در رسانه‌ها کمتر به آن پرداخته شده، اثرات مخرب اجرای نامناسب این طرح بر عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی کشور است. توضیح این مسئله نیازمند مقدماتی است که در ادامه گفته خواهد شد.

اصلی‌ترین هدفی که هر دولتی در عرصه بین الملل و تعاملات خود با دیگر دولت‌ها دنبال می کند کسب منافع ملی است؛ هر دولتی که بتواند منافع بیشتری در تعاملات خود کسب کند موفق‌تر عمل کرده است. در این بین دولتهایی که در سطح بالاتری از قدرت و اقتدار ملی قرار گرفته اند، توان تأثیرگذاری بیشتری خواهند داشت و در رقابت با دیگر دولتها منافع و امتیازات بیشتری را کسب می کنند.

اما در جهان امروز قدرت و اقتدار ملی در واقعیت به تنهایی نمی تواند مؤلفه ای تأثیرگذار برای کسب امتیاز و منافع بیشتر باشد؛ آنچه که مهم است تصویری است که هر دولتی از خود به نمایش می گذارد. ممکن است دولتی در واقع مؤلفه های لازم برای قدرت و اقتدار درونی را داشته باشد اما نتواسته باشد این ذهنیت را برای دولت‌های دیگر ایجاد کرده باشد. چنین دولتی قادر نخواهد بود در ارتباط و تعامل با دیگر دولت‌ها به اهداف خود که کسب حداکثر منافع است برسد. اما بر عکس دولتی که با وجود نواقص و مشکلات، دست به تصویر سازی مناسبی از شرایط درونی زده باشد، در چانه زنی و مذاکرات دیپلماتیک موفق خواهد بود.

یکی از مصادیق قدرت و اقتدار ملی در جموری اسلامی اتحاد و همراهی مردم با دولت و استناد مذاکره کنندگان در مذاکرات و چانه زنی های دیپلماتیک به این مسئله است. "اینکه تحریم و مشکلات اقتصادی باعث نخواهد شد که مردم از درخواست خود برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای دست بکشند و این مردم هستند که از مسئولین دیپلماسی کشور پافشاری بر غنی سازی و حق هسته ای را مطالبه می کنند" این جملات و این تصویر سازی از مردم همواره یکی از پشتوانه‌های اساسی دیپلماتهای کشورمان در مذاکرات بوده است که نشانی از وجود اتحاد بین مردم و مسئولین برای طرف های دیگر مذاکره بوده و از درخواست های بی مورد برای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران جلوگیری به عمل می آورد.

علاءالدین بروجردی رئیس کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس قبل از این در مصاحبه ای با مشرق به این موضوع اشاره کرده بود و در مورد صحبت های خود به جک استراو در سفر هیات پارلمانی انگلیس به ایران گفته بود:

"غربی‌ها به این نتیجه رسیدند که ایران دارد کار خودش را می‌کند. تحریم‌ها واقعا تاثیرگذار نیست. ما با آنها مطرح کردیم که خب شما در مسیر از محل اقامت تا مجلس، اوضاع مردم را چگونه دیدید؟ آیا مردم برای برطرف کردن مایحتاج عادی خود در صف‌های طولانی جمع شده بودند یا حالت شهر، حالت عادی بود؟ تحریم عملا نه فقط تاثیر نگذاشت که موجب شکوفایی استعدادهای ملی و دانشمندان و جوانان ما شد."

با این فرض صف‌های طولانی مردم برای دریافت کالا در شهرهای مختلف ایران در بین مذاکرات حساسی که بین ایران و 1+5 برقرار است پالس هایی برای طرف مقابل ایران ارسال خواهد کرد که به نفع ایران نبوده و دست مذاکره کنندگان را در مذاکرات آتی خالی خواهد کرد.

تصویری که از ایران به خاطر عدم تدبیر دولت در اجرای صحیح این طرح به غرب ارسال شد، ایرانی است با مشکلات فراوان اقتصادی که ناشی از تحریم هاست و ایران به دنبال رفع این تحریم ها در اولین فرصت خواهد بود؛ به خاطر همین ذهنیت، طرف غربی بیشترین امتیازات را از ایران طلب خواهد کرد. چرا که تصور می کند شکست مذاکرات هزینه زیادی برای ایران به دنبال دارد و دولت ایران از جانب مردم خود تحت فشار است. البته این مسئله به این معنا نیست که منکر وجود مشکلات اقتصادی در کشور شویم اما برای موفق بودن در مذاکرات و چانه زنی های دیپلماتیک لازم است که بهترین تصویر از دولت و جامعه ایران در ذهن طرف دیگر مذاکره ایجاد شود.

این موضوع بلافاصله مورد توجه دیپلمات های غربی قرار گرفت به طوری که وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا در جلسه استماع کنگره به طرح سبد کالا در ایران اشاره می کند و می گوید: " شما در اخبار دیدید که ایران اخیرا به طور قابل مشاهده‌ای غذا بین مردم فقیر جامعه اش توزیع کرده تا نشان‌ دهد کاهش هدفمند و محدود تحریم‌ها تاثیر مستقیم بر مردم این کشور داشته است. همانطور که روحانی قول داده بود، این پول قرار است در جهات دیگری مصرف نشود."

تا چه زماني بي‌تدبيري‌ها و بي‌سوادي‌هاي دولت يازدهم در مسئله داخلي و
 سياست خارجي بايد به ضرر مردم تمام شود؟

عدم‌برنامه ریزی صحیح دولت برای اجرای صحیح این طرح که باعث ایجاد تصویر و ذهنیت نامناسب در بین طرف مقابل مذاکره شد، در کنار برخی موضع گیری های نامناسب مسئولین مبنی بر "خالی بودن خزانه" و "بدهی‌های فراوان دولت" در آستانه مذاکرات حساس ایران و 1+5 در یک راستا عمل می کنند.

برداشتی که طرف غربی از این اتفاقات و موضع گیری‌ها خواهد کرد این است که "دولت" و "مردم" از مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها به ستوه آمده‌اند و برای همین به دنبال برچیده شدن سریع این تحریم‌ها به هر قیمتی هستند؛ در صورتی که این تنها ذهنیتی است که ممکن است دیپلمات‌های غربی به دلیل برخی اشتباهات داخلی نسبت به ایران پیدا کنند و واقعیت این است که مردم و دولت در ایران علی رغم مشکلات اقتصادی موجود خط قرمزهایی دارند که از آن عبور نخواهند کرد.

برخی اقدامات و موضع گیری‌های ناشيانه و اشتباه در داخل می‌تواند تصویر و ذهنیتی از ایران برای دیگر کشورها ایجاد کند که با واقعیت مطابق نیست و تنها دست دیپلمات‌های ایرانی در مذاکرات را خالی می‌کند.

بنابراین لازم است که بعد از این دولت به تبعات اقدامات و موضع‌گیری خود را در همه عرصه‌ها واقف باشد و با استفاده از افراد باسواد، با تدبير، متخصص و عملگرا، به گونه‌اي اقدام كند تا مرتكب عملی خلاف مصالح ملی کشور نشود