سنگ نبشته «انوبانی نی» پادشاه «لولویی» مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد در شهرستان سرپل ذهاب کرمانشاه گویای این حقیقت است، که مردم این سامان نخستین انسان هایی بودند که بعد از دوران غارنشینی به ساخت خانه و صنعت روی آورده اند.

مردمان این منطقه با اختراع سفالگری، نخستین انسان هایی بودند که رو به فعالیت های صنعتی آوردند و هنوز آثار فراوانی از آن تمدن باستان در پهنه استان کرمانشاه باقی مانده است.باستان شناسان در سال ۱۹۴۵ میلادی با کشف دانه ای به نام «امر» در منطقه «کرند غرب» کرمانشاه که می توان آن را نوعی بذر جو و گندم دانست، پویایی کشاورزی این سامان را به اثبات رساندند و کشف چند «تبردستی سنگی» در منطقه گاکیه و غرب هرسین کرمانشاه مربوط به حدود ۲۰۰ هزار سال قبل، و نیز کشف قدیمی ترین مدارک اهلی کردن حیوانات به ویژه «بز» در تپه گنج دره کرمانشاه که نتایج مطالعه آن اخیراً به وسیله پرفسور «ملیندازبدر» در نشریه جهانی «ساینس» منتشر شده است، حاکی از قدمت و پویایی دامداری و اقتصاد پیشینیان در این سامان است.

بنابر آثار باقی مانده، کرمانشاه در هزاره چهارم قبل از میلاد از مراکز مهم تجاری و بازرگانی محسوب می شده است و بازرگانان شوشی و بین النهرینی در آنجا به داد و ستد کالا مبادرت می ورزیده اند، بقایای بازارهایی در گودین تپه و چغاگاوانه متعلق به آن دوران، شواهدی بر این مدعاست/ش ک.