به گزارش خبرنگار احزاب باشگاه خبرنگاران، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با گرايش سياسی و اعتقادی اصولگرايانه که به اختصار جامعه مدرسین خوانده می‌شود از سوی جمعی از علماء و اساتید بزرگ حوزه علمیه قم، در سال ۱۳۴۰ تاسیس شد. در پیش از انقلاب فعالیت‌های جامعه بیشتر در جهت افشاگری و مبارزه با حکومت پهلوی بود، اما این تشکل روحانی پس از انقلاب، مشارکت در جهت تاسیس و پس از آن تثبیت حکومت اسلامی را در پیش گرفت.

تشكيل جامعه مدرسين حوزه علميه قم

سال ۱۳۴۰ و ۱۳۴۱ که نهضت روحانیت شروع شد، روحانیون تشکل خاصی نداشتند. "آیت‌الله حسینعلی منتظری" به همراهی چند تن دیگر از روحانیان از جمله "آیت‌الله ربانی شیرازی"، "هاشمی رفسنجانی" و "احمد آذری قمی" به فکر سازمان دادن و هماهنگ کردن روحانیون حوزه می‌افتند و سنگ بنای جامعه مدرسین در آن زمان گذاشته می‌‌‌شود. اکثر روحانیون مبارز عضو این تشکل بودند و اغلب فعالیت‌های سیاسی همچون اعلامیه‌های امضادار و بی‌امضا، اعتراض‌ها و اعتصاب‌ها و... از سوی این جریان شروع می‌شد.

پس از انقلاب "آیت‌الله منتظری" به دلیل مشغله‌های فراوان از حضور در جامعه مدرسین بازماند. از این زمان اشخاص دیگری همچون حجت‌الاسلام شرعی، سید منیرالدّین حسینی شیرازی و آیت‌الله راستی کاشانی در آستانه انقلاب فعال شدند. در این میان نقش سید منیرالدین حسینی شیرازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراكه زمانی كه در نجف درس مکاسب را نزد آیت‌الله راستی کاشانی گذرانده بود همواره پشت صحنه به کار تشکیلاتی می‌پرداخت و کمتر شناخته شد. 

تبعید امام خمینی(ره) و نقش جامعه مدرسین در غیاب ایشان

جامعه مدرسین در ابتدا به دلیل خفقان سیاسی در زمان رژیم پهلوی به صورت پنهانی کار می‌کرد و یک تشکیلات مخفی بود. در سال ۱۳۴۲ و با آغاز مبارزات انقلابی، جامعه مدرسین که یک تشکیلات روحانی بود به حمایت از امام خمینی با چاپ و پخش اعلامیه‌های ایشان و فرستادن طلاب به شهرستان‌ها برای پخش اعلامیه‌ها، فعالیت داشت.

پس از بازداشت بنیانگذار انقلاب در خرداد ۱۳۴۲ جامعه مدرسین نقش مهمی در قیام مردم ایفا کرد. رژیم پهلوی که قصد داشت ایشان را پس از محاکمه در دادگاه نظامی اعدام کند، به دلیل مراجعت علمای بزرگ از قم و شهرهای دیگر به تهران، که در این مراجعت جامعه مدرسین نقش بزرگی داشت، و نیز اعلام چند تن از فقها مراجع مبنی بر تایید مرجعیت امام خمینی (ره) و قیام مردمی، رژیم نتوانست ایشان را اعدام کنند و در ۱۷ فروردین ۱۳۴۳ او را آزاد و به قم فرستاد.

هدف دولت از تبعید امام خمینی(ره) این بود که ایشان در نجف به فراموشی سپرده شود و مردم فاقد وجود رهبری با روحيات انقلابی باشند. در این دوران بود که نقش جامعه مدرسین پررنگ‌تر شد. اعضای جامعه به همراه دیگران در نبود رهبرشان در دو بعد فعالیت داشتند: یکی ترویج و توسعه دایره مرجعیت امام خمینی و دیگری افشاگری بر ضد رژیم پهلوی، که در این راه با نامه یا تلفن یا پیام با رهبرشان در تماس بودند.

انتشار اعلاميه‌ای كه خشم پهلوي‌ها را برانگيخت

در همین راستا بود که در پی درگذشت مرجع بزرگ "سید محسن طباطبایی حکیم"، اطلاعیه‌ای در تایید مرجعیت امام خمینی(ره) با امضای دوازده نفر از علما و فقهای وقت، آماده و پخش شد. این اطلاعیه با تلاش جامعه مدرسین تهیه شده بود و امضای شماری از اعضای آن را در زیر خود داشت که خشم رژیم پهلوی را برانگیخت.

شماری از اعضای جامعه مدرسین در فروردین ۱۳۴۲، بازداشت و زندانی شدند هرچند آنها در زندان نیز مبارزه را ادامه دادند. در ۱۷ دی ۱۳۵۶ به دلیل اهانت یکی از روزنامه‌های رسمی به امام خميني(ره) درس‌های حوزه تعطیل و تظاهرات گسترده‌ای شکل گرفت که در آن شماری نیز کشته شدند. از این زمان بود که مبارزات به شهرستان‌ها نیز کشیده شد، و فشارهای دولتی و تبعید‌ها و زندانی‌کردن‌ها و شکنجه‌ها شدید‌تر و گسترده‌تر شد.

اهداف جامعهٔ مدرسین 

 اصلاح و تکمیل برنامه‌های درسی حوزه‌های علوم اسلامی و پرورش طلاب، تحقیق در علوم و معارف اسلامی، تبلیغ و گسترش اسلام در داخل ایران و کشورهای خارج، سعی در اجرای احکام و قوانین سیاسی، اجتماعی، قضائی، اقتصادی و فرهنگی اسلام، دفاع از اسلام و قرآن و مبارزه با طاغوت و ستمگران و دفاع از حقوق محرومین و مستضعفین از جمله اهداف جامعه مدرسین است.

 تماس با امام خمینی (ره)به هر طریق ممکن و اخذ رهنمود، تماس با فقهاء و مراجع قم و علمای بلاد و تقاضای حمایت از مبارزات، تهیه اعلامیه در فرصت‌های مناسب و امضاء گرفتن از مدرسین و اساتید، تکثیر و پخش اعلامیه‌ها در شهرستان‌ها، ایراد سخنرانی در مواقع لازم، اعزام طلاب به شهرستان‌ها برای سخنرانی، دعوت مردم به تعطیلی و شرکت در تظاهرات، پخش عکس و رساله امام خمینی و ترویج مرجعیت ایشان، ارسال تلگراف به امام خمینی و تکثیر آن، رسیدگی به اعتصاب کنندگان و خانواده زندانیان و تبعید شدگان و شهداء، دیدن و احوال پرسی از تبعیدیان، دعوت به تعطیلی حوزه علمیه و دانشگاه، دعوت به تحصن، نامه سرگشاده به کمیسیون حقوق بشر، صدور اعلامیه مبنی بر خلع شاه از سلطنت و پیشنهاد تأسیس حکومت اسلامی در تاریخ ۱۳۵۷/۹/۲۱.


چگونگی فعالیت جامعه مدرسین پس از پیروزی انقلاب

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، نقش و مسئولیت جامعه مدرسین دگرگون شد و از شکل مبارزه با حکومت پهلوی، به شکل مشارکت و همکاری در بنا و استواری حکومت اسلامی در آمد.

 وظایف جامعهٔ مدرسین در سال‌های ابتدایی انقلاب

 پذیرفتن مسئولیت‌های مربوط به نظام، در همین رابطه در نهادهای مختلف مانند شورای انقلاب، مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان قانون اساسی، مجلس خبرگان رهبری، دستگاه قضائی، شورای تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی انقلاب فرهنگی، فعاليت داشته و دارند. 

 تبیین و تحقیق در مسائل مورد نیاز نظام، مانند مسائل اقتصادی، قضائی و حقوقی، جزائی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، اصلاح و برنامه‌ریزی برای حوزه‌های علوم دینی، به گونه‌ای که با نیاز نظام و جهان اسلامی هماهنگ باشد و به ویژه تشکیل شورای مدیریت در حوزه علمیه قم و اداره حوزه به صورت بهتر، تدریس علوم و معارف اسلامی و تألیف کتب مورد نیاز، کمک به تأمین قضات مورد نیاز، تبلیغ و گسترش اسلام در داخل جمهوری اسلامی ایران و سایر کشور‌ها، پرورش استاد برای تدریس معارف اسلامی در دانشگاه‌ها، تربیت مبلغ برای داخل و خارج ایران، تأیید نظام و مبارزه با توطئه دشمنان در فرصت‌های مناسب و  حضور فعال در سمینار‌ها و مجامع علمی داخل و خارج کشور.

معاونت‌ها در جامعه مدرسین 

 دفتر جامعه مدرسین، معاونت جامعه و مردم، معاونت جامعه و نظام، معاونت جامعه و روحانیت، معاونت اداری و مالی.

نهادهای وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم:

دفتر انتشارات جامعه مدرسین، دانشگاه علوم تربیتی و قضایی، بخش گزینش قضات، مجله نور علم، شورای عالی حوزه علمیه قم.


دبیرکل و قائم مقام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

آیت‌الله محمد يزدی رئيس جامعه مدرسين و آيت‌الله مرتضی مقتدايی به عنوان قائم مقام جامعه به فعاليت مشغول است كه علاوه بر عنوان قائم مقامی، مدیریت اجرایی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را نیز بر عهده دارد در ضمن اعضای هیئت‌ رئیسه جامعه مدرسین برای دو سال انتخاب می‌شوند.

اعضای کنونی جامعه مدرسين حوزه علميه قم