مهدي رشيدزاده در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران اظهار داشت: بيش از 85 درصد مواد شيميايي، در يك مرحله توليد بايد از كاتاليست عبور كنند همچنين در بيش از 95 درصد تكنولوژي‌هاي كنترل آلودگي از كاتاليست‌ها استفاده مي‌شود؛ تا جایی که این کاتالیست‌ها از نظر محصولات تولیدی و اقتصادی ارزش افزوده بسیاری را ایجاد می کند.

***ارزش بازار جهاني كاتاليست بيش از 20 ميليارد دلار است

رئيس پژوهشكده كاتاليست و نانو فناوري پژوهشگاه صنعت نفت ارزش بازار جهاني كاتاليست را بيش از 20 ميليارد دلار اعلام کرد و گفت: از اين ميزان 30 درصد در فرآيند‌هاي پالايشي، 39 درصد در حوزه محيط زيست و 31 درصد در فرآيندهاي پليمري و سایر مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رشیدزاده تصریح کرد: از آنجا که ایران دارای ذخایر عظیم نفت و گاز است، تولید این ماده استراتژیک در کشور از  جایگاه خاصی برخوردار است. باتوجه به اینکه در قرن حاضر جنگ، جنگ انرژی است و کشور ما به ناحق گرفتار تحریم کشور خارجی شده است، می‌توان این موضوع را به فال نیک گرفته و برای حرکت در مسیر تدوین دانش‌های فنی گام اساسی برداشت.

وی با اشاره به تحريم‌هاي بين المللي عليه كشور ايران گفت: تحريم‌هاي اعمال شده از سوي برخي از كشورها مشكلاتي براي تهيه كاتاليست هاي مورد نياز پالايشگاه ها و مجتمع هاي پتروشيمی كشور ايجاد كرد اما خوشبختانه با تلاش پژوهشگران پژوهشگاه صنعت نفت درسال هاي اخير چندين شركت داخلي نسبت به توليد برخي از كاتاليست ها و جاذب‌هاي پرمصرف اقدام كردند.

اين پژوهشگر پژوهشگاه صنعت نفت به اهميت فرآيندهاي كاتاليستي در صنعت نفت اشاره و تصريح كرد: اين فرآيندها از مهم‌ترين و كليدي ترين عمليات در صنايع نفت، گاز، پتروشيمي و شيميايي كشورهاي توسعه يافته و يا در حال توسعه محسوب مي شوند زيرا با استفاده از كاتاليست ها مي توان در توليد انواع سوخت ها و طيف وسيعي از فرآورده هاي مياني و نهايي مورد نياز جامعه امروزي كه نقش حياتي دارد، اقدام كرد.

رشيد زاده خاطرنشان کرد:  در كشورمان نيز تمامي پالايشگاه هاي نفت و گاز، مجتمع هاي پتروشيمي، اكثر كارخانجات شيميايي، مجتمع هاي فولاد و بعضي از كارخانجات توليد محصولات غذايي در توليد خود از طيف گسترده اي از كاتاليست ها بهره مي گيرند به طوري كه ساليانه مقادير زيادي ارز صرف خريد كاتاليست هاي مورد نياز از شركت هاي توليد كننده خارجي مي شود.
 
مصرف كاتاليست كشور در سال هاي آتي به بيش از 5 هزار تن مي رسد

وي با بيان اينكه مصرف كاتاليست ها و جاذب ها در فرآيندهاي پتروشيميايي و پالايشي با راه اندازي واحدهاي جديد و طرحهای توسعه ای  در ايران مصرف کاتالیست و جاذب ها  به بيش از 5 هزار تن در سال خواهد رسيد، گفت: باید توجه داشت پژوهشکده این زنگ خطر را احساس کرده و از سالها قبل طرح های پژوهشی و فناوری در زمینه کاتالیست ها و  جاذب ها را در سرلوحه کاری خود قرار داده است. باید به این نکته اذعان داشت که پژوهش و فناوری اساسی ترین گام در توسعه صنعتی و اقتصادی هر کشور به شمار می آید.

وی تاکید کرد: با توجه به اينكه هرسال كاتاليست هاي جديدي عرضه مي شود، بايستي به شناسايي و ارزيابي و بررسي عملكرد اين كاتاليست ها بيشتر از گذشته توجه كرد.

رشيدزاده با بيان اينكه بومي سازي كاتاليست، يك اولويت استراتژيك در كشور محسوب مي شود، افزود: با شناسايي و ارزيابي كاتاليست ها، صنعت مي تواند با استفاده بهينه از مواد اوليه، محصولات بيشتر و مرغوب تري را عرضه كند و از سوي ديگر با شناسايي و معرفي منابع مختلف و نيز كاتاليست هاي توليد شده از سوي شركت هاي داخلي، مشكلات ناشي از تحريم يا انحصار تهيه كاتاليست هاي مورد نياز برطرف مي شود.

وي تاكيد كرد: با توجه به شرايط خاص مملكت ما، از نظر وجود منابع غني هيدروكربني و گسترش روزافزون صنايع ياد شده و به دليل اهميت و نقش ويژه كاتاليست ها در اين صنايع، ارزيابي كاتاليست ها و كسب دانش فني و تدوين فن آوري ساخت كاتاليست هاي پر مصرف در مقياس نيمه صنعتي (به نحوي كه به راحتي قابل توسعه به مقياس صنعتي باشد) اهميت و ضرورت خاصي دارد.

 ***سرمايه گذاري 20 ميليون دلاري پژوهشگاه صنعت نفت در حوزه كاتاليست

رئيس پژوهشكده كاتاليست و نانو فناوري پژوهشگاه صنعت نفت با اشاره به اینکه در حال حاضر در این پژوهشکده 40 نفر نیروی مهندس ، دکتر وتکنسین متخصص و مجرب فعالیت می کنند اظهار داشت: طي سال هاي گذشته در پژوهشکده كاتاليست و نانوفناوری پژوهشگاه صنعت نفت حدود 20 ميليون دلار سرمايه گذاري براي تجهيز آزمايشگاه ها و پايلوت هاي كنترل كيفيت كاتاليست هاي پرمصرف صنايع پالايش نفت ، گاز و پتروشيمي شده است از اين رو زير ساخت هاي مناسبي براي توسعه كاتاليست ها در اين مجموعه وجود دارد.

وي با بيان اینکه این پژوهشکده داراي امكاناتي است كه در كشور منحصر بوده و بدين لحاظ به عنوان آزمايشگاه مرجع براي كنترل كيفيت كاتاليست ها به شمار مي رود، گفت: همچنين اين واحد داراي گواهينامه ISO/IEC 17025:2005 است كه استانداردي بين المللي براي تاييد صلاحيت آزمايشگا‌ه هايي است كه فعاليت‌هاي آزمون انجام مي‌دهند.

وي افزود: توليد چند نمونه از اين كاتاليست ها نيز بر اساس فرمولاسيون و دانش فني توسعه يافته در این مرکزانجام شده است كه پس از تاييد و كنترل كيفيت، از سوي واحد شناسايي و بررسي هاي راكتوري این مركز،تعدادی از اين توليدات در صنايع پالايشگاهي و پتروشيميايي ايران به كار گرفته شده است.

رئيس پژوهشكده كاتاليست و نانو فناوري پژوهشگاه صنعت نفت، گفت: وظیفه این پژوهشکده تدوین دانش های فنی مورد نیاز صنعت نفت در حوزه کاتالیست و جاذب و پایه های آن و نیز در زمینه نانو موادو نانو کاتالیست ها است.

رشيد زاده تعداد دانش هاي فني تدوين شده در زمينه كاتاليست در پژوهشگاه صنعت نفت را 17 مورد اعلام و تصريح كرد: تا كنون 8 مورد از اين تعداد براي توليد انبوه به بخش خصوصي واگذار شده كه 6 مورد آن در چند سال اخير بوده است. به طوری که یک جهش دراین عرصه اتفاق افتاده است.

وی یادآور شد: وظیفه دیگر این پژوهشکده رفع مشکلات گلوگاهی صنعت نفت است.در این زمینه نرم افزارهایی را برای بهینه کردن برخی از فرآیندهای پالایشگاهی تهیه کرده ایم. 

اين پژوهشگر پژوهشگاه صنعت نفت گفت: حرکت در مرزهای دانش باید ادامه پیدا کند نباید از قافله علم و پیشرفت عقب بمانیم پژوهشکده در حوزه نانو فناوری ،نانو جاذب، نانوعایق، نانو حفاری هم کار می کند که نتایج آن در آینده نزدیک اطلاع رسانی خواهد شد.

 ***تدوين سند توليد كاتاليست از سوي وزارت نفت

رشيد زاده همچنين با اشاره به تدوين سند توليد كاتاليست در كشور از سوي وزارت نفت، گفت: بر اساس اين سند بيش از 100 نوع کاتالیست و جاذب مورد نیاز کشور در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی باید تولید و تدوين شود كه اين سند راهنماي پژوهشگاه صنعت نفت براي توليد كاتاليست ها به شمار مي رود.

وی تاکید کرد: پس از تدوين دانش فني كاتاليست آروماتيك سازي از سوي پژوهشگاه صنعت نفت، دانش فني آن ماه گذشته براي توليد انبوه به شركت توسعه دهنده اكسیر نوين فرآيند آسيا واگذار شد و تا پايان امسال نيز به توليد انبوه مي رسد.

رئيس پژوهشكده كاتاليست و نانو فناوري پژوهشگاه صنعت نفت، گفت: ساخت مواد اولیه پایه های کاتالیستی جزء فعالیت‌های جاری این پژوهشکده است اخیرا در این زمینه کارهای خوبی انجام شده به طوری که معدنی را در داخل شناسایی کردیم و زمینه برای ساخت پایه های آلومینایی از طریق پودرهای فراهم شده و با اجرای این طرح زنجیره ساخت کاتالیست در داخل کشور تکمیل می شود.

وی افزود: در زمینه استفاده از زئولیت هادرحذف آلاینده های نفتی در آب های سطحی و زیرزمینی نیز این پژوهشکده کار می کند که نتایج این طرح در مناطق نفت خیز کاربرد دارد. همچنین پروژه ای در زمینه ذخیره سازی ANG داریم.

رشیدزاده ادامه داد: برای حذف گازهای اسیدی از فلرها از نانو مواد استفاده می کنیم. برای  کاتالیست های مهم دیگرمانند ایزومراسیون ، آلکیلاسیون و هیدرکراکینگ  نیز پروپوزال های مربوط به شرکت پالایش و پخش ارسال شده است.

وی تصریح کرد: معتقدم پژوهشگاه قابلیت بسیار زیادی دارد حقیقت امر این است که از تمام ظرفیت ها استفاده نمی شود اگر وزارت نفت در این زمینه بودجه پژوهشی مناسب اختصاص دهد پژوهشگاه از ظرفیت خود به نحو احسن استفاده می کند باید به این مهم واقف بود که پژوهشگاه محور کارهای پژوهشی در وزارت نفت است و باید توجه اساسی صورت گیرد.

انتهای پیام/