انجام اقدامات زيربنايي براي بازيابي شکوه گذشته ربع رشيدي

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران تبریز ،تراب محمدي در حاشیه بازديد از مجموعه ربع رشيدي در تبريز در گفتگو با خبرنگاران ضمن اعلام مطلب فوق افزود:انجام سه فصل كاوش هاي باستان شناسي در سال 87 تا 89 و تملك بيش از سي و پنج هزار متر مربع در اين مدت از جمله اقدامات زير بنايي در اين حوزه است .

وي تاكيد كرد : ربع رشيدي نخستين دانشگاه جهان است كه چهارصد سال پيش از دانشگاه آكسفورد ساخته شده و نشان از اهميت علم آموزي در ميان ايرانيان دارد.

وي اظهار داشت: متاسفانه يكي از موانع اقدامات تكميلي در اين مجموعه مشكل تملك خانه هاي اطراف محوطه و زمين داخل فنس كشي است كه نياز است شهرداري ، سازمان مسكن و شهرسازي و بسياري ديگر از دستگاه هاي دولتي مرتبط براي رفع آن اقدام کنند .

محمدي تصريح كرد: همانطور كه نماينده معزز ولي فقيه در استان و امام جمعه محترم تبريز نيز تاكيد كرده اند ، مردم ، مديريت ارشد استان و مديران سازمان مركزي نيز هم از نظر تامين اعتبار و هم از جنبه معنوی براي پيشرفت هرچه سريعتر در روند مرمتي اين پروژه مي بايست اداره كل ميراث فرهنگي استان را همراهي كنند.

مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان شرقي ربع رشيدي را يكي از منحصر بفردترين جاذبه هاي گردشگري استان عنوان كرد و گفت: با تخصيص اعتبارات كافي مي توان طي چند سال اين مجموعه را به يكي از زيباترين و باشكوه ترين آثار تاريخي به جا مانده در ايران تبديل كرد.

تراب محمدي گفت:البته كارهاي مربوط به حفاظت آثار تاريخي حاصل از حفاري هاي ربع رشيدي در اين مجموعه انجام شده هم اكنون نيز به صورت مستمر ادامه دارد .

محمدي با اشاره به اقدامات مرمتي صورت گرفته در اين محوطه تاريخي، اظهار داشت: هم اكنون ساماندهی بخش های مختلف مجموعه، استحکام بخشی، انتظام‌بخشي و اجرای خوانا سازی در كنار دور جديد كاوش هاي باستان شناسي در ربع رشيدي در حال انجام است.

وي تشریح کرد: كاوش های باستان شناسی این مجموعه تاریخی و باشكوه از سال 87 آغاز شده و كارهای مربوط به حفاظت آثار تاریخی حاصل از حفاری های ربع رشیدی در حال اجرا است.

محمدي با اشاره به قدمت اين اثر تاريخي كم نظير يادآور شد: محوطه تاريخي ربع‌ رشيدي به دوره ايلخاني و صفويه تعلق دارد و بخش‌هايي از آن همچنان پابرجاست.

وي با اشاره به اقدامات مرمتي انجام شده در اين محوطه گفت: مرمت استحكامات دفاعي شامل سردرب، بارو، برج هاي حفاظتي و برج توپخانه در اين اثر صورت گرفته و مرمت ساير بخش ها در حال انجام است و ليكن تامين اعتبار براي تسريع در ادامه كار ضروري است .

محمدي يادآور شد: در پنج سال گذشته به عنوان يك اقدام ماندگار ، مسيرهاي دسترسي گردشگران به محوطه ايجاد شده و ساخت سرويس هاي بهداشتي و تابلوهاي راهنمايي اجرا شده است .

محمدي اظهار اميدواري كرد: با پايان بخشي از اقدامات رفاهي و ساخت راه دسترسي، در چهار سال گذشته درب اين مجموعه به روي گردشگران همواره باز بوده و به وي‍ژه در تعطيلات عيد نوروز و تابستان گردشگران توانسته اند به راحتي از اين مجموعه تاريخي بازديد كنند.

وی خاطرنشان كرد: اين مجموعه عظيم شامل 24 كاروانسراي بزرگ، 1500 دكان، 30 هزار واحد مسكوني، باغ هاي با صفا، کتابخانه، مدرسه، مسجد، دارالایتام، حمام، مهمانسرا، بیمارستان، مدارس عالی و کارگاه‌های صنعتی بوده است كه با درايت فضل الله همدانی برای تامین هزینه‌های این مراکز املاک فراوانی در نقاط مختلف اعم از ایران قدیم، بخش‌هایی ازعراق، افغانستان، گرجستان، ولایت روم، آذربایجان و سوریه وقف این مرکز گرديد. اين مجموعه عظيم در سال 718 هجري قمري در ادامه دسيسه هاي دربار ايلخاني و كشته شدن خواجه رشيدالدين فضل الله همدانی، دانشمند بزرگ ايراني، غارت و ویران گرديد.

خرابه‌هاي ربع رشيدي باقيمانده شهر علمي و دانشگاهي زمان غازان خان است كه توسط وزير نامي ايران «خواجه رشيدالدين فضل‌الله همداني» در سال ‪۷۰۰ هجري - قمري در شمال شرق شهر تبريز در محله رشيديه (عباسي) ساخته شد. اين دانشگاه شامل چهار دانشكده در چهار طرف بود.

وي گفت : اين شهر در دوران اوج حيات خود، مورد مراجعه مستقيم دانشمندان معروف جهان و از جمله پزشكان و محققين يونان، روم، مصر، چين وديگر ممالك آن روز آسيا و اروپايي، قرار مي‌گرفت.

محمدي افزود : حفاري‌هاي صورت گرفته در منطقه، باستان شناسان را به نشانه‌هاي اصلي مركز ربع رشيدي كشانده است به طوري كه گمانه‌زني‌ها و سه فصل كاوش در اين منطقه نشان مي‌دهد كه ربع رشيدي و نشانه‌هايش سه متر پايين تر از سطح كنوني، قرار دارد.

وي ادامه داد : محله رشيديه داراي سه بخش ربع‌رشيدي، ربظ و شهرستان بوده است، شهرستان شامل باغات و نهرهاي شهر، ربظ محله مسكوني و بناهاي عام‌المنفعه مثل مسجد، حمام، بازار و ربع‌رشيدي محل بناهاي دانشگاهي، مسجد زمستانه و تابستانه و حوزه‌هاي علوم اسلامي بوده است. خواجه رشيدالدين در سال ‪ ۷۱۸هجري و در زمان سلطان ابوسعيد ايلخاني كشته و جنازه وي در مقبره‌اش دفن مي‌شود، پس از وي ربع‌رشيدي رو به ويراني مي‌نهد.

تراب محمدي گفت : در دوران صفويه و در سال ‪ ۱۰۱۹هجري قمري در دوره شاه عباس بزرگ براي جلوگيري از حمله عثماني يك قلعه از مصالح شنب غازان خان (مقبره غازان خان) و گورستان‌هاي تاريخي تبريز و مصالح ربع‌رشيدي يك قلعه براي حاكم تبريز ساخته مي‌شود. بنايي كه امروزه از آن به قلعه رشيدي ياد مي‌شود همين قلعه دوران صفوي است و تا پيش از كاوش‌هاي امسال باستان‌شناسان هيچ نشاني از معماري دوره ايلخاني در اين محوطه كشف نشده بود.

محمدي ياد آور شد : وقف نامه ربع رشيدي ‪به همراه شاهنامه بايسنقري در فهرست ميراث مستند سازمان بين المللي يونسكو ثبت شده است .

تراب محمدی در پایان يادآور شد: اين مجموعه با توجه به اينكه وقف نامه ربع رشيدي به عنوان نخستين ميراث معنوي در فهرست آثار جهاني ثبت شده از اهميت ويژه اي در گردشگري برخوردار است. مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربایجان شرقی اظهار اميدواري كرد كه همايش ملي دانشگاه ربع رشيدي در آينده اي نزديك برگزار شود.

تراب محمدی افزود: با توجه به تاكيد معاونت ميراث فرهنگي كشور مبني بر تهيه پرونده ثبت جهاني محوطه تاريخي ربع رشيدي به عنوان يك محوطه كم نظير، همايشي ملي با محوريت اين منطقه برگزار مي شود.

محمدي ربع رشيدي را محوطه اي گوياي رويدادهاي تاريخي بي نظير توصيف كرد و گفت: در اين نشست تخصصي تلاش مي شود تا ابعاد و زواياي پنهان اين محوطه بيش از پيش مورد بررسي و تحقيق قرار گيرد.

وي خاطرنشان كرد: در همايش ملي ربع رشيدي همچنين صاحب‌نظران با ارائه مقالات و سخنراني داشته‌هاي ناشناخته اين منطقه را بررسي خواهند کرد.

وي يادآور شد: ربع ‌رشيدي از بي‌نظيرترين مجموعه‌هاي تاريخي استان آذربايجان شرقي است که تمام شاخصه های یک سایت طبیعی جهانی را دارد.

محمدي با اشاره به برگزاري همايش ملي ربع رشيدي خاطرنشان كرد: زمان و مکان دقيق برگزاري اين همايش ملي به‌زودي اعلام خواهد شد.

وي در پايان خاطرنشان كرد :بي ترديد آگاه سازي، بي مهري مردم به آثار تاريخي مانند ربع رشيدي را كاهش مي دهد.

لازم به ذكر است : مجموعه ارزشمند ربع رشيدي در سال 1354 و با شماره 943 به ثبت آثار ملي رسيده است /س