به گزارش خبرنگار فناوري هاي نوين باشگاه خبرنگاران يکي از رويدادهاي جذاب آسمان تاريک بارش شهابي است که همگان با آن آشنا هستند و در طول عمر خود حداقل يکبار در زمان عبور شهاب از آسمان آن را رصد کرده اند و به دليل اينکه اغلب رصد اين رويداد نياز به ابزار ابتيک مانند تلسکوپ و دوربين ندارد علاقمندان فراواني را به خود جلب مي کند.
 
بارش شهابی چیست؟
 
شهاب سنگ ها مى تواند تشکیل شده از تكه اى ستاره دنباله دار، يك سيارك و حتى باقی مانده سيارات منظومه خورشيدى باشند و زمانی که زمین از میان این توده های سنگی کوچک و بزرگ عبور می کند این سنگ ها در اثر برخورد با جو زمین سوخته و نوری را از خود نمایان می کنند که ما ناظران زمینی می توانیم آنها را رصد کرده و به آنها شهاب بگوییم.
 
بارش شهابی ربعی
 
بارش شهابی ربعی که به آن بارش شهابی کوادرانت و بارش شهابی نطاق هم گفته‌اند یکی از پربارترین بارش‌های شهابی سال است. نرخ ساعتی این بارش در زمان اوج حدود ۹۰ شهاب است به همین دلیل این بارش معمولا در رده  دومین و یا سومین بارش شهابی بزرگ هر سال جای می گیرد سرعت میانگین شهاب‌های این بارش در برابر زمین حدود ۴۱ کیلومتر بر ساعت است که در مقایسه با بسیاری از بارش‌های شهابی سرعت کمی به شمار می‌آید که خود باعث کم تر شدن نرخ ساعتی آن می شود .
 
این بارش از روز ۱۱ دی‌ماه  آغاز و تا 17 دی ادامه می یابد که  در ۱۳ دی به اوج خود می‌رسد و این بارش بر خلاف برخی از بارش‌های شهابی مانند برساوشی که بازه زمانی خیلی بلندی دارند بازه آن بسیار کوتاه است و کوتاه بودن آن نشان‌دهنده نازک بودن توده ذرات منشا گرفته این بارش است .
 
منشا بارش شهابی ربعی
 
منشا این بارش در ابتدا ناشناخته بود اما پس از مدتی آن را به دنباله دار 96p  نسبت دادند. در سال ۱۹۷۹ میلادی تحقیقات ثابت کردند که توده ذرات این بارش در مسیر دنباله دار C/۱۴۹۱Y۱ است و به همین دلیل این بارش را به این دنباله دار نسبت دادند و در سال ۲۰۰۳ سیارکی به نام ۲۰۰۳EH۱ یافت شد و کمی پس از آن محقّقان متوجه شدند که این سیارک در مسیر توده ذرات منشا این بارش حرکت می‌کند. از آن پس فرض می‌شود که دنباله دار C/۱۴۹۱Y۱ پس از مدتی به یک سیارک تبدیل شده که بعدها با نام ۲۰۰۳EH۱ شناخته شده بنابر این منشا این بارش سیارک است.
 
صورت فلکی این بارش ناپدید شده ...
 
ستاره شناسان بارشهای شهابی را اغلب با نام یک صورت فلکی معرفی می کنند و بارش شهابی ربعی نیز بر اساس نام یک صورت فلکی نامگذاری که در گذشته وجود داشته ولی امروزه با وجوه بر تقسیمات صورتهای فلکی ها وجود ندارد اما مکان دقیق کانون این بارش قسمتی از صورت فلکی عوا است.
 
چند نوع شهاب وجود دارد؟
 
شهاب های آسمان به دودسته تقسیم می شوند دسته اول شهاب های پراکنده هستند که در جهت های مختلفی در آسمان دیده می شوندو به صورت منظم از این جهت شروع به حرکت نمی کنند و تعداد آن ها در یک شب عادی کمتر از ۶ عدد در هر ساعت است ودسته دوم شهاب هایی هستند که دارای نظم بوده ودر شب های خاصی از سال رخ می دهند و این شهاب ها با نام بارش شهابی شناخته می شوند.
 
 
 
چرا تعداد شهاب های بارش های شهابی با هم متفاوت است؟
 
هرچه زمین به توده شهابی نزدیک تر باشد و یا به تازگی دنباله داری از آن مکان عبور کرده باشد شدت بارش شهابی شدید تر است و ما می توانیم شاهد عبور شهاب های بیشتر وپرنور تری در آسمان تاریک باشیم و همچنین بر خلاف آن هر چه زمین از فاصله بیشتری از مکان عبور دنباله دار عبور کند یا مدت زمان بسیار دوری دنباله دار از آنجا عبور کرده باشد شدت بارش کمتر خواهد بود.
 
زمانی که تعداد شهاب های یک بارش بخصوص، در یک بازه زمانی مشخص به بیشترین تعداد خود برسد یعنی تعداد آن در چند شب یا چند ساعت اخیر کم بوده و در یک شب و یا ساعت مشخص تعدادش افزایش می یابد به آن اوج بارش شهابی می گویند که بعد از گذر این زمان تعداد بارش حداکثر می رسد.
 
شهاب ها چه زمان پر نور تر هستند؟
 
شهاب هایی که در آسمان صبحگاهی دیده می شوند دارای سرعت های بالاتری هستند به همین دلیل زمانی که به زمین نزدیک می شوند با سرعت زمین در مدارش جمع شده و دمای بالایی را تولید می کنند در نتیجه نور شهاب های دیده شده در صبح به طور قابل توجهی آبی تر از نور شهاب هایی است که نیمه شب دیده می شوند.
 
چگونه زمان و تعداد شهاب های یک بارش شهابی معین می شود؟
 
محل قرار گیری توده های غبار در فضا تقریبا» ثابت است به همین دلیل زمین در زمان های خاص و تاریخ مشخصی به آن مکان ها می رسد و ما می توانیم برای مشاهده آن ها فهرست دقیقی از بارشهای شهابی را تهیه کنیم و با پارام تر ZHR می توانیم تعداد شهاب های آن را در یک ساعت مشخص کنیم
 
ویژگی های بارش های شهابی
 
هر بارش شهابی در ناحیه مشخصی از آسمان در مسیری موازی اتفاق می افتد که به این محل کانون بارش می گویند و با وجود اینکه جهت حرکت شهاب ها متفاوت است ولی اگر مسیر آن ها را امتداد دهیم همگی از یک نقطه که همان کانون بارش است می رسند و گاهی اوقات در یک شب دو یا چند بارش همزمان فعالیت خود را آغاز می کنند بارش های شهابی از هر مکان آسمان که شروع یه فعالیت کنند، جایگاه یکی از صورت فلکی ها است که آن بارش شهابی را با نام همان صورت فلکی معرفی می کنند: مانند بارش شهابی برساوشی، تکشاخ، جوزایی و ربعی
 
چگون این بارش را رصد کنیم؟
 
 برای رصد این بارش شما به یک جفت چشم تیز بین و مکانی بدور از آلودگی نوری و دارای شرایط رصدی مناسب نیاز دارید و کافی است فقط چشم به آسمان بدوزید و عبور شهاب ها را به راحتی رصد کنید البته پوشیدن لباس گرم در این شبهای سرد زمستانی را فراموش نکنید.
 
شرایط رصدی مناسب یعنی چه؟
 
شرایط مناسب برای رصد شهاب های آسمان ،قرار گیری در مکانی کاملا تاریک با افقی باز است. این مکان تاریک باید حداقل دارای قدر یا روشنایی حدود 6/5 باشد برای رصد آن هرچه مکان تاریک تر باشد شهاب های بیشتری را می توانید در هنگام عبور رصد کنید و رصد را از زمانی شروع کنید که ارتفاع کانون بارش به حداقل ۱۵ درجه رسیده باشد.
 
 
 
لازم به ذکر است در عکاسی نجومی، زمان نوردهی بسیار بالاتر از عکاسی در روز است و شاتر دوربین باید به مدت 15 تا 20 دقیقه باز بماند تا بتوانید چند شهاب پرنور و زیبا را تصویر برداری کند و همچنین با استفاده از سه پایه می توان از تکان هایی که دوربین در طول مدت عکاسی می خورد جلو گیری کرد و سیم دکلانشور برای آن لازم است که شاتر دوربین قفل شود.