یکی از فعالان فرهنگی افغانستان، امروز در گفتگو با خبرنگار تسنیم این واقعه را این گونه شرح داد: عزیز کتابفروش از شیعیان افغانستان بود که طی سال‌های اخیر بارها برای خرید کتاب به تهران به ویژه به قم سفر می‌کرد،‌ او قرآن و کتاب‌های مذهبی را که عمدتاً‌ در قم منتشر می‌شدند، خریداری می‌کرد و در افغانستان به فروش می‌رساند،‌  عمده شیعیان شهر غزنی از کتابفروشی عزیز به جدیدترین کتاب‌های منتشر شده مذهبی در ایران دسترسی داشتند.

به گفته همکاران عبدالله معروف به عزیز کتابفروش، روز چهارشنبه هفته گذشته فرد ناشناسی به کتابفروشی مراجعه کرده و می‌خواهد قرآن خریداری کند،‌  عزیز به او می‌گوید که  تمام قرآن‌هایم روز گذشته به یکی از مشتریانم فروخته شده است،‌ هفته آینده مراجعه کن تا برایت قرآن بیاورم. این فرد با اشاره به کتاب‌های مذهبی شیعه و منتشر شده در ایران می‌گوید، این همه کتاب کافری داری اما قرآن نداری و ظاهرا مجادله‌ای لفظی میان آنها اتفاق می‌افتد.

این فعال فرهنگی که به دلیل ناامنی‌هایی مشابه با همین قضیه ، مایل نیست نامش مطرح شود می‌گوید:فردای آن روز عزیز کتابفروش  توسط یک موتورسوار در محل کارش کشته می‌شود، هنوز هیچ دلیل رسمی برای علت این واقعه شرح نشده است؛ اما همکاران و اهالی محل او به دلیل وقوع اتفاقات مشابه معتقدند احتمالا ماجرای کشته شدن او مربوط به ماجرای روز گذشته او و کتاب‌هایی که او از ایران برای فروش گذاشته بود است.

 طی 10 سال اخیر بیشترین کتاب‌هایی که در افغانستان به فروش رفته است،‌ کتاب‌هایی هستند که در ایران منتشر می‌شوند،‌ از میان تمامی کتاب‌هایی که در ایران منتشر می‌شوند،‌ کتاب‌هایی با موضوعات فلسفی،‌ قرآن،‌ دین،‌ تاریخ، حقوق، ادبیات و سیاست بیشترین استقبال را داشته‌اند.

کتابفروشی در افغانستان یکی از مشاغل کم‌درآمد و در عین حال سخت است،‌ مالیات‌های سنگین و وضع قوانین گمرکی برای محموله‌های سنگین‌ از جمله موانع و مشکلاتی است که بر دشواری این حرفه در افغانستان افزوده است،‌ این در حالی است که بنا به گفته رئیس تعاونی ناشران و کتابفروشان افغانستان متوسط فروش روزانه کتابفروش‌های افغانستان 200 تا 300 تومان است،‌ بنابراین اغلب کتابفروشان توان پرداخت مالیات‌های سنگین و اضافه بردرآمد خود را ندارند.

هم‌چنین شیوه سنتی کتابفروشی در افغانستان یعنی همان کتاب فروختن در کنار پیاده‌روها موجب شده تا کتابفروشی‌ها و نمایشگاه‌های کتاب در این کشور چندان رونقی نداشته باشند و مردم اغلب کتاب‌های خود را از دستفروشان تهیه کنند. 

واردات کتاب‌های مذهبی از ایران؛‌ راهی برای مقابله با شیوع اندیشه‌های وهابیت

بخش عمده‌ای از کتاب‌های موجود در افغانستان از ایران وارد می‌شوند،‌ عمده واردکنندگان کتاب از ایران در افغانستان شیعیان هستند که تلاش دارند با عرضه کتاب‌های نویسندگان و ناشران ایرانی به ویژه کتاب‌های مذهبی با شیوع اندیشه‌های وهابی که عمدتاً از طریق واردات کتاب از پاکستان انجام می‌شود،‌ مقابله کنند. این اقدام طی سال‌های گذشته موجب شده تا امنیت کتابفروشان تحت‌الشعاع قرار بگیرد.

حساسیت مرزی برای ورود کتاب از ایران به افغانستان

نکته حائز اهمیت در این زمینه این است که در نقاط مرزی کشور افغانستان حساسیت بالایی بر روی ورود کتاب از ایران وجود دارد،‌ ماجرای ریخته شدن هزاران جلد کتاب از ناشران ایرانی در رود هیرمند که در سال 1388 رخ داد،‌ موید این نکته است. این کتاب‌ها به بهانه اینکه موجب اختلافات قومی و مذهبی می‌شدند،‌ در گمرگ توقیف و در نهایت به رود هیرمند ریخته شدند،‌  نهج‌البلاغه،‌ صحیفه سجادیه ،‌ تفسیر الغدیر،‌اصول کافی و ...از جمله این کتاب ها بودند.

محمدسرور رجایی رئیس خانه ادبیات افغانستان در ایران در این زمینه می‌گوید:‌ چون بیشتر شیعیان افغانستان از ایران با خودشان کتاب می‌برند، بعضی مسئولان مرزی دوست ندارند کتاب‌های ایرانی به خصوص کتاب‌های دینی و با اهداف روشنگری از ایران وارد افغانستان شود و این سیاست‌های سلیقه‌ای در مناطق مختلف افغانستان جدای از سیاست‌های فرهنگی دولت افغانستان است و معمولا افرادی که در مرزها هستند سلیقه شخصی خود را درباره کتاب‌ها اعمال می‌کنند و از ورود کتاب‌ها با رای خود جلوگیری می‌کنند.

وی هم‌چنین درباره نوع نیاز مردم افغانستان گفته است: در شرایط فعلی کتاب‌های ارزشی درباره مذهب و دین و ارزش های مشترک جهادی مورد نیاز مردم افغانستان است چرا که غرب تلاش کرده به گونه‌ای خاک غفلت را بر ارزش‌های جهادی افغانستان بپاشد که سراغ افتخارات جهادی خود نروند لذا بهترین گزینه‌ای که مردم را به گذشته جهادی و خاطراتشان نزدیک می‌کند، ارسال کتاب‌های دفاعی و ارزشی دفاع مقدس است.

با وجود همه خطرات، مشکلات اقتصادی و دسترسی کتابفروشان افغان به نشر ایران، (حتی در سایه فعالیت انتشارات الهدی به عنوان توزیع‌کننده در افغانستان باز هم کتابفروشان بسیاری هم‌چون عزیز کتابفروش وجود دارند که هر روز صبح کرکره مغازه خود را با امید بالا می‌برند.