این هنرمندان یا بهتر است بگوییم یادگارنویسان از هر وسیله‌ای برای ثبت حضور خود به جان در، دیوار و درخت می‌افتند بدون اینکه کمی به عواقب کار بیندیشند. تنه درختان، صندلی برخی اتوبوس‌ها و ایستگاه‌ها، تابلوها، دیوارهای شهر، نیمکت‌های پارک‌ها و بوستان‌ها و صندلی سینماها و هر مکان عمومی به هر طریقی تابلوی هنرمندی عده‌ای از افراد است.

این افراد باید بدانند با این هنرنمایی تا چه حد چهره شهری که در آن نفس می‌کشند و سهمی از آن دارند را نامطلوب ‌سازند و باید متوجه شوند مبلمان شهری بدون هنرنمایی انگشتان آنها می‌تواند جلوه زیبایی داشته باشد.

برخی شهروندان از زمانی که در اتوبوس می‌نشینند تا زمانی که به مقصد می‌رسند به جای انجام کاری مطلوب و شایسته به جان صندلی و نوشتن یادگاری می‌افتند؛ از شماره تلفن‌های ساختگی گرفته تا نوشتن اسامی همه از آثار شهروندان به ظاهر هنرمندی است که احساس می‌کنند باید اثری از خود بر جای بگذارند.

وندالیسم

یادگار‌نویسی از جمله آسیب‌های اجتماعی است که همزمان با توسعه زندگی شهرنشینی و تغییر نحوه زندگی در شهرها ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است، در حال حاضر نیز این پدیده در شهرها نمایان‌تر است و جلوه ناخوشایندی به شهر می‌دهد.

وندالیسم از واژه وندال مشتق شده است، وندال نام قومی از اقوام ژرمن ـ اسلاو به شمار می‌رفت که در قرن پنجم میلادی در سزمین‌های واقع در میان دو رودخانه «اودر» و «ویستول»زندگی می‌کردند. آنان مردمانی جنگجو، خون‌خوار و مهاجم بودند که همواره به سرزمین‌های اطراف قلمرو خود تجاوز می‌کردند و به تصرف اموال و تخریب مناطق می‌پرداختند از این رو با توجه به روحیه تخریب‌گری قوم وندال در مباحث آسیب‌شناسی همه رفتارهای بزهکارانه‌ای که به منظور تخریب اشیا و اموال عمومی و نابودی آثار هنری صورت می‌گیرد را وندالیسم می‌نامند.

در گذشته وندال‌ها در هجوم‌های خود ابزاری را ویران می‌کردند که خود سازنده آنها نبودند در حالیکه امروزه افراد دست به تخریب وسایلی می‌زنند که از آن خودشان است.

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قم افرادی را که تمایل وندالیستی دارند را به دو گروه تقسیم کرده و اظهار می‌کند: عده‌ای آگاهانه و تنها با نیت نوشتن یادگاری دست به این کار می‌زنند و عده‌ای نیز از سر خشونت به این کار می‌پردازند.

سیدمحمد موسوی‌منش می‌افزاید: در خصوص نوشتن روی ابنیه و نماهای شهری چند دیدگاه وجود دارد؛ عده‌ای از منتقدین و نظریه‌پردازها یادگاری روی بناها را بخشی از فرهنگ و گوشه‌ای از تاریخ می‌دانند و اینکه باید این مکان‌ها حفظ شوند و عده‌ای تنها از روی تفریح و سرگرمی به انجام این کار می‌پردازند.

با شروع تعطیلات به‌خصوص نوروز که افراد برای دیدار از اماکن و ابنیه تاریخی بار سفر می‌بندند هنرنمایی و دست‌نویسی روی بناها جلوه بیشتری به خود می‌گیرد و از آنجایی که استان قم نیز همواره در همه حال پذیرای مسافران و زوار بسیاری است بوستان‌ها، ابنیه تاریخی و مراکز تفریحی از دست یادگارنویسان در امان نمی‌مانند.

بوستان‌ها و پارک‌های استان در ایام مختلف سال شاهد اتراق و اسکان عده بی‌شماری از زوار است که به هر نحوی جای جای شهر را دستخوش تغییرات می‌کند.

نقش خانواده و مدرسه در کاهش وندالیسم

برخی جامعه‌شناسان و صاحب‌نظران به هم ریختن روابط و مناسبات جمعی در نتیجه تغییر ماهیت زندگی، توسعه زندگی‌های شهری، تغییر زندگی‌های ساده و مبتنی بر روابط عاطفی، رقابت و خردگرایی افراطی را از علل عمده تخریب مبلمان شهری می‌دانند.

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قم به حضور وندالیسم در پیکره شهری اشاره و تصریح می‌کند: بخشی از وندالیسم‌ها تجاری و بازرگانی هستند و در حوزه تبلیغات صورت می‌گیرد.

موسوی‌منش ادامه می‌دهد: برخی از این نوشتن‌ها در راستای تبلیغات صورت می‌گیرد و ما نیز این موضوع را از طریق مراجع ذیصلاح پیگیری می‌کنیم و اگر این عمل خارج از بحث تجاری‌سازی و تبلیغات باشد خودمان دست به کار شده و پاکسازی لازم صورت می‌گیرد.

وی سازه‌های تبلیغاتی، شیوه‌های نوین تبلیغاتی (پیامک، اینترنت و..) را در کاهش عمل وندالیسم برای اهداف تجاری و بازرگانی عنوان می‌کند و می‌گوید: از آنجایی که در مناطق یک، هفت و سه سازه‌های تبلیغاتی وجود دارد افراد کمتر از در و دیوار برای رسیدن به اهداف تجاری خود استفاده می‌کنند در حال حاضر در مناطق دو، پنج، شش و هشت نیز درصدد افزایش سازه‌های تبلیغاتی هستیم.

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قم به هزینه‌ها و انرژی که در این خصوص صرف می‌شود اشاره می‌کند و می‌گوید: هرچه بیشتر کنده‌کاری و هنرنمایی در مبلمان شهری صورت بگیرد سختی و زیانش را مردم خواهند دید.

به گفته عده‌ای از کارشناسان و پژوهشگران ریشه این نوع رفتارها در خانواده و تربیت اجتماعی افراد است و متاسفانه عده‌ای از افراد با انجام این کار سرخوردگی‌های خود را برطرف می‌کنند و شاید تصور می‌کنند به‌گونه‌ای باید پاسخ ظلمی که در حقشان صورت گرفته است را بدهند.

یکی از روانشناس و پژوهشگران اجتماعی معتقد است: سن و جنسیت مشخصی برای فرد وندال تعریف نشده است گرچه بروز این‌گونه رفتارها از کودکی آغاز می‌شود و تا مدت‌ها این رفتار با شخصیت آنها شکل می‌گیرد.

جمشید اسفندیانی یکی دیگر از علل یادگارنویسی روی در، دیوار و مبلمان شهری را حس انتقام‌جویی می‌داند و می‌افزاید: نهادهای فرهنگی و محیط‌های اجتماعی مانند مدرسه و خانه نقش بسیار مهمی در فرهنگ‌سازی و کاهش این نوع خودنمایی‌ها دارد.

همه در زیر یک سقف هستیم، مبلمان شهری، مراکز عمومی برای استفاده همگان است از این رو در حفظ و نگهداری آن سهیم هستیم، من، تو و او.../س