به گزارش خبرنگار حوزه سینما باشگاه خبرنگاران؛ در بهمن 61 نخستین دوره جشنواره فیلم فجر در حالی برگزار شد که کشور در اوج التهاب جنگ و پیامدهای درگیری‌های مسلحانه داخلی قرار داشت. در آن زمان به نظر می‌رسید که برپایی جشنواره‌ای در ایام دهه فجر با گنجاندن انواع و اقسام فیلم‌های سحطی سیاسی داخلی و فیلم‌های کم مایه خارجی با پس زمینه ضد امپریالیستی تنها بهانه‌ای برای عرض اندام در عرصه فرهنگی و هنری بود و کمتر کسی گمان می‌کرد این جشنواره که عده‌ای آن را ما به ازای فستیوال بین‌المللی فیلم تهران می‌پنداشتند، بعدها به عنوان مهم‌ترین جشن فرهنگی و هنری سال مکانی برای عرضه و قضاوت ماحصل یک سال زحمت و تلاش دست اندرکاران سینمای ایران باشد.  

در اولین دوره جشنواره تنها پنج فیلم در بخش مسابقه حضور داشت که سه فیلم از این آثار متعلق به کارگردانان "موج نو" سینمای ایران بود.  


"مرگ یزدگرد" بهرام بیضایی "خط قرمز" مسعود کیمیایی و "حاجی واشنگتن" مرحوم علی حاتمی که دو فیلم اول برای همیشه در حماق توقیف ماندند و فیلم مرحوم حاتمی پس از شانزده سال اجازه اکران گرفت که دیگر حاتمی از این جهان رخت بربسته بود.  

از نکات قابل اشاره نخستین جشنواره فیلم فجر برگزار نکردن مراسم اهدای جایزه به برگزیدگان فیلم‌های بخش مسابقه بود.  

دور دوم جشنواره فیلم فجر شاهد اولین فیلم‌های کارگردانان بودیم که بعدها به عنوان فیلمسازان مطرح و پرکار پس از انقلاب شناخته شدند.  


"خسرو سینایی" ( که پیش از آن فیلم "زنده یاد" راهم ساخته بود)، محمد علی سجادی، رسول صدر عاملی، حسن هدایت، محمدرضا اعلامی و علیرضا داود نژاد از جمله این کارگردانان بودند.  

در این دوره خسرو سینایی برای فیلم "هیولای درون" لوح زرین بهترین کارگردانی را کسب کرد و فیلم "دیار عاشقان" حسن کار بخش موفق به دریافت جایزه ویژه هیأت داوران شد از نکات جالب توجه این دوره برگزیرده نشدن بهترین بازیگر زن و حضور در فیلم از علیرضا داود نژاد در این دوره بود. 
 
در سومین سال برگزاری جشنواره فیلم برای اولین بار طیف وسیعی از ژانرهای مختلفی چون حادثه‌ای و جنگی نظیر "سناتور" و پایگاه جهنمی" تا فیلم های ملودرام و سوزناک چون "گل‌های داودی" و مترسک به نمایش درآمدند.  

فیلم‌های شاخص این دوره "مردی که زیاد می‌دانست" یدالله صمدی "تاتوره" کیومرث پور احمد و "کمال الملک " مرحوم حاتمی، بودند، که حیرت منتقدان و نویسندگان سینمایی را برانگیخت.
 
"گل‌های داوودی" رسول صدر عاملی و "مترسک" حسن محمدزاده بیشترین لوح‌های زرین این جشنواره را نصیب خود کردند.  

در چهاردهمین سال برگزاری جشنواره فیلم فجر به مانند سه سال قبل فیلم‌های خارجی در بخش‌های جنبی و غیر رقابتی به نمایش درآمدند و ادعای بین‌الملل بودن جشنواره را زیر سوال بردند اما در بخش مسابقه سینمای ایران سه فیلم "دونده" امیر نادری، "جاده‌های سرد" مسعود جعفری جوزانی و "مادیان"، علی ژکان پدیده‌های جشنواره محسوب شدند و راه خود را برای حضور در جشنواره‌های برون مرزی هموار کردند و برای اولین بار پس از انقلاب موفق به کسب جوایز متعدد از جشنواره‌های معتبر جهانی شدند.

از نکات قابل ملاحظه و شک برانگیز این دوره، نادیده‌ گرفته شدن بازی درخشان‌ و ماندگار "سوسن تسلیمی" در فیلم "مادیان" از سوی هیأت داوران بود که اعتراض خیلی‌ها را به دنبال داشت.

در این دوره مرحوم "رسول ملاقلی پور" پس از ساخت فیلم "نینوا" و "بلمی به سوی ساحل" برای اولین بار در جشنواره شرکت کرد و فیلم‌های "اتوبوس" یداله صمدی و "تنوره دیو" کیانوش عیاری برندگان اصلی لوح زرین جشنواره بودند.

در پنجمین سال جشنواره فیلم فجر از بخش رقابتی سینمای بین الملل خبری نبود و تنها چند فیلم مهم خارجی در بخش نمایش‌های ویژه اکران شد و مورد استقبال قرار گرفت که از جمله آنها می‌توان به فیلم‌های "مایکل رافورد"، "آندری وایدا" فیلمسار مشهور لهستانی اشاره کرد.

اما در بخش سینمای ایران "عباس کیارستمی" با سخت فیلم ماندگار "خانه دوست کجاست؟" همه نگاه‌ها را به سمت خود جلب کرد و سبب جریان سازی در سینمای ایران شد که اثرات آن را هنوز هم در سال‌های اخیر در قالب فیلم‌های ساده ولی تکلف مرسوم به "فیلم‌های جشنواره‌ای" می‌توان مشاهده کرد.

ناصر تقوایی نیز با اقتباسی از داستان معروف "داشتن و نداشتن"، "ارنست هینگوی" فیلم خوش پرداخت و حرفه‌ای "ناخدا خورشید" را ساخت که با استقبال منتقدان و تماشاگران در جشنواره روبرو شد و همچنین "مسعود جعفری جوزانی" هم با "شیر سنگی" نشان داد که فیلمساز کار بلدی است.

اما داریوش فرهنگ با نخستین ساخته‌ی سینمایی اش "طلسم" امید را در دل‌ها به عنوان یکی از خوش آتیه‌ترین فیلمسازان سال‌های آتی سینمای ایران زنده کرد.

"طلسم" با بازی حساب شده "سوسن تسلیمی" و "سوگند رحمانی" و بازی کوتاه "پروانه معصومی" در "ناخدا خورشید" از امیدهای کسب جایزه بهترین بازیگران بودند که در کمال بی‌سلیقگی هیأت داوران هیچ یک از بازیگران زن شایسته دریافت جایزه نشدند.

مسعود کیمیایی هم با فیلم "تیغ و ابریشم" باعث ایجاد صف‌های طولانی هواداران مشتاقش در مقابل سینماها شد که البته نتوانست انتظارات درصد قابل توجهی از آنان را برآورده کند حتی هیأت داوران فیلم را به بخش مسابقه راه نداد، با این وجود فیلم کیمیایی با وجود برخی کاستی‌ها بازی خیره‌کننده "فریماه فرجامی" را به همراه داشت که متأسفانه در هیاهوی مسائل حاشیه‌ای گم شد و چندان به چشم نیامد.

"داریوش ارجمند" و "سعید پورصمیمی" برای فیلم "ناخدا خورشید" لوح زرین بهترین بازیگر نقش اول و مکمل مرد را دریافت کردند.

"خانه دوست کجاست؟" جایزه بهترین کارگردانی و لوح ویژه هیأت داوران را کسب کرد و "شیر سنگی" موفق به کسب لوح زرین بهترین فیلمنامه شد و جایزه بهترین فیلم به "پرواز در شب" مرحوم رسول ملاقلی‌پور رسید.

انتهای پیام/ اس