به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قم، مفهوم «سبک زندگی» از جمله مفاهیم علوم اجتماعی و جامعه شناسی است که اخیراً بسیار مورد توجه تئوریسین‌ها و مدیران فرهنگی قرار گرفته است؛ سبک زندگی حاکی از مجموعه عوامل و عناصری است که کم و بیش به طور نظام‌مند با هم ارتباط داشته و سازنده یک شیوه خاصی از زندگی هستند.

هر نقطه از جهان با توجه به اقلیم جغرافیایی، آداب و رسوم، سنن و فرهنگ خاص آن منطقه سبک زندگی متفاوتی را داراست هرچند که با افزایش روز افزون وسایل‌های ارتباطی و انتقال سریع فرهنگ‌ها از نقطه ای به نقطه دیگر سبک زندگی‌ها به هم نزدیک شده است.

در همین راستا غرب در پروژه ای به نام «دهکده جهانی» خواستار از بین بردن فرهنگ‌های مختلف در جهان بوده و ایجاد سبک زندگی واحد که همان سبک زندگی غربی است را دنبال می‌کند. اما آیا این نوع سبک زندگی درست است؟ بر همگان ثابت شده که سبک زندگی غربی دارای صدمات جبران ناپذیری از جمله تزلزل خانواده‌ها است و همین موضوع به تنهایی جامعه جهانی را به قهقرا می‌کشاند.

در سال‌های اخیر موضوع سبک زندگی در کشور مطرح و اهمیت آن روشن شده است و با تاکید رهبری بر سبک زندگی اسلامی- ایرانی مسئولان و دست اندرکاران فرهنگی کشور به تکاپو افتاده‌اند؛ بهترین سبک زندگی برای هر جامعه‌ای سبک زندگی نزدیک به فرهنگ اکثریت مردم است و با توجه به اینکه اکثریت مردم ایران دارای مذهب تشیع هستند مسئولان معرفی سبک زندگی شیعی شیعی را دنبال می‌کنند. در گفت‌وگویی با حجت الاسلام رمضان نرگسی عضو هیئت علمی جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) به بررسی مسئله سبک زندگی دینی، اسلامی و شیعی پرداخته‌ایم.

سبک زندگی شیعی چیست؟

سبک زندگی شیعه براساس ‌قرآن، ‌روایات و سیره ائمه(ع) است. فرق شیعیان با دیگر مذاهب اسلامی در بخش سیاسی است و برخلاف دیگر فرقه‌های اسلام که دین را در بخش شخصی و فردی استفاده می‌کنند در سبک زندگی شیعی فصل الخطاب روایات و سیره ائمه(ع) است و با توجه به فضای غالب مسلمین در دنیا، شیعه سبک زندگی ویژه‌ای به لحاظ سیاسی دارد و همین موضوع شیعه را در دنیا نسبت به مسلمین دیگر متمایز کرده است و این سیاسی بودن را در واقعه عاشورا، شهادت امام حسین(ع)،‌ شهادت حضرت فاطمه(ع)، شهادت امام علی(ع) و... به وضوح می‌بینیم.

دموکراسی ترین دولت شیعی است چرا که به صورت پوپولیستی و نمایندگی نیست. شیعه به شیوه مراد و مریدی است و در عین حال که عاشق امام خود است از وی دنبال روی هم می‌کند و در واقع مشارکت شیعه با حکومت دائمی است. یکی از ابعاد زندگی شخصی شیعه بُعد سیاسی - اجتماعی است در حالیکه در همه فرق، ‌اقوام و گروه‌ها بُعد سیاسی وجود ندارد یا کمرنگ است و این را حتی در فیلم‌های هالیوودی هم می‌توان مشاهده کرد که در آن سبک زندگی سیاسی وجود ندارد و بُعد سیاسی زندگی آنها فقط در رای دادن و پرداخت مالیات خلاصه می‌شود در حالی که در سبک زندگی شیعی افراد همواره با امام و رهبر خود هستند.

 سبک زندگی حال حاضر جامعه ما به سبک زندگی واقعی شیعی چقدر نزدیک است؟

سبک زندگی حال حاضر عده‌ای از مردم نمونه‌ای از سبک زندگی واقعی شیعی است. اگر افراد را دسته بندی کنیم عده‌ای سبک زندگی واقعی را دنبال می‌کنند ولی باید گفت سبک زندگی شیعه عینا در جامعه پیاده نشده اما یک سبک زندگی آرمانی و خیالی نیست که غیر قابل دسترس بوده و هیچکس اینگونه زندگی نکند بلکه افرادی را می‌بینیم که این نوع سبک زندگی را دنبال می‌کنند و در جامعه هم فعال هستند ولی نیاز به تقویت این نوع سبک زندگی وجود دارد.

 چه موانعی بر سر راه ایجاد سبک زندگی شیعی وجود دارد؟

بزرگترین مانع در این مسیر این است که شیعه از آموزه‌های خود جدا شود به این صورت که عقاید شیعی را تحریف کنند،‌ مثلا می‌گویند سیاست از دین جدا است در حالی که یکی از ابعاد مهم شهادت سیاسی بود. متاسفانه عده‌ای سیاست را به دنیا زدگی و دنیا خواهی معنا کرده و جدایی دین از سیاست را مطرح می‌کنند و حتی علما را به دو دسته علمی و سیاسی تقسیم کرده‌اند که هر کسی وارد سیاست شد سواد علمی ندارد. رهبری در سفر خود به خراسان تاکید کردند که مواظب سکولاریزه شدن حوزه‌های علمیه باشید. ذات شیعه سیاسی بوده و حتی اگر سیاست هم آغشته به آلودگی باشد شیعه باید برای از بین بردن این آلودگی‌ها اقدام کند.

 با این اوصاف دلیل گرایش افراد به سبک زندگی غربی چیست؟

نماد سبک زندگی غربی رفاه، آسایش طلبی و لذت طلبی است و این به راحتی در فیلم‌های آنها نیز قابل مشاهده است، ‌از طرفی چون نفس انسان به دنبال آسایش و لذت است جذب سبک زندگی غربی می‌شود ولی وقتی افراد وارد این گود می‌شوند می‌بینند که در منجلاب گرفتار شده‌اند. از آن جایی که انسان طالب خوبی‌هاست فکر می‌کند این موارد گزینه‌های خوبی هستند و به دنبال آن می‌رود هرچند رفاه و آسایش خوب است اما اصل زندگی نیست. در سبک زندگی غربی این موارد محور اصلی زندگی قرار داده شده است و البته افراد بعد از مدتی که سبک زندگی غربی را برگزیدند خود را در منجلابی می‌بینند که نتیجه سبک زندگی غربی است.

مسئولان و کارشناسان باید در آموزه‌های خود به جوانان و خانواده‌ها ایرادات سبک زندگی غربی از جمله تزلزل خانواده سنتی و افزایش خانواده‌های تک والدینی و تبعات را آن گوشزد کرده و به مقابله با سبک زندگی غربی بپردازند. بعضی‌ها عنوان می‌کنند که علوم و ابزار جدید و دنیای مدرنیته برای سبک زندگی شیعی مضر است و باید این مسئله برای همه روشن شود که استفاده از وسایل و ابزار جدید با سبک زندگی شیعی منافاتی ندارد بلکه دوری از معنویات، خدا و استفاده تام آنها برای دنیا مضر است.

 چطور سبک زندگی شیعی را ترویج کنیم؟

برای ترویج سبک زندگی شیعه یکی از راه‌ها این است که حلال خدا را حرام و حرام را حلال جلوه ندهیم و ایرادات سبک زندگی غربی را برای همه روشن کنیم و از طرفی باید بدانیم که زندگی شیعه آمیخته با سیاست است و هر موردی که در راستای سکولار کردن جامعه است باید با آن مقابله کرد./س