وی ادامه داد: اجرای احکام اسلامی در دستگاه قضایی، بزرگترین نمود اسلامی شدن نظام در اجرای احکام کیفری بر طبق اسلام است که نمود بیشتری دارد و بیشتر در معرض رؤیت و ارزیابی بیگانگان است و نمود بیرونی دارد. از طرفی دستگاه‌های امنیتی نیز از آنجا که در آن نوعی تزاحم بین حقوق شخصی افراد و حفظ مصالح کشور مطرح است، مورد توجه قرار داشت چرا که مسائل اطلاعاتی و امنیتی نقش بسیار بزرگی را در اداره کشور در عرصه داخلی و خارجی دارد و از همین روست که وقتی مسائل جاسوسی افشا می‌شود، هرچند سایر کشورها به آن انتقاد می‌کنند، ولی از کنار آن رد می‌شوند، چون خودشان هم به آن مبتلا هستند و احساس می‌کنند بدون این تجسس‌ها و کسب اطلاعات نمی‌توانند مصالح کشور و موقعیت خود را حفظ کنند و آن را از ضرورت‌های زندگی اجتماعی خود می‌دانند.

آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: تجسس در حریم خصوصی افراد، در فرهنگ عمومی مطلوب شمرده نمی‌شود، لذا کشورها علنی به تجسسات خود اذعان نمی‌کنند، هرچند که به این جاسوسی‌ها واقف هستند. همانگونه که در سطح داخلی هم گاه چنین نیازی احساس می‌شود و آن زمانی است که گروه‌های سازمان یافته‌ای بخواهند در زمینه براندازی نظام فعالیت کنند. طبیعتا این تجسس با حقوق فردی تنافی دارد. لذا این مسأله از همان آغاز نظام اسلامی مورد توجه بوده و عده‌ای درصدد برآمدند که به این نکته دست یابند که دستگاه اطلاعاتی تا چه میزان در چنین مواردی حق ورود به حریم خصوصی افراد را دارد.

عضو خبرگان رهبری با اشاره به دلایل شرعی این مسأله افزود: از یک طرف حرمت عرض و آبروی مؤمن و عدم جواز تجسس در شرع وجود دارد و از طرف دیگر سیره برخی بزرگان حتی شخص امیرالمؤمنین(ع) نیز اطلاع از برخی اخبار محرمانه برای تأمین چنین مصالحی بوده است، بنا بر این در عهدنامه مالک اشتر، برای او بیان می‌کند که عیونی را موظف کند تا اخبار محرمانه را به او برسانند و از این موارد، فی الجمله فهمیده می‌شود که این مصالح نیز باید تأمین شود.

وی پیدایش نظام اسلامی بدون تحقیق در فقه اسلامی را بی‌معنا توصیف و خاطرنشان کرد: اگر نظامی اسلامی باشد، حداقل در مدیریت‌ها باید احکام اسلامی مراعات شود و کمترین مرتبه نظام اسلامی آن است که در اداره آن، خلاف احکام قطعی اسلامی عمل نشود. لذا ابتدا باید آن حداقل‌ها را تعیین کرد و سعی کرد آنها را گسترش داد و ارزش‌های اسلامی را در مسائل مشتبه تبیین و روشن کرد، ضمن اینکه باید آموزش‌ها و پژوهش‌ها در این زمینه گسترش یابد و کارگزارانی برای انجام آن تربیت شود، وگرنه حتی اگر تحقیقات و پژوهش‌ها نیز کامل باشد، اما در اجرا با مشکل مواجه شود و عده‌ای به آن اعتقاد نداشته باشند، باز هم فایده‌ای بر آن مترتب نخواهد بود.

آیت‌الله مصباح یزدی پژوهش و آموزش در خصوص احکام اسلامی را از وظایف نظام اسلامی دانست و افزود: طبعا در همه کارهای انسانی همیشه قصورها و کمبودهایی وجود دارد و گاه تندروی‌ها و کندروی‌هایی نیز صورت می‌گیرد که تاحدی قابل اغماض است، اما اگر کندروی‌ها به جایی برسد که انسان شک کند که این نظام، اسلامی است یا غیر اسلامی، یا به گونه‌ای تندروی صورت بگیرد که مشکلاتی را ایجاد کرده و موجب وهن اسلام در سطح جهانی شود، دیگر قابل اغماض نخواهد بود.

وی با اشاره به اینکه تا کنون کارهایی در زمینه فقه برای نظام اسلامی انجام گرفته است ادامه داد: این کارها فقط در حد ضرورت در همان اوائل انقلاب انجام شده است ولی هرگز برای نظامی که می‌خواهد پایدار بماند و برای کشورهای دیگر الگو باشد، کافی نیست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: هرچند ترسیم نقطه ایده آل و آرمان مطلوب دشوار نیست، اما همه ما می‌دانیم که افکار ایده‌آلی و آرمانی همیشه تحقق پیدا نمی‌کنند، لذا بین وضع موجود و وضع ایده‌آل مراتبی است که باید این مراتب را شناخت و با توجه به شرایط عینی جامعه سعی کرد که به آن قله نزدیک‌تر شد، و باید طرحی را در نظر گرفت که ذومراتب بوده و با توجه به اوضاع قابل انعطاف باشد و به گونه‌ای قدم برداشته شود که عقب‌گرد و سقوط به دنبال نداشته باشد.

وی با اشاره به وجود مشکلات و موانع بسیار در طول این مسیر، اظهار داشت: اینکه عده‌ای با نگاه به برخی مشکلات ناامید شده و مثلا می‌گویند از ما کاری بر نمی‌آید و وقتی امام زمان(عج) آمدند این مشکلات حل می‌شود، ناشی از ضعف معرفت و شناخت، ضعف نفس و در یک کلمه ضعف بصیرت است. حقیقت این است که در سخت‌ترین شرایط، با وجود بیشترین مشکلات هم می‌توان قدم‌های مثبتی برداشت، به شرط اینکه اولا خودمان قدم‌ها را بشناسیم و ثانیا شرایط عینی را شناسایی کرده و به قدر امکانات قدم‌ها را برداشته و در این راه همت داشته باشیم و قدم‌های برگشت ناپذیری را برداریم.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: برای اینکه این حرکت درست انجام بگیرد و با یک قدم جلو رفتن دوباره عقب گرد نکنیم، باید دائما نگاهمان به قله و آرمان‌ها باشد و رفتار خود را نسبت به نزدیک شدن به آن بسنجیم و در واقع نسبت ما با آرمان‌ها به عنوان میزانی است که در گام‌های بعدی حرکت ما را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم افزود: ما باید آنچه در توان داریم به کار بگیریم و با اخلاص و بدون تنگ نظری عمل کنیم و یقین داشته باشیم نه تنها خداوند ما را یاری می‌کند، بلکه تا پایان کار همراه و در معیت ما خواهد بود، همان‌گونه که سرمایه ما در انقلاب همین بوده و هست، چرا که نظام ما به جز یک عده مردم پابرهنه و محروم از لحاظ مادی و تجهیزات، چیز دیگری نداشت و تنها با اخلاص و اعتماد به خدا در برهه‌های مختلف پیروز شدیم./