به گزارش
خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران، مجلس شورای اسلامی در اجرای اصل 123 قانون اساسی، قانون نظارت بر رفتار نمایندگان که با عنوان طرح "
نظارت مجلس بر امور نمایندگان" به مجلس تقدیم شده بود را در جلسه علنی بهارستان در روز سهشنبه مورخ 1391/1/15 به تصویب رساند و این قانون پس از تایید شورای نگهبان، در تاریخ 1391/2/19 توسط (دولت دهم) ابلاغ شد.
مقام معظم رهبری پیشتر درباره نظارت مجلس بر نمایندگان اظهار داشت که هر بخش، حتی خود مجلس نیز که نظارت بر سایر قوا دارد، یک نظارت بر خودی داشته باشد که این نوعی اصلاح خود است.
ایشان خطاب به نمایندگان تاکید کردند باید ساز و کار نظارتی در مجلس تعریف کنید که اگر کسی در مقام نمایندگی کوتاهی یا سوء استفاده کرد بتوانید وی را مؤاخذه کنید.
بنابر این با توجه به اهمیت این مهم خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران به منظور بررسی و آشنایی بیشتر با "
هیات نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان مجلس" گفتگوی مشروحی با "
عوض حیدرپور شهرضایی" با عنوان سخنگوی این هیات انجام داده که به شرح ذیل است:
"عوض حیدرپور شهرضایی" متولد 1333 شهرضای اصفهان است که با حضور در دورههای هفتم، هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی سابقه 10 نمایندگی مردم را در کارنامه خود دارد.
وی هماکنون نماینده مردم شهرضا، دهاقان، منظریه و گلشن از توابع استان اصفهان و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی است.
**باشگاه خبرنگاران: فلسفه شکلگیری هیات نظارت بر رفتار نمایندگان چه بود؟ حیدرپور: نطفه شکلگیری هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس هشتم بود، در یکی از جلساتی که نمایندگان مجلس هشتم خدمت مقام معظم رهبری بودند ایشان فرمودند؛ "خوب است هیاتی، نظارتی را بر رفتار نمایندگان را اعمال کند".
به دنبال این فرمایش مقام معظم رهبری، تعدادی از نمایندگان طرحی را تحت عنوان طرح نظارت بر رفتار نمایندگان تهیه کردند و برای آن که کار تشکیلاتیتر پیش برود، ماموریتی به کمیسیون اصل 90 مجلس هشتم داده شد تا با هماهنگی آن دسته از نمایندگانی که طرح را تهیه کرده بودند، طرح تکمیل شود.
نهایتا پس از تکمیل طرح، طرح مذکور به صحن علنی مجلس آمد و در 12 ماده مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در اواخر مجلس هشتم به تصویب نمایندگان و تایید شورای نگهبان رسید.
**باشگاه خبرنگاران: روند عضویت در هیات به چه صورت است؟ حیدرپور: مواد کلی حاکم بر قانون به این صورت است که یک ساختار تشکیلاتی تحت عنوان هیات نظارت بر رفتار نمایندگان تعریف شده که این هیات متشکل از یکی از نواب رئیس مجلس به انتخاب هیئت رئیسه مجلس برای هر سال، یک نفر از اعضای کمیسیون اصل 90، یک نفر از اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی و 4 نفر از سایر نمایندگان است.
هیئت رئیسه مجلس از بین داوطلبان کمیسیونهای یاد شده و سایر نمایندگان شش نفر را انتخاب و به صحن مجلس معرفی میکند که در صورت کسب اکثریت آرای نمایندگان حاضر در مجلس به عنوان عضو این هیات انتخاب خواهند شد، ولی چنانچه این افراد رای نیاورند هیئترئیسه افراد دیگری را مجددا به صحن علنی مجلس معرفی خواهد کرد.
**باشگاه خبرنگاران: هیئت رئیسه برچه اساس این افراد را انتخاب میکند؟ حیدرپور: چون در هیئت رئیسه نیستم از سازو کار انتخاب افراد اطلاعی ندارم.
**باشگاه خبرنگاران:
آیا اعضای هیئت نظارت باید درون پارلمانی باشند یا از نمایندگان ادوار هم خواهند توانست کاندیدای عضویت در این هیئت شوند؟ حیدرپور: در هر دورهای از مجلس، اعضا از بین نمایندگان همان دوره انتخاب میشوند، به طور مثال با شروع فعالیت مجلس دهم، اعضای هیئت از تیم مجلس دهم انتخاب خواهند شد.
**باشگاه خبرنگاران: معمولا شکایتها و گزارشات از چه مبادی به هیئت نظارت داده میشود؟ حیدرپور: ما به گزارشاتی که از مبادی مختلف به هیات نظارت میرسد رسیدگی میکنیم.
قاعده بر این است، زمانی که گزارشی از سوی افراد حقیقی، نمایندگان، مراجع قضایی، کمیسیون اصل 90 یا هیئت رئیسه به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان میرسد، این گزارشات در جلسات این هیات مورد بحث و بررسی قرار میگیرد و در هر موردی، نحوه رسیدگی به پروندهها مشخص میشود.
پس از آن که نحوه رسیدگی به پروندهها مشخص شد، یک یا چند نفر از دوستان در این هیات مامور میشوند که موضوع را براساس نحوه تعیین شده به پیش ببرند.
هیات نظارت بر رفتار نمایندگان، اساس کار را بر خبرگیری دقیق از افرادی که طرف گزارش قرار میگیرند قرار داده است، پس از آن که گزارشی واصل میشود عمدتا از خود نماینده دعوت میشود تا موضوع مورد بررسی قرار گیرد.
برخی مواقع با بحث و توجیهی که انجام میگیرد ما به این نتیجه میرسیم که موضوع باید مختومه شود یا برخی مواقع که لازم است تذکر یا رهنمودی دیده شود، توسط رئیس هیات،" آقای ابوترابیفرد" تذکرات لازم داده خواهد شد.
یک زمان هم که باید تذکرات در جلسه داده شود، دوستان تذکراتشان را میدهند.
یکی از کارهایی که مورد توجه اعضای هیات در روند رسیدگی به گزارشات قرار دارد، توجه به شیوه امر به معروف و نهی از منکر است، اگر در پروندهای لازم بود تذکر لسانی(شفاهی) داده شود این تذکر عمدتا توسط رئیس هیات داده خواهد شد.
در این مدتی که هیات انجام وظیفه میکرده، تا آن جا که توانستیم سعی شده کار براساس رویههای اخلاقی و اسلامی پیش برود.
برخی مواقع ممکن است شخصی به مصاحبه یا اظهارنظر نمایندهای ایراد داشته باشد و به مراجع قضایی شکایت کند که در این صورت مراجع قضایی از هیات سوال خواهند کرد که آیا مصاحبه یا اظهارنظر در حیطه وظایف نمایندگی بوده یا خیر که پس از بررسی این موارد در جلسات هیات پاسخ استعلامات به مراجع قضایی داده خواهد شد.
**باشگاه خبرنگاران: آیا هیات میتواند حکمی هم صادر کند؟ حیدرپور: به طور طبیعی هیات مرجع صدور حکم نیست که ما بتوانیم آن جا حکمی را صادر کنیم.
منتها یک نوع اعلام حکمی را که در قانون به عهده هیات گذاشته شده تذکر لسانی است، ممکن است تذکر کتبی هم داده شود ولی اگر خدای ناکرده در موردی هیات به این نتیجه رسید که تخلفی انجام گرفته که باید به مبادی امنیتی، اطلاعاتی یا قضایی ارسال شود، پس از آن که در هیات به جمع بندی برسیم این موضوع به مبادی ذیربط ارسال میشود.
**باشگاه خبرنگاران: نوع موضوعات و گزارشاتی که تاکنون به هیات رسیده چه مواردی بوده است؟ حیدرپور: مصاحبهها، اعلام نظرها و نطقهای نمایندگان یکی از موضوعاتی بوده که معمولا از آنها شکایت شده است.
بیان نظرات نمایندگان نیز از دیگر موضوعاتی است که به آن ایراد گرفته شده به طور مثال ممکن است نمایندهای در جایی مطلبی را بیان کرده باشد که آن مطلب از سوی رقبا یا افراد، غرضورزی محسوب شده باشد، صحبت یک نماینده در مورد عملکرد و اعلام نظر در خصوص دستگاههای دولتی، محلی و ملی نیز از موضوعات دیگری است که معمولا از آن شکایت شده است.
در این موارد مطرح شده، دست به شکایت دولت دهم از نمایندگان خیلی خوب بود، در هر جایی که نمایندهای صحبت میکرد بلافاصله یک وزیری، مدیر کلی یا استانداری شکایت میکرد.
ورود به مسائل حاشیهای یا نامههایی که ممکن است نمایندگان برای کارگشایی به افراد بدهند، دخالت نا به جا در حوزههای انتخابیه به طور مثال دخالت نمایندهای در کار فرماندار یا استاندار، بحث انتشار اسناد و مدارک در رسانهها، عدم رعایت شئون نمایندگی در صحن علنی، کریدور و حاشیه پارلمان از جمله موضوعات گزارشات و شکایتهایی بوده که تاکنون مورد رسیدگی قرار گرفته است.
**باشگاه خبرنگاران: آیا مردم هم میتوانند از نمایندگانشان شکایت کنند؟ حیدرپور: بله، یکی از مبادی که میتواند گزارشات و شکایتهای خود را به هیات ارائه دهد مردم هستند.
**باشگاه خبرنگاران: عمده مراجعی که گزارشات و شکایات از آن جا به هیات واصل میشود کدام مراجع هستند؟
حیدرپور: معاونت حقوقی و امور مجلس رئیسجمهور، که همان طور که پیشتر عرض شد معاونت حقوقی و امور مجلس دهم دست به شکایتش از نمایندگان خوب بود و مرتبط از نمایندگان شکایت میکرد.
گزارشهای واصله از نمایندگان مجلس، حوزه حراست مجلس و مراجع قضایی عمده مراجعی بودند که گزارشات و شکایات از آنها به هیات واصل شده که در هیات نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و نهایتا پس از آن که از طرف مورد گزارش دعوت شد در اکثر موارد موضوعات وارد دانسته نشده و با توجه به وارد ندانستن موضوع اکثر پروندهها مختومه شده است، در برخی مواقع نیز موضوعات را با صحبت کردن حل کردهایم.
خیلی از مواقع بوده که در خصوص اظهارنظر، مصاحبه یا نطق نمایندهای مراجع قضایی از هیات استعلام کردهاند که آیا موارد طرح شده در حیطه وظایف نمایندگی بوده یا خیر که پاسخ استعلام آنها نیز داده شده است.
** باشگاه خبرنگاران: تاکنون چند پرونده در هیات مورد بررسی قرار گرفته است؟ حیدرپور: پیش از 40 پرونده به هیات رسیده که حدود 35 مورد کاملا رسیدگی شده و 5، 6 پرونده نیز مفتوح است.
**باشگاه خبرنگاران: میتوانید اشارهای به موضوعات پروندههای مفتوح داشته باشید؟ حیدرپور: حضور ذهن ندارم.
**باشگاه خبرنگاران: فعالیت این هیات تا چه اندازه توانسته در رفتار نمایندگان تاثیرگذار باشد؟ حیدرپور: با توجه به آن چه که در طول این مدت مشاهده کردیم علی رغم آن که شاید نتوانسته باشیم آن چه که مد نظر مقام معظم رهبری است را انجام داده باشیم، اما برداشت خودمان این است که اقدامات انجام شده بسیار موثر و تاثیرگذار بوده است.
ای کاش مجلس شورای اسلامی در دورههای پیش از مجلس هشتم و نهم، نسبت به برقراری چنین هیاتی اقدام میکرد، رهنمودی که مقام معظم رهبری فرمودند و قانونی که تصویب شد کارایی بسیار خوبی داشت و تا به امروز تاثیرخوبی در رفتار نمایندگان داشته است.
**باشگاه
خبرنگاران: مواردی در قالب صلاحیتهای هیات ذکر شده که قابلیت تفسیر دارد،
به عنوان مثال آمده که هیات صلاحیت رسیدگی به "گزارش مربوط به رفتار خلاف شئون
نمایندگی" را دارد، مشخص نیست که شئون نمایندگی چگونه و توسط چه کسی تعریف
میشود؟ حیدرپور: شئون نمایندگی، رفتارهای عرف بین
نمایندگان است، کسانی که از کمیسیونهای مربوطه به عنوان عضو هیات نظارت
انتخاب می شوند، بیشتر صبغه قضایی دارند و با توجه به صبغه قضاییشان انتخاب میشوند.
از سایر نمایندگان نیز سعی بر این است که کسانی
انتخاب شوند که سابقه بیشتری در نمایندگی دارند و رفتار متواضع و معقولی از
خود به نمایش گذاشته باشند.
به نظر میآید عرف و رفتار نمایندگی
برای کسی که یک یا دو دوره در مجلس باشد، کاملا تعریف شده است و علیالقاعده نمایندگان هم در انتخاب خودشان از بین افرادی که نامزد این پست میشوند، اشتباه نمیکنند، نوع عرف و رفتار نمایندگی برای نمایندگان شناخته
شده است و نگرانی از این بابت وجود ندارد.
**باشگاه خبرنگاران: آیا هیات میتواند اعتبارنامه نمایندگان را لغو کند؟ حیدرپور:
اگر اقدامی انجام شود که در حد به میان آمدن مسئله اعتبارنامه باشد، علی
القاعده موضوع جایگاه خود را پیدا میکند و نیازی به ورود هیات نیست و ما
چون تا به حال موردی نداشتیم، نمیتوانم در این مورد اظهارنظر کنم.
**باشگاه خبرنگاران: آیا نظارت بر اموال نمایندگان نیز در حیطه کار این هیات قرار میگیرد؟
حیدرپور:
رصد اموال نمایندگان جزء وظایف هیات نیست، منتها براساس قانون اساسی،
اموال وزرا، رئیس جمهور و رئیس قوه قضائیه باید در آغاز هر دوره ای نوشته
شود و به قوه قضائیه تقدیم گردد تا در پایان دوره فعالیت آنها ارزیابی شود
که به اموال آنان به صورت غیر متعارف اضافه نشده باشد.
در خصوص
رسیدگی به اموال نمایندگان و بخش دیگری از مسئولین نیز طرحی در مجلس شورای
اسلامی به تصویب رسید که در آغاز و پایان هر دوره مسئولیتشان اموال آنها
مورد ارزیابی قرار گیرد که علی القاعده با تائید این طرح، رسیدگی به اموال
نمایندگان شامل این طرح خواهد بود و این موضوع را مرجع دیگری غیر از هیات
باید پیگیری کند.
**باشگاه خبرنگاران: سرنوشت این طرح چه شد؟ حیدرپور:
این طرح پس از تصویب در مجلس به شورای نگهبان رفت که در این شورا به آن
ایراد گرفته شد و در حالحاضر نمیدانم در چه مرحلهای است.
**باشگاه
خبرنگاران: نقش هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در تائید صلاحیت نمایندگان
برای انتخابات مجلس به چه صورت خواهد بود، آیا نظر مشورتی به دستگاه های
ذیربط خواهد داد؟ حیدرپور: این وظیفه برای هیات نظارت پیشبینی
نشده، نظارت بر تائید صلاحیت نامزدهای نمایندگی مجلس، جزء وظایف شورای
نگهبان است، چنانچه شورای نگهبان صلاح بداند و اظهارنظری از هیئت نظارت
بخواهد و سوالی کند، علی القاعده براساس ساز و کارهای داخلی، هیات میتواند
پاسخ دهد، ولی این موضوع به صورت قانونی جزء وظایف هیات نیست.
**باشگاه خبرنگاران: آیا دولت یازدهم تا به حال شکایتی از نمایندگان داشته است؟ حیدرپور:
از دولت یازدهم تا حالا شکایتی از نمایندگان نشده و امیدواریم که تعامل
بین دولت و مجلس هم به گونهای باشد که کار هیچ زمانی به شکایت نکشد.
**باشگاه خبرنگاران: چقدر به تعامل دولت یازدهم و مجلس خوشبین هستید؟ حیدرپور:
دوستانی که زمامداران دولت یازدهم هستند، بسیار متینتر و وزینتر از دورههای گذشته هستند و امیدوارم با مشی و مرامی که ما از "دکتر روحانی" و اعضای کابینه سراغ داریم، تعامل دولت و مجلس با قوت و قدرت پیش
برود و ما حداکثر همراهی و تعامل را با هم داشته باشیم.
**باشگاه
خبرنگاران: هیات ورودی به مسئله نقش سه نمایندهای که عنوان میشود در پرونده فساد 3000
میلیارد تومانی دست داشتهاند،داشته است؟ حیدرپور: حقیقت این است که تخلف فساد 3000 میلیاردی برای دوره مجلس هشتم بوده و آن کسانی که آن روز بودند، امروز نماینده نیستند.
با توجه به اینکه هیچ یک از نمایندگان مجلس نهم جزو این متهمان نیستند، بهتر است قوه قضائیه و آن شعبه مخصوص دادگاه
که این پرونده را بررسی میکند، اسامی این افراد را به صورت صریح اعلام کند تا حیثیتی از مجلس آسیب نپذیرد.
با عنایت به اینکه این افراد نماینده مجلس نهم نیستند، هیات نظارت بر رفتار نمایندگان ورودی به این پرونده نداشته است.
انتهای پیام/