اکونومیست: توافق با ایران از گزینه‌های دیگر بهتر است
با وجود اینکه موانع بسیاری بر سر راه رسیدن به توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد، اما واقعیت این است که ادامه تلاش‌ها برای دستیابی به توافق به نفع همه است.
به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، نشریه آمریکایی اکونومیست در گزارش خود در این زمینه آورده است: پس از سه روز مذاکرات در ژنو در حالی که توافقات اولیه درباره برنامه هسته‌ای ایران صورت گرفته بود و حتی جان کری در آستانه امضا این توافق‌نامه بود. اکنون این سوال ایجاد شده است که عدم دستیابی به توافق تنها یک لغزش بود یا اینکه از دست دادن فرصتی بود که ممکن است به جلوگیری از دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک منجر شود.
اين هفته‌نامه انگليسي در مقاله اي در پايگاه اينترنتي خود نوشت: یک نشانه مثبت و امیدوارکننده از این مذاکرات این است که ایران روز بعد با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره حل تمامی مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای‌اش به توافق رسید که در میان آن اجازه دسترسی مدیریت شده به بازرسان برای بازرسی از پایگاه‌های هسته‌ای از جمله اراک نیز وجود داشت. ایران همچنین متعهد به پاسخگویی به سوالاتی درباره تمام ابهامات گذشته و حال شده است. اگرچه بازرسان هنوز هم اجازه دسترسی به سایت هسته‌ای پارچین را به دست نیاورده‌اند. از سوی دیگر با وجود این توافق یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد که هنوز راه بسیاری در پیش است.
اگرچه جزئیات مربوط به مذاکرات هفته گذشته در ژنو فاش نشده، اما برخی گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد که این توافق شامل توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران و در نتیجه توقف فعالیت سانتریفیوژها و یا نصب آنان به مدت شش‌ماه، عدم غنی‌سازی بیش از 3.5 درصد توسط ایران و نظارت بر ذخایر اورانیوم غنی‌شده 20 درصد این کشور تا زمانی که این ذخایر به ماده غیرمضر تبدیل شوند، بوده است. در عین حال ایران اگرچه اجازه خواهد داشت فعالیت سایت هسته‌ای اراک را ادامه دهد، اما وعده داده است که فعلا سوخت‌گیری در این پایگاه را به تعویق بیندازد. در عوض غرب برخی تحریم‌های محدود را کاهش خواهد داد واموال بلوکه شده این کشور را نیز آزاد خواهد کرد و محدودیت‌های مربوط به صنعت پتروشیمی، موتور و فلزات گران‌بها نیز برداشته خواهد شد.
این توافق فرضی اگرچه از سوی آمریکا و چهار کشور دیگر مورد حمایت قرار گرفت، اما لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه که احتمالا با رئیس‌جمهور این کشور و نخست‌وزیر اسرائیل تماس گرفته بود، با این توافق‌نامه مخالفت کرد. مخالفت فابیوس سه دلیل داشت. نخست آنکه وی با حق تداوم غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران مخالف بود. نکته دوم اینکه فابیوس با قوانین مربوط به اورانیوم غنی‌شده 20 درصد مخالفت کرد و اظهار داشت که این مقدار اورانیوم باید از ایران خارج شود. و دلیل سوم و مهم‌تر اینکه او از پذیرش این نکته که ایران بتواند فعالیت سایت اراک ادامه دهد، امتناع کرد.در نتیجه جان کری مدعی شد که شش کشور غربی آماده توافق بودند و این ایران بود که در آخرین لحظات از پذیرش توافق امتناع و اعلام کرد که باید با مقامات کشور خود مشورت کند، ادعایی البته قانع‌کننده نبود.
هیچ‌یک از خواسته‌های فرانسه بدیهی و اجتناب‌ناپذیر نیست. ایران بر حق خود برای غنی‌سازی تاکید دارد، اگرچه باید این مسئله نیز مورد بررسی قرر گیرد که هر عضو ان‌پی‌تی به طور یکسان این حق را ندارد. درباره ذخیره اورانیوم 20درصد نیز باید گفت که می‌توان از طریق برداشتن تدریجی ذخایر آن و تبدیل آن‌ها به ماده دیگر تحت نظارت بین‌المللی این مسئله را حل کرد. اما سایت هسته‌ای اراک در این میان مسئله مهمی است و بسیاری عقیده دارند که این مسئله می‌تواند باعث دستیابی به توافق و یا عدم دستیابی به آن شود.
کارشناسان مدعی‌اند که سایت اراک قادر به تولید 10 کیلوگرم پلوتونیوم مورد نیاز برای سلاح در هر سال خواهد بود.
اما چه باید کرد؟ مخالفت با غنی‌سازی هم از سوی متحدان آمریکا در منطقه و هم از سوی اسرائیل به شدت پشتیبانی میشود. اعضای کابینه نتانیاهو در حال لابی کردن با رهبران یهودیان آمریکا و کنگره برای تشدید فشارها علیه دولت ایران هستند. در عین حال کاخ سفید هشدار داده است که تشدید فشارها می‌تواند باعث به صدا درآمدن مارش جنگ شود.
البته این سخن تا حدی اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد. زیرا آمریکا اشتیاق کمی برای از سرگیری جنگی دیگر در منطقه دارد. اما تشدید تحریم‌ها نیز باعث سخت‌تر شدن توافق خواهد شد، زیرا این مسئله موقعیت روحانی و ظریف در داخل ایران برای پیش بردن مذاکرات را تضعیف خواهد کرد. این مسئله که ایران اگر تحت فشار قرار گیرد، امتیاز می‌دهد، ارزیابی غلطی است. برخی کارشناسان معتقدند که اگر پیشنهادات غرب تحقیرآمیز باشد، ایران از توافق خودداری خواهد کرد و آنگاه این غرب است که به دلیل عدم توافق مورد سرزنش قرار می‌گیرد و در نتیجه تحریم‌ها به سرعت دچار فرسایش خواهد شد و از بین خواهد رفت.
اما در عین حال اتلاف وقت نیز درست نیست. این ایده که غرب می‌تواند وقت خود را با باقی‌ماندن در این مرحله بگذراند، سوال‌برانگیز است. بدون توافق احتمالا ایران در چندماه آینده پیشرفت حیاتی به دست خواهد آورد، پیشرفتی که در ازای آن می‌تواند ابزارهای مربوط به انرژی هسته‌ای را تولید کند، بدون اینکه کشورهای غربی قادر به واکنش نشان دادن در برابر آن باشند.
در خاتمه اين مقاله آمده است: از سوی دیگر اگر مذاکرات شکست بخورد، ایران تمایلی برای کاهش فعالیت هسته‌ای خود نخواهد داشت. بنابراین آنانی که مخالف توافق هستند، باید این احتمال را نیز در نظر بگیرند. اسرائیل به تنهایی با بدترین وضعیت استراتژیک برای خود در صورت شکست مذاکرات مواجه خواهد شد، ایران در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت اتمی قرار خواهد داشت، آمریکا در سطح بالایی مخالف حمله نظامی خواهد بود و اسرائیل نیز اطمینان کمی به این مسئله دارد که در صورت حمله یکجانبه نخواهد توانست زمان زیادی برنامه هسته‌ای ایران را به تعویق بیندازد.
اکونومیست در پایان می‌نویسد: یک توافق عالی با ایران امکان‌پذیر نیست، اما حرکت در این مسیر از تمامی گزینه‌های دیگر بسیار بهتر است.
انتهای پیام/
