به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران بجنورد،خراسان شمالي در شرق كشور را استان باب‌الرضا(ع)، گنجينه فرهنگ‌ها مي‌نامند؛ باب‌الرضا(ع) به خاطر آن كه ميقاتگاه زيارت امام هشتم شيعيان است و گنجينه فرهنگ‌ها نيز به دليل آن كه با داشتن اقوام كرد، ترك، فارس، تركمن و عرب و نيز پيروان مذاهب شيعه و سني، نماد وحدت و همدلي و همزيستي برادرگونه است.

ماه محرم كه مي‌شود اقوام يكپارچه سياه پوش مي شود، شيعيان در آيين هاي سوگواري و عزاداري شركت مي كنند و برادران اهل سنت نيز اگر چه خود آيين و مراسم ويژه‌اي در اين ايام ندارند اما به احترام شيعيان و تكريم اهل‌بيت نبي مكرم اسلام(ص)، به دلخواه در سوگواري‌ها شركت كرده و حرمت اين ماه را حفظ مي كنند.

در خراسان شمالي مراسم‌هاي عزاداري حسيني همانند ساير استان‌هاي كشور با آيين هايي مرسوم و شماري شيوه‌هاي خاص اين استان برگزار مي شود اما آنچه كه در اين خطه از ايران اسلامي بيش از ساير استان ها ديده مي شود، رعايت اعتدال و دوري از افراط و تفريط و خرافه در عزاداري ها است.

خوشبختانه در اين مراسم‌ها از بريز و بپاش‌هاي توام با ريا و ظاهرسازي چندان خبري نيست، رقابت‌هاي نادرست بين هيئت‌هاي مذهبي نيز چندان معنا ندارد و خرافه هايي نظير قمه‌زني و قرائت نوحه‌ها و اشعار موهن هم چندان به چشم نمي‌خورد، درواقع همه سعي مي‌كنند در محيطي معتدل، به عزاداري بپردازند.

برخي از آيين هاي عزاداري در خراسان شمالي

پيش از ماه محرم، هيئت‌هاي عزاداري كه اكنون شمار آنها در خراسان شمالي به هزار و 200 هيئت افزايش يافته، با دعوت از اهالي محل براي برگزاري هر چه بهتر مراسم هاي عزاداري امام حسين(ع) برنامه ريزي مي كنند و كم و كسري‌ها تامين و حسينيه‌ها و مساجد نظافت مي‌شود.

حسينيه ها و هيئت هاي عزاداري خراسان شمالي در دهه نخست ماه محرم اقدام به برگزاري مراسم‌هاي عزاداري شامل سينه‌زني، زنجيرزني، نوحه خواني، دسته روي و ... مي كنند و هر شب نيز با حلیم که غذایی متشکل از گوشت و گندم است از عزاداران امام حسین(ع) پذیرایی مي‌كنند.

البته دسته روي هيئت‌هاي حسيني در خيابان‌ها از ابتداي محرم انجام نمي شود بلكه غالبا هيئت ها از شب هفتم محرم به بعد در كوچه ها و خيابان ها حركت كرده و عزاداري مي‌كنند.

يك محقق خراسان شمالي در زمينه آيين هاي عزاداري محرم در استان مي گويد: هم اکنون حدود 200 هيئت در شهرستان بجنورد فعاليت مي كنند در حالي كه در گذشته در بجنورد تنها هفت هيئت از جمله هيئت هاي كربلايي اكبر خشت پز، رجب نيا، دروازه گرگان، شاه رضا،‌ منتظري، حريري و نايب علي وجود داشت كه در ايام عاشورا و تاسوعا در آستان مبارك امامزاده سيدعباس بن موسي بن جعفر(ع) بجنورد موسوم به معصوم زاده جمع مي شدند و عزاداري مي كردند.

قاسم مهرنيا می گوید: در آن زمان در حسينيه‌ها شمع روشن مي‌كردند و كساني كه نذر و نيازي داشتند با آمدن به حسينيه و روشن كردن شمع، كمكي نقدي به حسينيه و هيئت عزاداري مي كرد و از امام حسين(ع) مي‌خواست كه براي روا شدن حاجت وي نزد خداوند واسطه شود.

وي شبيه خواني را يكي از رسوم عزاداري در خراسان شمالي مي داند و مي افزايد: همانند ساير استان هاي كشور شبيه خواني يكي از آيين هاي عزاداري در اين استان به شمار مي رود كه در گذشته با كيفيت و هيجان خاصي برگزار مي شد.

به گفته مهرنيا مراسم هاي شبيه خواني در بجنورد در مقابل حركت هيئت ها انجام مي شد و مردم به همراه هيئت ها به سمت معصوم زاده مي رفتند.

به گفته مهرنيا در روزهاي تاسوعا و عاشورا عزاداران حسيني در خراسان شمالي به همراه هيئت‌هاي مذهبي به خيابان‌ها مي‌آيند و سينه‌زني و زنجيرزني مي‌كنند.

وي مي افزايد: در اين روز در بجنورد همه هيئت هاي مذهبي در معصوم زاده اين شهر جمع مي شوند و به صورت دسته جمعي به عزاداري مي پردازند.

مهرنيا اظهار مي كند: در اين روز علاوه بر مراسم تعزيه، از عزاداران حسيني در ظهر عاشورا پذيرايي مي شود و مطابق رسمي كهن، پس از پايان مراسم عزاداري، مردم به زيارت مزار رفتگان خود مي روند.

وي مي گويد: شام غريبان يكي ديگر از آيين هاي عزاداري در اين استان است كه در شب بعد از شهادت امام حسين(ع) و ياران وي برگزار مي شود اما ديگر همانند گذشته رونق ندارد.

مهرنيا مي افزايد: در سال هاي گذشته جوانان عزادار بجنوردي در شب شام غريبان در هيئت اسراي كربلا، شمع در دست گرفته و با رفتن به محله هاي مختلف، براي اسراي كربلا عزاداري و همدردي مي كردند./س