کتابشناسی حسینی؛
آیا «جامع‌ترین» اثر در معرفی عظمت أباعبدالله(ع) نوشته شده خواندهاید؟
علامه محمد تقی جعفری(ره)، فیلسوف و مولوی شناس برجسته قرن حاضر، کتاب «پرتوی از عظمت حسین(ع)» اثر آیت الله صافی گلپایگانی را یکی از «جامع‌ترین و محققانه‌ترین» کتابهایی معرفی می کند که تاکنون در عظمت شخصیت امام حسین (ع) نوشته شده است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛ کتاب مستطاب «پرتوی از عظمت امام حسین (ع)» از جمله کتابهایی است که بار علمی آن شخصیت های بزرگی را تحت تأثیر قرار داده است. این اثر ارزشمند به همت مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی با قطع وزیری و در ۴۷۰صفحه به بازار نشر عرضه شده است.
از جمله ویژگی‌های این کتاب ارزشمند عبارتند از:
۱. موضوع کتاب، درباره چهره درخشان تاریخ بشریت، حضرت اباعبدالله الحسین‌علیه‌السلام است که کرامت و عزت انسانی وامدار اوست.
۲. در تمام کتابهایی که در تاریخ اسلام و فضایل اهل بیت‌علیهم‌السلام و احوال صحابه تألیف گردیده، از این واقعه جانسوز یاد شده است که بیشتر این کتاب‌ها به متن حادثه و نقل صورت وقایع پرداخته‌اند اما راجع به فلسفة آن به طور مستقیم وارد نشده‌اند. در زمان ما، بیشتر، افکار روی تحلیل حوادث و علل و نتایج وقایع حساب می‌نمایند و عظمت حوادث تاریخی را از این راه اندازه‌گیری می‌کنند و کتاب‌هائی که موضوع آن تحلیل حوادث تاریخی باشد برایشان جالب‌تر و بیشتر مورد توجه خوانندگان و نسل جوان و روشنفکران واقع می‌شود. در عین حال، اهمیت کتاب‌هائی که متن حوادث را نگه داشته‌اند در نزد ما محفوظ است؛ زیرا آن کتاب‌ها، هم مبدأ و اساس تحقیق و فحص متفکرین و محققین است و هم نقل صورت و ظواهر حوادث کربلا حاکی از حقیقت مظلومیت امام‌علیه‌السلام و نموداری از اسرار و فلسفه شهادت است.
این کتاب، متضمن مطالبی از فضایل حضرت سیدالشهداء‌علیه‌السلام و تاریخ اسلام در آن زمان و نیز پاره‌ای از علل و نتایج واقعه کربلا می‌باشد که به صورت تحقیقی و تحلیلی به رشته تحریر درآمده است.
۳. از ویژگی‌های مهم کتاب، قلم ساده آن است که علی‌رغم انتقال مطالب علمی و تحلیلی، مخاطب را از هر طبقه فکری و سطح سواد که برخوردار باشد با اندک مایه علمی، بهره‌مند می‌سازد.
۴. نکته قابل توجه، استفاده فراوان از منابع عامه و اهل سنت در مستندات است که فهرست منابع اهل سنت با بیش از ۷۰ مورد به همراه نام نویسنده آن‌ها در پایان کتاب درج شده است.
۵. پاسخ به برخی از مهم‌ترین شبهات پیرامون قیام امام حسین (ع) نیز بر غنای کتاب افزوده و سبب آگاهی و معرفت بیشتر خواننده کتاب می‌گردد.
۶. علاوه بر عموم، سخنرانان منابر حسینی‌علیه‌السلام و نیز تاریخ پژوهان اسلامی از مخاطبان ویژه این کتاب هستند که می‌توانند بهره کافی و وافی ببرند.
۷. آنچه که سبب اطمینان به تحلیل‌ها و نتیجه‌گیری‌های کتاب مزبور می‌شود این است که غالباً مستند به روایات معتبره حتی از منابع اهل سنت و یا به تاریخ صحیح است که آدرس آن‌ها در پانوشت کتاب آمده است که قابل مراجعه و مطالعه است.
کتاب در ۴ بخش سامان یافته است:
۱- شخصیت و فضایل حسین علیه‌السلام.
۲- بنی هاشم و بنی امیه.
۳- علل قیام حسین علیه‌السلام.
۴- نتایج و فواید قیام حضرت أباعبدالله الحسین علیه‌السلام.
در بخش اول ابتدا سیمای نورانی امام حسین‌علیه‌السلام در کتاب خدا ترسیم شده است از قبیل آیه مودت، آیه تطهیر و آیات دیگر که درباره فضیلت پنج تن آل عبا نازل شده است. در ادامه سیمای امام حسین‌علیه‌السلام در احادیث پیامبر مکرم اسلام به تصویر کشیده شده است. فصل اول با بیان مکارم اخلاق سیدالشهداء و ابعاد گوناگون اخلاقی آن حضرت به پایان می‌رسد.
بخش دوم درباره بنی هاشم و بنی امیه است که به طور تفصیلی به اوضاع زندگی و مخصوصاً صفات رذیله معاویه و یزید به طور مستند پرداخته شده است.
در بخش سوم علل قیام سید و سالار شهیدان‌علیه‌السلام مورد بررسی قرار گرفته که از این رهگذر حدود ۶ علّت اصلی و مهم مورد شرح و توضیح قرار گرفته و در آخر بخش، به چند شبهه پیرامون حادثه عظیم عاشورا پاسخ گفته شده است.
بخش چهارم با عنوان نتایج و فوائد قیام حضرت اباعبدالله الحسین‌علیه‌السلام به ۹ فائده مهم و تأثیرگذار قیام خونین و سراسر حماسه کربلا می‌پردازد و بدین ترتیب کتاب «پرتوی از عظمت امام حسین‌علیه‌السلام» با مطالب سودمند خود پایان می‌پذیرد.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «یکی از بزرگ‌ترین نتایج قیام سیدالشهداء علیه السلام، ثمرات قرب و ارتقای درجه آن حضرت در نزد خداوند متعال است، به طوری که از احادیث و اخبار استفاده می‌شود، فداکاری حسین علیه السلام و تحمل آن نوایب و مصایب در راه نجات دین الهی، نتایج عظیمه و برکات کثیره بخشید که زبان و قلم ما از توصیف و تشریح آن عاجز است. بهتر این است که خوانندگان، خود کتاب‌های حدیث و مقاتل مانند عوالم، بحار، نفس المهموم و کتاب‌های فارسی مثل ناسخ التواریخ را مطالعه کنند و اخباری را که در فضیلت و تقدیر از فداکاری حسین علیه السلام و اصحاب و دوستان و شیعیان و زوار و گریه کنندگان در مصیبت آن حضرت و انشای شعر و گریانیدن و یاد از تشنگی آن شهید مظلوم در هنگام نوشیدن آب روایت شده، بخوانند تا بدانند خداوند متعال حسین علیه السلام را به چه انعامات عالیه و کرامات عظیمه مخصوص گردانیده است.
یکی از این احادیث را برای تیمن و تبرک در اینجا نقل می‌کنیم:
شیخ صدوق رحمه الله به سند خود از حضرت باقر یا حضرت صادق علیهما السلام روایت کرده که: پیغمبر صلی الله علیه وآله در خانه‌ام سلمه ـ رضی الله عن‌ها ـ بود، و به او فرمود: کسی بر من وارد نشود. در این اثنا حسین علیه السلام آمد و‌ام سلمه نتوانست او را منع کند، حسین علیه السلام بر پیغمبر صلی الله علیه و آله وارد شد‌ام سلمه نیز به دنبال او شرفیاب شد، دید حسین علیه السلام بر سینه پیغمبر صلی الله علیه و آله نشسته و پیغمبر دارد گریه می‌کند، و در دستش چیزی است که آن را می‌گرداند. پس فرمود: ای‌ام سلمه! این جبرئیل است که به من خبر می‌دهد، این (حسین) مقتول است و این خاک زمینی است که در آن کشته می‌شود، [پس‌ام سلمه] آن را در نزد خود نگه دار! وقتی که تبدیل به خون شد، حبیب من کشته شده است. ام سلمه عرض کرد: یا رسول الله! از خدا بخواه تا کشته شدن را از او دفع کند، فرمود: خواستم، پس خدا وحی کرد که برای او درجه‌ای است که احدی از مخلوق به آن درجه نمی‌رسد، و همانا برای او شیعه‌ای است که شفاعت می‌کنند و شفاعتشان پذیرفته می‌شود، و همانا مهدی علیه السلام از فرزندان اوست، پس خوشا به حال کسی که از دوستان حسین علیه السلام باشد، و به خدا سوگند! شیعیان او روز قیامت رستگارند»
از جمله ویژگی‌های این کتاب ارزشمند عبارتند از:
۱. موضوع کتاب، درباره چهره درخشان تاریخ بشریت، حضرت اباعبدالله الحسین‌علیه‌السلام است که کرامت و عزت انسانی وامدار اوست.
۲. در تمام کتابهایی که در تاریخ اسلام و فضایل اهل بیت‌علیهم‌السلام و احوال صحابه تألیف گردیده، از این واقعه جانسوز یاد شده است که بیشتر این کتاب‌ها به متن حادثه و نقل صورت وقایع پرداخته‌اند اما راجع به فلسفة آن به طور مستقیم وارد نشده‌اند. در زمان ما، بیشتر، افکار روی تحلیل حوادث و علل و نتایج وقایع حساب می‌نمایند و عظمت حوادث تاریخی را از این راه اندازه‌گیری می‌کنند و کتاب‌هائی که موضوع آن تحلیل حوادث تاریخی باشد برایشان جالب‌تر و بیشتر مورد توجه خوانندگان و نسل جوان و روشنفکران واقع می‌شود. در عین حال، اهمیت کتاب‌هائی که متن حوادث را نگه داشته‌اند در نزد ما محفوظ است؛ زیرا آن کتاب‌ها، هم مبدأ و اساس تحقیق و فحص متفکرین و محققین است و هم نقل صورت و ظواهر حوادث کربلا حاکی از حقیقت مظلومیت امام‌علیه‌السلام و نموداری از اسرار و فلسفه شهادت است.
این کتاب، متضمن مطالبی از فضایل حضرت سیدالشهداء‌علیه‌السلام و تاریخ اسلام در آن زمان و نیز پاره‌ای از علل و نتایج واقعه کربلا می‌باشد که به صورت تحقیقی و تحلیلی به رشته تحریر درآمده است.
۳. از ویژگی‌های مهم کتاب، قلم ساده آن است که علی‌رغم انتقال مطالب علمی و تحلیلی، مخاطب را از هر طبقه فکری و سطح سواد که برخوردار باشد با اندک مایه علمی، بهره‌مند می‌سازد.
۴. نکته قابل توجه، استفاده فراوان از منابع عامه و اهل سنت در مستندات است که فهرست منابع اهل سنت با بیش از ۷۰ مورد به همراه نام نویسنده آن‌ها در پایان کتاب درج شده است.
۵. پاسخ به برخی از مهم‌ترین شبهات پیرامون قیام امام حسین (ع) نیز بر غنای کتاب افزوده و سبب آگاهی و معرفت بیشتر خواننده کتاب می‌گردد.
۶. علاوه بر عموم، سخنرانان منابر حسینی‌علیه‌السلام و نیز تاریخ پژوهان اسلامی از مخاطبان ویژه این کتاب هستند که می‌توانند بهره کافی و وافی ببرند.
۷. آنچه که سبب اطمینان به تحلیل‌ها و نتیجه‌گیری‌های کتاب مزبور می‌شود این است که غالباً مستند به روایات معتبره حتی از منابع اهل سنت و یا به تاریخ صحیح است که آدرس آن‌ها در پانوشت کتاب آمده است که قابل مراجعه و مطالعه است.
کتاب در ۴ بخش سامان یافته است:
۱- شخصیت و فضایل حسین علیه‌السلام.
۲- بنی هاشم و بنی امیه.
۳- علل قیام حسین علیه‌السلام.
۴- نتایج و فواید قیام حضرت أباعبدالله الحسین علیه‌السلام.
در بخش اول ابتدا سیمای نورانی امام حسین‌علیه‌السلام در کتاب خدا ترسیم شده است از قبیل آیه مودت، آیه تطهیر و آیات دیگر که درباره فضیلت پنج تن آل عبا نازل شده است. در ادامه سیمای امام حسین‌علیه‌السلام در احادیث پیامبر مکرم اسلام به تصویر کشیده شده است. فصل اول با بیان مکارم اخلاق سیدالشهداء و ابعاد گوناگون اخلاقی آن حضرت به پایان می‌رسد.
بخش دوم درباره بنی هاشم و بنی امیه است که به طور تفصیلی به اوضاع زندگی و مخصوصاً صفات رذیله معاویه و یزید به طور مستند پرداخته شده است.
در بخش سوم علل قیام سید و سالار شهیدان‌علیه‌السلام مورد بررسی قرار گرفته که از این رهگذر حدود ۶ علّت اصلی و مهم مورد شرح و توضیح قرار گرفته و در آخر بخش، به چند شبهه پیرامون حادثه عظیم عاشورا پاسخ گفته شده است.
بخش چهارم با عنوان نتایج و فوائد قیام حضرت اباعبدالله الحسین‌علیه‌السلام به ۹ فائده مهم و تأثیرگذار قیام خونین و سراسر حماسه کربلا می‌پردازد و بدین ترتیب کتاب «پرتوی از عظمت امام حسین‌علیه‌السلام» با مطالب سودمند خود پایان می‌پذیرد.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «یکی از بزرگ‌ترین نتایج قیام سیدالشهداء علیه السلام، ثمرات قرب و ارتقای درجه آن حضرت در نزد خداوند متعال است، به طوری که از احادیث و اخبار استفاده می‌شود، فداکاری حسین علیه السلام و تحمل آن نوایب و مصایب در راه نجات دین الهی، نتایج عظیمه و برکات کثیره بخشید که زبان و قلم ما از توصیف و تشریح آن عاجز است. بهتر این است که خوانندگان، خود کتاب‌های حدیث و مقاتل مانند عوالم، بحار، نفس المهموم و کتاب‌های فارسی مثل ناسخ التواریخ را مطالعه کنند و اخباری را که در فضیلت و تقدیر از فداکاری حسین علیه السلام و اصحاب و دوستان و شیعیان و زوار و گریه کنندگان در مصیبت آن حضرت و انشای شعر و گریانیدن و یاد از تشنگی آن شهید مظلوم در هنگام نوشیدن آب روایت شده، بخوانند تا بدانند خداوند متعال حسین علیه السلام را به چه انعامات عالیه و کرامات عظیمه مخصوص گردانیده است.
یکی از این احادیث را برای تیمن و تبرک در اینجا نقل می‌کنیم:
شیخ صدوق رحمه الله به سند خود از حضرت باقر یا حضرت صادق علیهما السلام روایت کرده که: پیغمبر صلی الله علیه وآله در خانه‌ام سلمه ـ رضی الله عن‌ها ـ بود، و به او فرمود: کسی بر من وارد نشود. در این اثنا حسین علیه السلام آمد و‌ام سلمه نتوانست او را منع کند، حسین علیه السلام بر پیغمبر صلی الله علیه و آله وارد شد‌ام سلمه نیز به دنبال او شرفیاب شد، دید حسین علیه السلام بر سینه پیغمبر صلی الله علیه و آله نشسته و پیغمبر دارد گریه می‌کند، و در دستش چیزی است که آن را می‌گرداند. پس فرمود: ای‌ام سلمه! این جبرئیل است که به من خبر می‌دهد، این (حسین) مقتول است و این خاک زمینی است که در آن کشته می‌شود، [پس‌ام سلمه] آن را در نزد خود نگه دار! وقتی که تبدیل به خون شد، حبیب من کشته شده است. ام سلمه عرض کرد: یا رسول الله! از خدا بخواه تا کشته شدن را از او دفع کند، فرمود: خواستم، پس خدا وحی کرد که برای او درجه‌ای است که احدی از مخلوق به آن درجه نمی‌رسد، و همانا برای او شیعه‌ای است که شفاعت می‌کنند و شفاعتشان پذیرفته می‌شود، و همانا مهدی علیه السلام از فرزندان اوست، پس خوشا به حال کسی که از دوستان حسین علیه السلام باشد، و به خدا سوگند! شیعیان او روز قیامت رستگارند»
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
