این اثر از مجموعه سخنرانی ها و یادداشت های آیت الله مرتضی مطهری پیرامون نهضت حسینی علیه السلام است که در سه جلد تدوین یافته است. محتوای آن کلامی ـ تاریخی است و با شیوه تحلیلی ارائه شده است. این کتاب در موضوع خود بی نظیر و راه گشاست. شاخصه مهمی که در هر سه جلد دیده می شود مبارزه با تحریفات و ستیز با غلط اندازی هایی است که درباره حماسه عاشورا بافته شده است. این اثر ارزشمند از همان روزهای نخست انتشارش مورد استقبال عالمان آگاه و جوانان بیدار واقع شده و ده ها بار تجدید چاپ و به برخی از زبان های زنده دنیا ترجمه و انتشار یافته است.
جلد اول این مجموعه متشکل از سه بخش است. در بخش اول چهار سخنرانی درباره «تحریفات در واقعه تاریخی کربلا» ایراد شده است. بخش دوم، متشکل از سه سخنرانی تحت عنوان «حماسه حسینی» است. از آن جا که این عنوان، دربرگیرنده مطالب سایر بخشها نیز می شود، این مجموعه به همین اسم نامیده شد. بخش سوم نیز شامل هفت سخنرانی درباره «عنصر تبلیغ در نهضت حسینی» است.
جلد دوم مشتمل بر چهار بخش است: در بخش اول هفت سخنرانی استاد شهید مرتضی مطهری به عنوان «عنصر امر به معروف و نهی از منکر در نهضت حسینی» گردآمده است. عناوین برخی از موضوعاتی که در این سخنرانی ها مطرح شده بدین قرار است: عوامل مؤثر در نهضت حسینی، شرایط، مراحل و اقسام امر به معروف و نهی از منکر و تأثیر امر به معروف امام حسین علیه السلامپس از حادثه کربلا، بخش های دیگر کتاب عبارت اند از:شعارهای عاشورا، تحلیل واقعه عاشورا و ماهیت قیام حسینی.
جلد سوم از مجموعه «حماسه حسینی» شامل نوشته ها و یادداشت هایی از استاد شهید آیة اللّه مرتضی مطهری است که در ده بخش تنظیم شده است در بخش های مختلف کتاب، خوانندگان می توانند با مباحث همچون: ریشه های تاریخی حادثه کربلا، ماهیت قیام حسینی، عنصر امر به معروف در نهضت حسینی و تحریفات واقعه عاشورا آشنا شوند. در بخش های دیگری از آن نقدهای گوناگونی بر کتابهای «حسین وارث آدم»، «شهید جاوید» و مقایسه بین امام حسین علیه السلام و عیسی مسیح علیه السلام صورت گرفته است.
گفتنی است این اثر گرانسنگ در چاپهای جدید انتشارات صدرا در دو مجلد به چاپ رسیده شده است. 
