حال و هواي محرم در اردبيل + تصاوير(3)
آئين عزاداري محرم در اردبيل
مردم استان آذربايجان‌غربي همانند ساير استان‌هاي ايران اسلامي در حالي به عزاداري و بزرگداشت دهه اول ماه محرم مي‌پردازند که عشق و ارادت آنها از روي اخلاص بوده وبا علم براينکه همين مراسمات اسلام را پايدار کرده است ادامه پيدا مي‌کند.
به گزارش گروه استان‌هاي باشگاه خبرنگاران، مردم اين ديار به لحاظ سابقه مذهبي و تاريخي خود به عنوان مركز نشر فرهنگ ناب تشيع و شهرت دارالارشادي از چند روز مانده به محرم، با برگزاري مراسمي موسوم به طشت‌گذاري به استقبال ماه محرم مي‌روند.
مساجد اردبيل و بخش‌ها و روستاهاي تابعه از چند شب قبل شاهد حضور مشتاقان در عزاداري‌هاي سرور شهيدان است اما به طور رسمي مراسم اين ايام از شب اول محرم آغاز مي‌شود و اهالي در طي يك دهه با حضور در مساجد، حسينيه‌ها و تكايا در سوگ مولاي خود اشك ماتم ريخته و به سينه‌زني و زنجيرزني مي‌پردازند.
برپايي مراسم و مجالس مربوط به عزاداري‌هاي ماه محرم در اردبيل به شكل سنتي حال و هواي خاصي به اين شهر حسيني بخشيده است و از هر كوي و برزن شهر صداي نوحه‌خوانان در رثاي شهيدان كربلا و نداي «واي حسين» به گوش مي‌رسد.
عاشقان اباعبدالله الحسين (ع) با نصب پرچم‌هاي عزا بر در و ديوار مكان‌هاي كسب، ادارات و خودروهاي خود آماده برپايي عزاداري شده‌اند.
باز عطر حسين (ع) همه جا را عطرآگين كرده است و اشك، آه، ماتم و ناله فضا را پر كرده است، محرم ميليون‌ها دلداده حسين (ع) را بي‌دل كرده است و هواي محرم كه در كوچه و پس‌كوچه‌ها مي‌پيچد دل‌ها را بي‌قرار مي‌كند.
دل‌هاي عاشق و صادق چون آينه‌اي از پرتو محرم صيقل مي‌خورند چرا كه عشق به حسين (ع) عشق به تمام خوبي‌هاست.
باز شوري ديگر برپا شده است و قلب‌ها تندتر از هميشه مي‌زند، دست‌ها و زنجيرها همزمان بالا مي‌روند، ضرباهنگ كلمات و واژه‌ها يكي مي‌شوند و ميليون‌ها هنرمند عاشق به رهبري اسوه شهادت بزرگ‌ترين گروه هم‌خواني و موسيقي تاريخ را رقم مي‌زنند.
اما در اين ايام خريد و فروش وسايل عزاداري، پوشاك با رنگ‌هاي مشكي و سبز، كتاب‌هاي حاوي مطالب و اشعار مذهبي طي روزهاي اخير در مكان‌هاي تجاري شهر رونق خاصي گرفته است.
پخش نغمه‌هاي سوزناك نوحه‌خوانان از فروشگاه‌هاي عرضه لوازم صوتي و تصويري توجه رهگذران علاقمند را براي تهيه و استفاده از نوارهاي صوتي و سي‌دي‌هاي مربوط به آيين‌هاي عزاداري به خود جلب مي‌كند.
عزاداران هر محله در حالي كه پيراهن مشكي پوشيده و دستار سياه بر سربسته‌اند هر شب به عنوان ميهمان به تعدادي از مساجد محلات ديگر رفته و آيين‌هاي سوگواري را بر پا ميكنند.
عزاداري‌هاي شبانه كه اغلب تا پاسي از شب برپا هستند با نزديك شدن به واپسين روزهاي دهه اول محرم شور و شوق بيشتري مي‌يابد و تا سپيده‌دم نيز ادامه مي‌يابد.
حركت دسته‌هاي عزاداري در مسيرهاي بين مساجد و تكاياي محلات مختلف نيز كه اغلب با صداي طبل و شيپور و نداي «حسينم واي» همراه است حال و هواي خاصي به گذرگاه‌هاي شهرها، بخش‌ها و روستاهاي اردبيل مي‌بخشد.
بر اساس يك سنت ديرينه از روز دوم تا هشتم محرم دستجات عزاداري محلات ششگانه اردبيل به همراه عزاداران كوچه‌ها و محلات تابعه در حالي كه پيراهن سياه پوشيده و دستار سياه بر سر بسته‌اند به نوبت رهسپار كوچه و بازار شهر مي‌شوند و با گذر از بازار سنتي اردبيل (بازار قيصريه)، در خيابانها به عزاداري مشغول مي‌شوند و در ضمن عزاداري حسيني، مردم شهر نيز اقدام به پخش نذري كه بيشتر چاي، شيركاكائو و خرما است ميكنند.
نقاط مختلف شهر اردبيل از قديم‌الايام به شش محله اصلي شامل اونچي‌ميدان (گازران)، سرچشمه، عالي‌قاپو، پيرعبدالملك، اوچدكان و طوي تقسيم شده است كه به ترتيب در ماه محرم با مساجد و تكاياي تابعه خود رهسپار كوچه و بازار مي‌شوند.
عزاداران در حالي كه علم‌ها و بيرق‌هاي سبز، سرخ و سياه در دست گرفته‌اند و پير‌غلامان و ريش‌سفيدان محلات پيشاپيش آنان حركت ميكنند در مسير حركت خود كه از بامداد تا شامگاه به درازا مي‌كشد به زنجيززني و سينه‌زني مي‌پردازند.
همچنين دستجات عزاداري در جلوي مسجد جامع اردبيل كه در بازار اصلي واقع شده است و نيز در داخل مساجد و تكاياي مسير حركتشان توقف كرده و به شيوه خاصي با نوحه‌خواني مداحي كرده و به سينه‌زني و زنجيززني مي‌پردازند.
در بيشتر مساجد استان اردبيل از روز اول ماه محرم تا روز اربعين مراسم عزاداري برگزار مي‌شود و هر كس در حد توان خود در پرداخت هزينه‌هاي اين مراسم شركت مي‌كند.
در روزهاي عاشورا و تاسوعا دسته‌هاي سينه‌زني و زنجيرزني و نوحه‌خواني در مساجد، تكايا و خيابانها به راه مي‌افتند.
در روز تاسوعا دستجات عزاداري اقدام به شمع‌گرداني ميكنند كه اين مراسم سنتي نه تنها در كشور بلكه در دنيا نيز منحصربه‌فرد بوده و متعلق به ديار اردبيل است.
عشق و حرارت به خاندان عصمت و طهارت (ع) در اين روز به نقطه اوج مي‌رسد و گاه عزاداران دلسوخته و نذركنندگان با پاي پياده اقدام به شمع‌گرداني ميكنند.
در اين مراسم كه از صبح روز تاسوعا تا پاسي از شب ادامه مي‌يابد مردم عزادار گاه به صورت گروهي و گاه در قالب دستجات عزاداري از يك مسجد به مسجد ديگر و از محله‌اي به محله ديگر رفته و اقدام به شمع‌گرداني ميكنند و زنان نيز در اين روز با حضور در مساجد و شركت در مراسم شمع‌گرداني ارادت خود را به شهيدان كربلا ابراز ميكنند.
در روز تاسوعا علاوه بر شمع‌گرداني چند سال است كه گروه‌هاي مختلف از جمله هيئت‌هاي ورزشي، هنرمندان، فرهنگيان و... در قالب دستجات به عزاداري مشغول مي‌شوند و در اين دستجات همه به نحوي عشق و دلدادگي خود را به خاندان پيامبر (ص) نشان مي‌دهند.
شبيه‌خواني هنر سنتي اين ديار در شهرها، محلات و روستاهاي اردبيل با استقبال گرم مردم برگزار مي‌شود و نيز تعزيه در اين روز در محل قتل‌گاه برگزار مي‌شود كه در اين مراسم وقايع اصلي روز عاشورا به صورت رجز‌خواني و نبرد بين لشكريان امام حسين (ع) و لشكريان يزيد نمايش داده مي‌شود، تعزيه‌گردان‌ها لباس‌هاي رزم به تن ميكنند و كلاه‌خود را با پر طاووس تزئين كرده و زره را روي پيراهن سفيد يا سبز خود مي‌بندند.
غروب عاشورا كه مي‌رسد بيقراري‌ها و ناله‌ها هم رنگ و بويي ديگر مي‌گيرد، نور شمع‌هايي كه هر فرد بنا به حاجتي روشن كرده است، صداي زنجيزهاي بسته شده به پاي كودكان و صداي شلاق‌هايي كه بر تن اسرا مي‌نشيند به كسي امان آرام بودن را نمي‌دهد.
صداي آه و ناله‌هاي كودكان شام به صداي اشك و شيوه و ضجه‌هاي مردم داغدار پيوند مي‌خورد و سرهايي كه به سوي آسمان بلند مي‌شود و شانه‌هايي كه آرام نمي‌گيرند با بي‌بي دو عالم هم‌دردي ميكنند، زمين و آسمان مي‌گريند به ياد مصيبت‌‌هايي كه هنوز هم تازه است./ز
مساجد اردبيل و بخش‌ها و روستاهاي تابعه از چند شب قبل شاهد حضور مشتاقان در عزاداري‌هاي سرور شهيدان است اما به طور رسمي مراسم اين ايام از شب اول محرم آغاز مي‌شود و اهالي در طي يك دهه با حضور در مساجد، حسينيه‌ها و تكايا در سوگ مولاي خود اشك ماتم ريخته و به سينه‌زني و زنجيرزني مي‌پردازند.
برپايي مراسم و مجالس مربوط به عزاداري‌هاي ماه محرم در اردبيل به شكل سنتي حال و هواي خاصي به اين شهر حسيني بخشيده است و از هر كوي و برزن شهر صداي نوحه‌خوانان در رثاي شهيدان كربلا و نداي «واي حسين» به گوش مي‌رسد.
عاشقان اباعبدالله الحسين (ع) با نصب پرچم‌هاي عزا بر در و ديوار مكان‌هاي كسب، ادارات و خودروهاي خود آماده برپايي عزاداري شده‌اند.
باز عطر حسين (ع) همه جا را عطرآگين كرده است و اشك، آه، ماتم و ناله فضا را پر كرده است، محرم ميليون‌ها دلداده حسين (ع) را بي‌دل كرده است و هواي محرم كه در كوچه و پس‌كوچه‌ها مي‌پيچد دل‌ها را بي‌قرار مي‌كند.
دل‌هاي عاشق و صادق چون آينه‌اي از پرتو محرم صيقل مي‌خورند چرا كه عشق به حسين (ع) عشق به تمام خوبي‌هاست.
باز شوري ديگر برپا شده است و قلب‌ها تندتر از هميشه مي‌زند، دست‌ها و زنجيرها همزمان بالا مي‌روند، ضرباهنگ كلمات و واژه‌ها يكي مي‌شوند و ميليون‌ها هنرمند عاشق به رهبري اسوه شهادت بزرگ‌ترين گروه هم‌خواني و موسيقي تاريخ را رقم مي‌زنند.
اما در اين ايام خريد و فروش وسايل عزاداري، پوشاك با رنگ‌هاي مشكي و سبز، كتاب‌هاي حاوي مطالب و اشعار مذهبي طي روزهاي اخير در مكان‌هاي تجاري شهر رونق خاصي گرفته است.
پخش نغمه‌هاي سوزناك نوحه‌خوانان از فروشگاه‌هاي عرضه لوازم صوتي و تصويري توجه رهگذران علاقمند را براي تهيه و استفاده از نوارهاي صوتي و سي‌دي‌هاي مربوط به آيين‌هاي عزاداري به خود جلب مي‌كند.
عزاداران هر محله در حالي كه پيراهن مشكي پوشيده و دستار سياه بر سربسته‌اند هر شب به عنوان ميهمان به تعدادي از مساجد محلات ديگر رفته و آيين‌هاي سوگواري را بر پا ميكنند.
عزاداري‌هاي شبانه كه اغلب تا پاسي از شب برپا هستند با نزديك شدن به واپسين روزهاي دهه اول محرم شور و شوق بيشتري مي‌يابد و تا سپيده‌دم نيز ادامه مي‌يابد.
حركت دسته‌هاي عزاداري در مسيرهاي بين مساجد و تكاياي محلات مختلف نيز كه اغلب با صداي طبل و شيپور و نداي «حسينم واي» همراه است حال و هواي خاصي به گذرگاه‌هاي شهرها، بخش‌ها و روستاهاي اردبيل مي‌بخشد.
بر اساس يك سنت ديرينه از روز دوم تا هشتم محرم دستجات عزاداري محلات ششگانه اردبيل به همراه عزاداران كوچه‌ها و محلات تابعه در حالي كه پيراهن سياه پوشيده و دستار سياه بر سر بسته‌اند به نوبت رهسپار كوچه و بازار شهر مي‌شوند و با گذر از بازار سنتي اردبيل (بازار قيصريه)، در خيابانها به عزاداري مشغول مي‌شوند و در ضمن عزاداري حسيني، مردم شهر نيز اقدام به پخش نذري كه بيشتر چاي، شيركاكائو و خرما است ميكنند.
نقاط مختلف شهر اردبيل از قديم‌الايام به شش محله اصلي شامل اونچي‌ميدان (گازران)، سرچشمه، عالي‌قاپو، پيرعبدالملك، اوچدكان و طوي تقسيم شده است كه به ترتيب در ماه محرم با مساجد و تكاياي تابعه خود رهسپار كوچه و بازار مي‌شوند.
عزاداران در حالي كه علم‌ها و بيرق‌هاي سبز، سرخ و سياه در دست گرفته‌اند و پير‌غلامان و ريش‌سفيدان محلات پيشاپيش آنان حركت ميكنند در مسير حركت خود كه از بامداد تا شامگاه به درازا مي‌كشد به زنجيززني و سينه‌زني مي‌پردازند.
همچنين دستجات عزاداري در جلوي مسجد جامع اردبيل كه در بازار اصلي واقع شده است و نيز در داخل مساجد و تكاياي مسير حركتشان توقف كرده و به شيوه خاصي با نوحه‌خواني مداحي كرده و به سينه‌زني و زنجيززني مي‌پردازند.
در بيشتر مساجد استان اردبيل از روز اول ماه محرم تا روز اربعين مراسم عزاداري برگزار مي‌شود و هر كس در حد توان خود در پرداخت هزينه‌هاي اين مراسم شركت مي‌كند.
در روزهاي عاشورا و تاسوعا دسته‌هاي سينه‌زني و زنجيرزني و نوحه‌خواني در مساجد، تكايا و خيابانها به راه مي‌افتند.
در روز تاسوعا دستجات عزاداري اقدام به شمع‌گرداني ميكنند كه اين مراسم سنتي نه تنها در كشور بلكه در دنيا نيز منحصربه‌فرد بوده و متعلق به ديار اردبيل است.
عشق و حرارت به خاندان عصمت و طهارت (ع) در اين روز به نقطه اوج مي‌رسد و گاه عزاداران دلسوخته و نذركنندگان با پاي پياده اقدام به شمع‌گرداني ميكنند.
در اين مراسم كه از صبح روز تاسوعا تا پاسي از شب ادامه مي‌يابد مردم عزادار گاه به صورت گروهي و گاه در قالب دستجات عزاداري از يك مسجد به مسجد ديگر و از محله‌اي به محله ديگر رفته و اقدام به شمع‌گرداني ميكنند و زنان نيز در اين روز با حضور در مساجد و شركت در مراسم شمع‌گرداني ارادت خود را به شهيدان كربلا ابراز ميكنند.
در روز تاسوعا علاوه بر شمع‌گرداني چند سال است كه گروه‌هاي مختلف از جمله هيئت‌هاي ورزشي، هنرمندان، فرهنگيان و... در قالب دستجات به عزاداري مشغول مي‌شوند و در اين دستجات همه به نحوي عشق و دلدادگي خود را به خاندان پيامبر (ص) نشان مي‌دهند.
شبيه‌خواني هنر سنتي اين ديار در شهرها، محلات و روستاهاي اردبيل با استقبال گرم مردم برگزار مي‌شود و نيز تعزيه در اين روز در محل قتل‌گاه برگزار مي‌شود كه در اين مراسم وقايع اصلي روز عاشورا به صورت رجز‌خواني و نبرد بين لشكريان امام حسين (ع) و لشكريان يزيد نمايش داده مي‌شود، تعزيه‌گردان‌ها لباس‌هاي رزم به تن ميكنند و كلاه‌خود را با پر طاووس تزئين كرده و زره را روي پيراهن سفيد يا سبز خود مي‌بندند.
غروب عاشورا كه مي‌رسد بيقراري‌ها و ناله‌ها هم رنگ و بويي ديگر مي‌گيرد، نور شمع‌هايي كه هر فرد بنا به حاجتي روشن كرده است، صداي زنجيزهاي بسته شده به پاي كودكان و صداي شلاق‌هايي كه بر تن اسرا مي‌نشيند به كسي امان آرام بودن را نمي‌دهد.
صداي آه و ناله‌هاي كودكان شام به صداي اشك و شيوه و ضجه‌هاي مردم داغدار پيوند مي‌خورد و سرهايي كه به سوي آسمان بلند مي‌شود و شانه‌هايي كه آرام نمي‌گيرند با بي‌بي دو عالم هم‌دردي ميكنند، زمين و آسمان مي‌گريند به ياد مصيبت‌‌هايي كه هنوز هم تازه است./ز
