"علي صديقيان" آهنگساز و نوازندهي ترمبت در گفتگو با خبرنگار حوزهي موسيقي
باشگاه خبرنگاران دربارهي خاستگاه موسيقي تعزيه گفت: تعزيه به آيين مرگ سياوش باز ميگردد. البته در آن دوره موسيقي به اين شكل وجود نداشته است.
وي افزود: به احتمال زياد ( هل و شيپور راسته سازهايي مورد استفاده در دورههاي قبل بودهاند كه البته اين سازها حالتي اخباري داشتند. يعني با نواخته شدن اين سازها مردم متوجه اجراي تعزيه در مكان نواخته شدن سازها ميشدند.
صديقيان دربارهي تاريخچهي سازهاي تعزيه عنوان كرد: تاريخچهي تكامل اين سازها از نظر من به پنجاه الي شصت سال قبل باز مي گردد كه در آن دوره از سازي به نام " بلك كوچك" و" بلك بزرگ" استفاده ميكردند كه اين ساز خودداري نقصهايي بوده اما با آمدن ترمپت درتعزيه اين نقصيهها بر طرف شد.
اين نوازنده ادامه داد: نقش خوانها در تعزيه بايد تابع نوازنده بمانند و اين نوازنده است كه بايد مجلس را بداند و متوجه شود كه نقش خوانها در حال حاضر درجه گامي بخوانند.
صديقييان دربارهي تكامل موسيقي تعزيه از ابتدا تا به حال تصريح كرد: موسيقي تعزيه از نوع موسيقي مقامي است به همين دليل دچار تغييرات عمدهاي شده است زيرا كساني كه وارد تعزيه شدهاند همه تلاش خود را كردهاند تا به موسيقي تعزيه توجه بيشتري شده و كاملا فني به آن پرداخته شود.
وي در ادامه افزود: البته در تعزيه لازم نيست همهي دستگاهها و مقامها به صورت تخصصي پيگيري شود مگر در موارد خاص به طور مثال در تعزيهي حضرت علي اكبر(ع) هميشه رسم بدان بوده كه چهارگاه خوانده شود. اما در بقيهي مقامها فقط گوشهاي از آنها قرائت ميشد كه البته زيبايي تعزيه در اين است.
اين آهنگساز درخصوص اختصاص تعزيه فقط ايام عزاي امام حسين(ع) گفت: به غير از دههي اول محرم كه مراسمي مناسبتي و حماسي است ما در مجالس مكتوب به تعداد ايام سال مجلس براي تعزيه در اختيار داريم هم مجالس مناسبتي مربوط به ايران باستان و هم اعياد مذهبي و هم عزاداري از جمله آنهاست.
وي در ادامه افزود: تعزيهي همهي اين مجالس را شامل ميشود و صرفا محرم نيست. به طور مثال ما مجالس ايستايي مثل شهادت حضرت زهرا(س) و مجلس شام ر ا در تعزيه داريم كه اصلا مجالس حماسي نيستند.
صديقيان دربارهي استفادهي بعضي از گروههاي تعزيه از سازهاي مثل كيبورد و گيتار گفت: اين اتفاق باعث تاسف است متاسفانه بعضي از بزرگان تعزيه از موسيقيهايي به سبك جاز و راك با سازهاي غربي در تعزيه استفاده ميكنند كه اين نقطهي تاريك تعزيه است و كاملا نمايش تعزيه را زير سوال ميبرد زيرا كاربرد اين سازها در جاي ديگري به جز تعزيه تعريف شده است و اين استفاده به پيكرهي اصلي تعزيه صدمه ميزند.
وي بيان كرد: من اولين كسي هستم كه ساز ني را وارد تعزيه كردم و دليل آن هم به خاطر آواي محزون است و جايگاه استفادهام در مراسم شهادت دو طفلان مسلم آن جايي است كه ميگويد«"بزن ني زن" من به جاي صداي ترومبت از ني استفاده كردم».
اين نوازنده اظهار داشت: امروزه حتي در شعرها و تصنيفها دست برده شده و اين آثار دچار تغيير شدهاند. به طور مثال تصنيف "مرغ سحر" از مرحوم " هرنفس ني داوودي" اصالتا مال تعزيه و متعلق به شهادت امام حسن مجتبي(ع) است اما متاسفانه ديده ميشود كه بعضي دوستان از تصنيفهايي مثل آثار" عليرضا افتخاري" يا آثار استانبولي در تعزيه استفاده ميكنند و نام آن را خلاقيت در تعزيه ميگذارند كه من با اين اتفاق كاملا مخالف هستم زيرا اين موارد به موسيقي تعزيه ضربه ميزند.
صديقيان در پاسخ به اينكه چرا براي آموزش تعزيه كلاسهايي برگزار نميشود،گفت: زيرا در تعزيه به جز موارد خاص به صورت فراز اجرا ميشود و تعزيه خوان نيازي براي يادگرفتن دستگاه ها نمي بيند و از طرفي تعزيه بيشتر به صورت سينه به سينه بين علاقهمندان انتقال پيدا كرده است.
اين نوازنده دربارهي جايگاه تعزيه در نمايش ايراني عنوان كرد: با ثبت شدن تعزيه در ثبت يونسكو با اين كه كشورهاي زيادي مانند تركيه مدعي آن بودند و افراد بسياري در رسيدن به اين هدف زحمت كشيدند توجه، بيشتري به تعزيه شد و وضعيت در حال حاضر بهتر است. چون در گذشته به تعزيه نگاهي ابزاري ميشد و فقط به عنوان وسيلهاي براي پر كردن وقت استفاده ميشد.
وي خاطر نشان كرد: با وجود توجه مسئولان هنوز امكانات لازم را براي تعزيه در نظر نگرفتهاند.
كمترين خواهش من اختصاص جايگاهي مناسب درشان اجراي نمايش تعزيه است، نه مثل تكيه دولت، ولي حداقل جايگاهي باشد كه گروهها در تمام ايام هفته از آن استفاده كنند.
انتهاي پيام/ص