به گزارش خبرنگار حوزه سینما باشگاه خبرنگاران؛‌  برنامه "مناظره" شبکه یک سیما این هفته به موضوع سینما جشنواره اختصاص پیدا کرد و به همین منظور از سینماگرانی چون "مسعود جعفری جوزانی"، "ابوالحسن داوودی"، "اکبر نبوی"، "منوچهر شاهسواری" و "پرویز شیخ طادی" دعوت به بحث شد.

در ابتدا "مسعود جعفری جوزانی"، کارگردان سینما، با فضیلت ندانستن حضور در جشنواره‌های خارجی گفت: حضور در جشنواره‌های خارجی را نباید بد دانست چراکه سینما زنجیره‌ای است که پوستری برای یک ملت و شخصیت ملی برای مردم محسوب می شود.

وی ادامه داد: سینما با ورود به بازی باید قواعد را رعایت کند و سلیقه‌های خارجی را نباید ملاک قرار دهد سینما مثل ورزش نیست که تنها مدال بگیرید اما نگاه به اینکه نباید در جشنواره حضور پیدا کنید نیز غلط است چرا که حضور در جشنواره نه تنها برای ما افتخاری است بلکه روح ایرانی را نشان خواهد داد که جلوگیری از آن امری غلط است.

"جعفری جوزانی" عنوان کرد: سینما باید براساس سلایق مردم ساخته شود و عقاید مذهبی، رویاها و سیاست‌‌ها را انعکاس دهد و زمانی که براساس علایق آن کشور ساخته شود مورد استقبال قرار خواهد گرفت.

وی اظهار داشت: تلاش کنیم که در جشنواره‌های خارجی حضور پیدا کنیم اما به این معنی که مطابق سلیقه جشنواره فیلم نسازیم بلکه مطابق با نظر و سلیقه مردم فیلم بسازیم و این حضور در جشنواره به نفع فرهنگ ملی است.

"جعفری جوزانی" ادامه داد: برخی اول انقلاب طوری حرکت می‌کردند که حرفشان جلوتر از عقلشان حرکت می‌کرد و بی‌مورد تندروی می‌کردند حالا همان ها جاسوس‌های مجانی آن طرف شده‌اند و برای جایزه گرفتن برخی آثار در آن طرف تلاش می کنند.

وی با اشاره به صنعتی بودن سینما افزود:باید تعریف یکسانی از سینما داشته باشیم یعنی سینما یک صنعت است و فیلم ساز باید تمایلات فرهنگی سیاسی و اجتماعی را براساس علایق مردم بسازد و در صورت حضور در جشنواره‌های جهانی با در نظر نگرفتن سلیقه دیگران تنها برای مملکت خودمان نیز فیلم نسازیم.

"جعفری جوزانی" تصریح کرد: زمانی که فیلم مورد استقبال مردم قرار بگیرد و علاوه بر آن نیز اگر مورد توجه مردم نیز قرار گیرد برای ما افتخار بزرگی محسوب می‌شود و نباید این اتفاق را به هر قیمتی از دست داد. حضور در جشنواره های خارجی و دریافت جوایز شاید فضیلتی نباشد اما معرفی صنعت سینمای ما برای دیگران می‌تواند افتخاری باشد.

این کارگردان در بخش دیگری از برنامه اظهار داشت: ما تعبیر درستی از ضعف‌های خود نداریم و به همین جهت تقصیرات را به گردن یکدیگر می اندازیم همانطور که در اوایل انقلاب برخی‌ها زبانشان تندتر از عقلشان بود و برخوردهای تندی با سینما داشتند و اکنون نیز باز هم شاهد این گونه افراد هستیم و در جشنواره‌ها علیه ما لابی کردند و از آنها ضربه خوردیم.

وی افزود: دشمن همیشه وجود دارد اما نباید درها را به روی خودمان ببندیم که مبادا دشمن داخل شود و اگر می‌خواستیم به حرف این افراد گوش بدهیم امروز سینما نداشتیم. متاسفانه اداره ممیزی میان سلیقه مخاطب و فیلم‌ساز شکاف انداخته است و فیلم‌ساز نمی‌داند به سلیقه مخاطب توجه کند و یا ممیزی.

"جعفری جوزانی" در خصوص رقابت دولت با ملت بیان کرد: رقابت دولت با ملت مشکل بعدی ما است چراکه هنوز ما ماهیت بنیاد فارابی نمی‌دانیم که آیا فیلم تهیه می‌کند و یا سینماگران را در تولید و تهیه حمایت کند؛ این مراکز در رقابت فیلم‌هایی می‌سازد و بعد با تهدید فیلم‌های خود را اکران می‌کند و به بدنه سینما لطمه وارد می‌‌کند.

وی در خصوص استقبال نکردن از فیلم های "کیارستمی" در داخل در مقایسه با موفقیت این فیلم ها در خارج اظهار داشت: موفقیت در جشنواره ربطی به موفقیت رسیدن یا نرسیدن در گیشه ندارد در صورتی که فیلم ها ارتباط نزدیکی با مردم داشته باشد به فروش خوبی می‌رسد اما "کیارستمی" در دورانی سینمای ما را به دنیا معرفی کرد و با تجربه‌ای که در این چند ساله در خارج از کشور کسب کردم متوجه شدم که با اینکه دولت‌ها با یکدیگر اختلاف دارند اما مردم با نزدیک بودن ذهنیاتشان، موضوعات مشابه را می‌پسندند.

"جعفری جوزانی" در پاسخ به این سؤال که آیا فیلم‌هایی بوده است که تصویر مثبتی از ایران نشان بدهد و در جشنواره‌های جهانی جایزه بگیرد گفت: بله، نمونه‌های بسیاری مانند «رنگ خدا» و «بچه‌های آسمانی» مجید مجیدی. اما حرف من این است که باید قبل از هر چیز مدیران موانع تولید را از سر راه فیلمسازان بردارند تا فیلم‌ها ساخته شوند، با مردم ارتباط برقرار کند و سوددهی داشته باشد سپس به این فکر کنیم که به جشنواره‌ای برود یا نرود.

در ادامه این برنامه "ابوالحسن داوودی" نیز در خصوص الزام حضور در جشنواره‌های خارجی گفت: من صحبتم را از انتهای صحبت‌ آقای "جوزانی" آغاز می‌کنم اگر بخواهیم بحثی را در سینما؛ ضرورت امروز مطرح کنیم مباحث بسیار مهمتری وجود دارد اما واقعیت این است که اگر بخواهیم تاریخچه حضور در جشنواره‌ها را نگاه کنیم می‌بینیم که به دوره‌های مختلفی تقسیم می‌شود و تأثیرات مختلفی بر سینمای ما داشته است.

وی ادامه داد: سینما ایران توانست بعد از انقلاب زندگی دوباره‌ای را به دست آورد و با تبدیل به عنوان سفیر هنری ارزان برای حیات هنری جمهوری اسلامی توانست ما را به جهان معرفی کند اما در برخی موارد با مدریت نادرست دچار سرخوردگی شد.

"داوودی" با تاکید بر از دست دادن هنر ارزان قیمت عنوان کرد: با استفاده نادرست، این هنر ارزان قمیت را از دست می‌دهیم و با محدود کردن به تعدادی جشنواره و فیلم‌های خاص بازی را خواهیم باخت و حضور در جشنواره‌ها باید عرصه‌ای باشد که نگاه ملی و فراتر از تفکر جناحی در جشنواره‌ها حضور پیدا کند.

وی ادامه داد: جشنواره‌ها قالبی هدایت شده با تفکری مشخص نیستند و این فیلم‌های هستند که در صورت خوب ساخته شدن امکان حضور در جشنواره‌های مختلف را دارند.

"داوودی" در واکنش به حرف‌های "شیخ طادی" عنوان کرد: تفکر شما ناشی از توهم معروف توطئه نیست اینکه ما همه تقصیرها را به گردن عوامل خارجی که حالا اسمش جشنواره است بیندازیم؟ این جشنواره‌هایی که ما از آن صحبت می‌کنیم اصلاً مفهوم مطلق ندارد و سینماگران ما آنقدر بدبخت نیستند که مدام از دیگران دیکته بگیرند.

با وجود اینکه "میشل اوباما" فیلم "آرگو" را اتفاقی تلقی کرد و یکی از مخاطبان به جای این فیلم از از اتفاقی انتخاب شدن فیلم "جدایی نادر از سیمین" توسط وی نام برد، "داوودی" در پاسخ به این سوال اظهار داشت: نسبتی با "میشل اوباما" ندارم و حقیقت این مطلب را نمی‌دانم اما زمانی که فیلمی با بیان واقعیت های جامعه مورد استقبال قرار می گیرد و حیثیت ملی ما را زیر سوال نمی برد باعث افتخار است و نباید آن را توهم توطئه دانست. در این که، در سالهای گذشته بعضی از فیلم‌ها نکات منفی و سیاه‌نمایی داشته است شکی ندارم اما بیشترین سهم در نمایش تصویر عمومی از ایران را در تمام این سالها همین جشنواره‌ها بر عهده داشتند.

وی ادامه داد: در سالهای گذشته بزرگ‌ترین ضربه را از حوزه مدیریت خوردیم زمانی که در هر دوره با تعویض مدیران شاهد اختراع سینمای جدیدی هستیم به طور مثال سازمان سینمایی به جای همدلی میان سینماگران در حال تفکیک صنوف است و در 4 سال گذشته همیشه سیاه و سفید دیدیم و نمی‌توانیم سلیقه‌های مختلف را کنار هم همپوشانی کنیم البته در سینما هم مثل همه جا جریاناتی وجود دارد که می‌خواهد همه چیز را به نفع خودش تمام کند اما من اسم این جریان‌ها را مافیا نمی‌گذارم.

"داوودی" هم در پاسخ به اینکه چرا فیلم‌های "حاتمی‌کیا" علی‌رغم استقبال خوب داخلی در جشنواره‌های جهانی نمی‌درخشد گفت: جشنواره‌ها رویکرد مشخص خودشان را دارند و بر اساس تصور خودشان دست به انتخاب می‌زنند. فیلم‌های "حاتمی‌کیا" نیز رویکرد و مخاطب‌اش مشخص است.

همچنین "منوچهر شاهسواری"، تهیه کننده سینما، با اشاره به اشتباه معرفی سمت خود در سینما گفت: من فقط تهیه کننده هستم و نویسندگی نکردم اما می‌خواهم در خصوص سوال غلط شما شروع کنم ما چرا باید مخاطبان خود را محدود کنیم و ما در چه جایگاهی در جهان قرار داریم، جایگاه فرهنگی ما هیچ چیز جز آنچه از ساحت هنر می‌بینیم، نیست.

وی با اشاره به اشتباه ما در انتخاب محدود مخاطب ادامه داد: سینمای ایران محصول انقلاب رسانه‌ای است و برای جهان حرف‌های بسیاری دارد چراکه مردم جهان مخاطبان ما هستند و سینمای ایران به عنوان یک آرمان وظیفه‌اش دمیدن روح به جهان بی روح است.

"شاهسواری" با اشاره به فیلم "آرگو" گفت: ما نباید همیشه منتظر بمانیم تا واکنش نشان دهیم وقتی فیلم‌هایی چون "آرگو" می‌سازند حال تازه ما می‌گوییم چرا ما نمی‌توانیم چنین فیلم‌هایی بسازیم. واقعیت‌های در سینمای ما وجود دارد که اجازه نمی‌دهد ما در صحنه‌های جهانی موثر واقع شویم و ما را از مسیر اصلی دور کرده است.

وی خاطرنشان کرد: کشور ما دارای فرهنگ و تاریخ غنی است و سینما یکی از ابزارها برای نشان دادن این فرهنگ و تاریخ است.

وی با تاکید بر غلط دانستن سوال برنامه اظهار داشت: مهم ترین حضور بین المللی ما در قبل از انقلاب با فیلم "گاو" و "سفر سنگ" بود فیلم‌هایی که هنوز ما به آنها افتخار می‌کنیم و همچنین اولین فیلم افتخارآور بعد از انقلاب فیلم "دونده" بود که توانست جایزه بگیرد. آیا این فیلم تحقیری از ملت ما است؟

"شاهسواری" در پاسخ به اینکه راه ورود به تشکیلات سینمایی از جشنواره‌ها می‌گذرد یا نه گفت: به نظر من اصل این سؤال غلط است، نمی‌دانم چرا اینقدر اعتماد به نفس ما ضعیف شده است. سینمای ایران با تکیه بر پیشینه قدرتمند زبان و فرهنگ فارسی که همچنان هم در نسل حاضر ما ادامه دارد ظرفیت دارد که هم بازار داخلی و هم بازار خارجی را جذب کند در صورتی که با رویکرد انفعالی و ترس از دشمن پیش‌خوان تولید ما خالی خواهد شد.

این تهیه کننده در پاسخ به این سؤال که چرا ما فیلمی مانند "آرگو" نساختیم یا پاسخ فیلم «300» را ندادیم گفت: نظام فرهنگی ما دائماً ما را مجبور می‌کند که منفعل باشیم و آنقدر توجه ما را به بیرون جلب می کند که داخل و تولیدات داخلی را فراموش کنیم.

وی در پایان صحبت هایش در بخش اول برنامه گفت: این نظام فرهنگی تعادل بین خواسته‌ها و امکان عمل را محدود می‌کند و خلاقیت را از بچه‌های سینما می‌گیرد و از لمس روزمره جامعه دورشان می‌کند. به نظر من غفلت سینماگران ما غفلتی جاهلانه اما غفلت مدیران فرهنگی کاملاً عامدانه است.

در ادامه "پرویز شیخ‌طادی"، کارگردان سینما گفت: هنوز مشخص نیست که سینمای ایران از سینمای تهران خط می گیرد یا غرب این در حالی است که سینمای بومی ما جایگاهی ندارد.

وی ادامه داد: همه فیلم های ما فاقد قهرمان و داستان شده‌اند و سینما ما تبدیل به سینمایی بدون جذابیت و قهرمان است. سینمای ضد داستان و ضد قهرمان ما به تأثیر از جشنواره‌های جهانی نه تنها به چرخه اقتصاد کمک نکرده بلکه باعث ایجاد دلزدگی شده است.

"شیخ طادی" تصریح کرد: اگر ما به دنبال سینمای جهانی هستیم نباید در سواحل اروپا قدم بزنیم بلکه ما نیازمند رقابت هستیم.

وی فیلم های غربی و اروپایی را سرخوردگی و روزمرگی دانست و گفت: فیلم های غربی مخاطب را دچار سرخوردگی دین‌زدگی، روزمرگی و فاقد مبارزه می کند و تاکنون دیگر فهمیدیم با 50 کانال فارسی چگونه می‌خواهند خسارت وارد کنند. سینمای جشنواره‌ای جهان این فضای جبری و بی‌قهرمان را به ما تحمیل کرده است در صورتی که هالیوود مسیر سینمای قهرمانی‌اش را از سینمای جشنواره‌ای جدا کرده تا به درآمدزایی برسد.

"شیخ طادی" با اشاره به بهره گیری غرب از دیپلماسی فرهنگی و استفاده از سیاست‌های مشخص در جشنواره‌های خود ادامه داد: بهترین راه این است که میان افتخارات و توهمات فرقی قائل شویم به طور مثال فیلم «یه حبه قند» فیلم جشنواره‌ای بسیار خوبی با محوریت زندگی ایرانی بود. 2 سال پیش با دیدن 170 فیلم در جشنواره فجر به عنوان هیئت انتخاب متوجه شدم به جز تعدادی فیلم‌های آمریکایی، آنها نیز همچون ما متأثر از فضای جشنواره‌ای هستند و چقدر شبیه ما فیلم‌می‌سازند.

وی در خصوص وجود جشنواره غیر سیاسی در دنیا افزود: بله، هزاران جشنواره در دنیا وجود دارد که می‌توانیم روی آن مانور دهیم اما جشنواره‌هایی مثل اسکار و کن وضعیت سیاسی‌شان کاملاً مشخص است.

یکی از سؤال‌های بینندگان این بود که اگر فیلمی خوش ساخت در مورد ارزش‌های ملی و یا دفاع مقدس ساخته شود برای حضور در جشنواره‌ها موفق خواهد بود و "شیخ طادی" پاسخ داد: در بعضی جشنواره‌ها نه اما در اکثریت آنها اگر تلاش کنیم بله.

در پایان بخش اول برنامه "اکبر نبوی"، منتقد و کارشناس سینما، با اشاره به آسان نبودن صحبت در مورد سینما گفت: وقتی در خصوص سینما بحث می‌کنیم وارد فضایی می‌شویم که مانند سایر هنرها همچون نقاشی تئاتر و موسیقی آسان نیست؛ سینما دارای سه ساحت است و هر ساحت آن دارای جهانی متفاوت است سینما از سه ساحت صنعتی، هنری و رسانه‌ای تشکیل شده و ما نمی‌توانیم بدون توجه به آنها در این خصوص صحبت کنیم.

وی ادامه داد: باید مبنا تحلیل خود را مشخص کنیم که در صورت صحبت در مورد صنعت ، سینما را به یک کالا تبدیل می‌کنیم و در نگاه رسانه‌ای مهم ترین شاخصه پیام و انتقال آن است و اگر بخواهیم از ساحت هنری نگاه کنیم آن موقع دو جهات بیشتر نداریم یا سینما هنری‌ـ الهی است و یا شیطانی.

"نبوی" عنوان کرد: در ساحت هنری سینما یا هنر فطرت گرا یا هنر طبیعت‌گرا است و در صورتی که اثری متناسب با فطرت باشد مخاطب خود را پیدا می‌کند و در این شرایط دیگر نمی‌توانیم برای سینما محدودیتی به لحاظ مخاطب مشخص کنیم.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا حضور ما در جشنواره‌های جهانی به نفعمان بوده یا خیر گفت: بدون تردید به نفع‌مان بوده است.

"نبوی" با تاکید بر پدیده اجتماعی بودن سینما افزود: سینما پدیده‌ای اجتماعی است و با نداشتن تحلیلی جامعه‌شناسانه و درست و تنها با مطرح کردن مباحث کلی به نتیجه‌ای نخواهیم رسید بلکه باید با تفسیر درست جشنواره‌ها همه فیلم‌هایی که از ایران می رود را با دسته بندی کردن آنها همه را با یک چشم نبینیم. حاکمیت رئالیم سوسیالیستی در دهه‌های گذشته باعث شده که تصاویر فیلم به فقر گرایش پیدا کند اما می‌شود از دل فقر هم عزت و افتخار بیرون آورد مثل کاری که "مجید مجیدی" در فیلم "بچه‌های آسمان" کرد.

وی ضمن بیان دریافت جوایز متعدد بین المللی اظهار داشت: در 30 سال گذشته حدود 2 هزار جایزه بین‌المللی در میان تولیدات کوتاه، مستند و بلند سینمایی دریافت کردیم که از این تعداد فقط آثار معدودی ما را شرمنده می‌کند و دلیل آن نیز به مبنا قرار ندادن عزت ایران بوده که فیلم "دایره" جعفر پناهی نمونه ای از این تولیدات محسوب می شود.

"نبوی" نیز در پایان این بخش در پاسخ به این سؤال که اگر بگوییم تولیدات ما متأثر از جشنواره‌ها بوده است بیشتر جشنواره‌های سیاسی را مدنظر داشتیم یا فرهنگی، گفت: من می‌گویم اصلاً تولیدات سال سینمای ما متأثر از جشنواره‌های خارجی نبوده و نیست.

یکی از مخاطبان در ادامه مناظره از "اکبر نبوی" پرسید مشخص نشد که شما طرفدار کدام دسته هستید و وی پاسخ داد: حرف نهایی من این بود که حکم مطلق نمی‌شد داد و نمی‌شود گفت همه یا سیاسی‌اند یا غیرسیاسی بعضی از فیلم‌های جشنواره‌ای ما واقعیت موقعیتمان را زیر سؤال بردند و برخی برای ما افتخار آفریدند.

انتهای پیام/