روزنامه لوموند در مطلبي به بررسي مواضع عربستان سعودي در مسائل منطقه اي و بروز اختلاف ميان مقامات سعودي و واشنگتن درباره اين مسائل پرداخت.

به گزارش سرويس بين‌ الملل باشگاه خبرنگاران، اين روزنامه فرانسوي در تحليلي به قلم "کريستوف اياد" نوشت، عربستان سعودي با امتناع از پذيرفتن کرسي شوراي امنيت سازمان ملل متحد براي مدت دو سال و براي اولين بار در تاريخ،  فرصت خوبي را براي برداشتن گامي به سوي تبديل شدن به رهبر جهان عرب و به رسميت شناخته شدن به عنوان قدرتي منطقه اي از دست داد. اين تصميم، حتي ديپلمات هاي سعودي را که به سختي براي ورود پادشاهي وهابي به مهمترين قسمت ديپلماتيک بين المللي تلاش کرده بودند، در بهت و حيرت فرو برد.

اين تصميم با آشکار ساختن وجود تناقضات بسيار در سياست خارجي عربستان سعودي، نشان داد که اين گونه اقدامات بيشتر ثمره تصميمات ضد و نقيضي است که توسط جناح هاي مختلف قدرت و شاخه هاي رقيب در خانواده سلطنتي اين کشور گرفته مي شود، تا اين که نتيجه سياستي منسجم از سوي دولت آن باشد.

اما فراتر از اين تناقضات آشکار و بي سابقه بودن تصميم تحريم شوراي امنيت، که با انفعال سازمان ملل متحد در سوريه و سياست دوگانه آن در مناقشه اسرائيل و فلسطين توجيه شده است، اين اقدام عربستان سعودي در وهله اول نوعي ابراز نارضايتي از واشنگتن به عنوان بهترين دوست آن است که اکنون به ناکامي در تمام وظايف خود متهم شده است.

عربستان سعودي با رها کردن خود از الزامات، تعهدات و محدوديت هاي ذاتي شوراي امنيت سازمان ملل متحد، به دشمنان خود و پيش از آن به دوستان خود فهماند که از اين پس در سياست، تنها منافع خود را دنبال خواهد کرد.

همه اين ها با تحولات اخير عربي آغاز شد که رهبران سعودي به سرعت آن را تهديدي خطرناک تلقي کردند. هرچند سرنوشت زين العابدين بن علي تونسي و معمر قذافي ليبيايي، چندان بر عربستان سعودي تأثيري نگذاشت، اما سرنوشت حسني مبارک، بهترين دوست و خدمتگزار وفادار پادشاهي عربستان، رياض را بسيار آزرده خاطر کرد. زيرا درک نمي کرد که به چه علتي واشنگتن به اين راحتي مردي را که همواره از منافع غرب در منطقه دفاع کرده و نظم را بر کشور خود حاکم کرده بود، به حال خود رها کرد و دست از حمايت آن کشيد.

هنگامي که عربستان سعودي يار مصري خود را از دست رفته مي ديد با تهديد فزاينده ديگري در نزديکي مرزهاي خود رو به رو شد که بيشتر نگران کننده بود.

قيام بحرين در فوريه سال 2011 اين ايده خطرناک شکل گيري جنبشي انقلابي و بالقوه خطرناک در خليج فارس را به وجود آورد که ممکن بود خاندان سني آل‌خليفه را ساقط کند و نظامي جمهوري با حاکميت شيعيان را به وجود آورد.

به دنبالافتادن حاکميت عراق به دست شيعيان در سال 2003، نگراني و هراس از جدايي مناطق نفت خيز شرق عربستان که در مجاورت بحرين قرار دارد و اکثر جمعيت آن را شيعيان سعودي تشکيل مي دهند، در دل مقامات سعودي افتاد. اين شيعيان که بسيار در اقليت هستند، بر اساس دکترين وهابيتِ حاکم بر عربستان سعودي، شهروندان درجه دوم محسوب مي شوند. واشنگتن به مداخله نظامي عربستان سعودي (و نيز امارات متحده عربي و کويت) در بحرين واکنشي نشان نداد. 

از آن جا که عربستان سعودي، اخوان المسلمين را رقيب خود در برتري مذهبي در جهان اهل تسنن مي داند، و حتي از زمان حمايت اخوان از اشغال کويت به دست عراق در سال 1990 و نيز اتحاد آن با قطر، آن را دشمن خود به حساب مي آورد، حمايت واشنگتن از فرايند انتخابات در مصر و نيز همراهي آن با اخوان المسلمين به عنوان برندگان اين انتخابات آزاد، موجب تقويت بدبيني عربستان سعودي از واشنگتن شد. در مصر، رياض همواره از بازگشت ارتش به قدرت استقبال کرده و حتي به صورت ظاهري هم کودتاي سوم ژوئيه بر ضد محمد مرسي، رئيس جمهور مصر را محکوم نکرد.

اما از همه اين ها گذشته، مسئله سوريه بود که اختلافات ميان رياض و واشنگتن را آشکار ساخت. اين بار، عربستان سعودي فعالانه از شورش بر ضد بشار اسد حمايت مي کرد. رياض قصد داشته است «هلال شيعي» را که از ايران تا جنوب لبنان، عراق و دمشق را در بر مي گيرد، در سوريه در هم بشکند. به همين دليل مقادير زيادي سلاح و مهمات در اختيار شورشيان سوري قرار داد. اما واشنگتن از او پيروي نکرد و تشکيل ائتلاف که زماني در سال‌هاي دهه 1980 به شکست ارتش سرخ در افغانستان کمک کرده بود، اين بار کاري از پيش نبرد. آمريکا خسته از يک دهه جنگ در جهان عرب و اسلام، و زخم خورده از عواقب ناشي از تخريب دولت در عراق در سال 2003 و نيز ظهور جهادگران در سوريه، در نهايت با بشار اسد کنار آمد. چشم پوشي آمريکا از حمله نظامي به سوريه پس از وقوع حمله شيميايي بيست و يکم اوت در دمشق، نقطه اوج اين تغيير جهت بود.

تماس تلفني باراک اوباما با همتاي ايراني‌اش، براي اولين بار پس از انقلاب اسلامي سال 1979 در تاريخ بيست و هفتم سپتامبر، تلخ کامي عربستان سعودي را به خشم و جنون تبديل کرد. زيرا اين کار مقامات سعودي را متقاعد کرد که واشنگتن آماده رها کردن آن و تغيير متحد خود در خاورميانه است.
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار