به گزارش خبرنگار ورزشی باشگاه خبرنگاران، باوجودی اين که از سوی فدراسیون پزشکی ورزشی نظارت خوبی بر باشگاه‌های ورزشی می‌شود، اما بازهم گاهی اوقات دیده شده که افراد غیرمتخصص و مربیان ورزشی ناآگاه به صورت  غیرقانونی اقدام به فروش، تجویز و تزریق هورمون‌های رشد می‌کنند؛ درصورتی که اگر این افراد به متخصصان مراجعه کنند حداقل در جریان عوارض سوء داروها و هورمون‌ها قرار خواهند گرفت.

در برخی موارد نیز در حین تمرین همدیگر را تشویق می‌کنند که اگر فلان دارو را درست تزریق کنند کم‌کم عضله بازویشان رشد می‌کند و دیگر سایز و شکلش تغییر نمی‌کند.

تجویز و تزریق هورمون‌ها و شبه‌هورمون‌های غیراستاندارد توسط افراد غیرمتخصص به آرایشگاه‌های زنانه نیز راه‌یافته است. زنان و مردان ناراضی از شرایط موجود، بدون اینکه بخواهند برای هیکلی متناسب، ورزش کرده و رژیم غذایی صحیحی را رعایت کنند، دست به انتخاب‌های اشتباهی می‌زنند که آنها را گاهی  به بیراهه‌های بی‌بازگشت می‌کشاند و اعتیاد، رفتارهای خشونت‌آمیز، نارسایی کبدی، اختلال رشد، اختلال در یادگیری، عقیمی و... از شایع‌ترین عوارض مصرف این قبیل داروها ست.

شهرزاد محمدیان، متخصص تغذیه ورزشی در مورد شیوع استفاده از این هورمون‌ها و شبه هورمون‌ها می گوید: نوجوان‌ها و جوان‌ها گرایش بیشتری به استفاده از هورمون‌ها و شبه‌هورمون‌ها دارند. این افراد جذب برنامه‌های تلویزیونی وعکس‌های مجله‌ها می‌شوند و به جای برنامه غذایی و ورزشی مناسب به سمت این مواد کشیده می‌شوند و در نتیجه عوارض بسیار زیادی را تحمل می‌کنند.

**عوارض مصرف هورمون ها و شبه هورمون ها

 وی در مورد عوارض هورمون‌ها و شبه‌هورمون‌ها گفت: درنتیجه مصرف خودسرانه این هورمون‌ها، سطح کلی هورمون‌ها در بدن افراد به هم می‌ریزد.
مرکز کنترل رفتارهای جنسی در مغز، نزدیک قسمت کنترل رفتار قرار دارد. وقتی سطح هورمون‌های جنسی که عموما جزو هورمون‌های مردانه هستند تغییر می‌کند، رفتار فرد مصرف‌کننده نیز به طور خشونت‌آمیزی تغییر می‌کند. از دیگر عوارض این هورمون‌ها دیابت، پرفشاری و سکته‌های مغزی، قلبی و مشکلات کبدی و کلیوی است. از آنجا که هورمون‌ها به‌صورت تزریق استفاده می‌شوند، درصورتی که از سرنگ تمیز استفاده نشود، عوارض مصرف هورمون با بیماری‌هایی مانند هپاتیت و ایدز بیشتر می‌شود.

**همه ورزشکاران نیاز به مکمل‌های ساده خوراکی ندارند 

 متأسفانه ورزشکاران برای اینکه شکل و تناسب هیکل خود را به هر قیمتی حفظ کنند به این هورمون‌ها و شبه‌هورمون‌ها روی می‌آورند و از این عوارض غافل می‌شوند.ورزشکاران باید بدانند که همه آنها نیاز  به مصرف مکمل ندارند و فقط با تجویز متخصصان این امر مجاز هستند.

محمدیان در این باره گفت: هورمون‌ها و شبه‌هورمون‌ها (تحریک‌کننده هورمون‌های بدن) ازجمله موادی هستند که برای بدن ورزشکاران مضرند و در لیست ممنوعه قرار دارند. برخی دیگر از این مکمل‌ها که در این لیست قرار ندارند مثل اسید آمینه، کراتین، پودرهای پروتئینی Bcaa ممنوع نیستند ولی نحوه استفاده و شرط سنی مصرف‌کننده دارند. به‌طور مثال افراد زیر 18سال به هیچ عنوان حق استفاده خودسرانه از این مواد را ندارند و باید با چکاپ‌های سلامتی و تحت شرایط بسیار خاص این مواد توسط پزشک برایشان به‌صورت دارو تجویز شود. متأسفانه افراد غیرمتخصص علاوه بر اینکه چنین موادی را تجویز می‌کنند، دوز مصرف نیز پیشنهاد می‌دهند.

دوز‌هایی که روی بسته‌بندی این هورمون‌ها چاپ شده، دوز‌های تجاری است. فروشنده‌ها به‌دنبال مصرف بیشتر مصرف‌کننده هستند. 

وی ادامه داد: مکمل‌ها باید آرم و لوگوی وزارت بهداشت و بارکد شبنم داشته باشند. دیده شده که در قوطی مکمل‌های اصلی و استاندارد، داروهای تقلبی ریخته شده است. بنابراین برای خرید  این مکمل‌ها باید به داروخانه‌های مجاز مراجعه شود.
 
**خطر آلوده بودن مکمل های نیروزا 

شهرزاد محمدیان  افزود: متاسفانه طیف گسترده ای از مکمل های بدنسازی به صورت غیرقانونی وارد کشور می شوند که نمی توانیم بر روی سلامت آنها تکیه کنیم و بسیاری از این مکمل ها آلوده به مواد نیروزا و آنابولیک استروئیدی هستند که می تواند خطرات بسیاری را برای بدن داشته باشند.
 
وی درتعریف مکمل های غذایی گفت: مکمل های غذایی به آن دسته از مواد گیاهی و مواد مغذی گفته می شود که فرد با هدف بالا بردن سطح عملکرد ورزشی خود در کنار رژیم غذایی اش به استفاده این مکمل ها روی می آورد اما متاسفانه در میان انبوه مکمل های بدنسازی، مکمل هایی که برای ورزشکاران فایده داشته باشند انگشت شمارند و بیشتر این مکمل ها نه تنها فایده ای برای ورزشکاران ندارد بلکه برعکس عوارض سوئی نیز با مصرف این مکمل ها برای آنها بوجود می آید.

 محمدیان ادامه داد:مکمل های غذایی به چند دسته تقسیم می شوند یک دسته مکمل های غذایی و مواد مغذی اند که شامل ویتامین ها و املاح و الکترولیت ها هستند دسته دوم مکمل های نیروزا هستند که بیشتر امکان خطر دارند و امکان دارد آلوده به استروئید باشند. متاسفانه اکثر مکمل هایی که در بازار وجود دارند و بیشتر بدنسازان اثرات خوبی برای افزایش حجم عضلات خود با مصرف آنها دیده اند بیشتر احتمال می رود این مکمل ها آلوده به هورمون ها باشند.
 
**عوارض مصرف مکمل ها

عوارض بیشمار، ارمغان مصرف مکمل های بدنسازی است مکمل های بدنسازی بخصوص مکمل های آلوده به مواد استروئیدی می تواند منجر به افزایش فشارخون، آریتیمی قلب، ناباروری در خانم ها و آقایان، اختلالات کبدی، بروز آکنه( که یکی از شایع ترین عوارض آن شود همچنین ایجاد تومور خصوصا تومورهایی در دستگاه تناسلی و یا کبدی از عوارض بسیار شایع مصرف مکمل های بدنسازی است.

عضو انجمن تخصصی تغذیه ورزشی استرالیا افزود:اختلالات کلیوی از دیگر عوارض حاد مصرف مکمل های بدنسازی است و بسیاری از بیمارانی که در بخش های نفرولوژی بستری هستند، به دلیل مصرف این مکمل ها است حتی بروز رفتارهای تهاجمی و یا تحت تاثیر قرار گرفتن عواطف فرد نیز ناشی از مصرف مکمل های بدنسازی است.

HIV و هپاتیت در کمین مصرف کنندگان مکمل های تزریقی 

محمدیان  گفت:مصرف مکمل های بدنسازی در نوجوانان می تواند باعث کاهش رشد جسمی و یا تغییراتی در دستگاه تناسلی آنها و نهایتا بروز عقیمی در دوره های بعدی شود. اگر این مکمل ها در فرم های تزریقی استروئیدی باشد بسیار خطرناک است و می تواند موجب انتقال ویروس های HIV و یا حتی هپاتیت به افراد بدنساز شود.

وی افزود: در برخی از باشگاه های بدنسازی بسیاری از افراد به دلیل محدودیت هایی که در مصرف این مکمل های تزریقی دارند و می خواهند به صورت غیرقانونی این مکمل ها را تزریق کنند معمولا با استفاده از سرنگ های مشترک اقدام به تزریق می کنند و یا ممکن است سرنگ های تهیه شده برای تزریق آلوده باشد که نهایتا منجر به ابتلای فرد به هپاتیت و یا HIV می شود.
 
**مرگ در کمین مصرف کنندگان بی رویه پودرهای پروتئینی

خطر مرگ در اثر مصرف بی رویه پودرهای پروتئینی کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی درخصوص عوارض جانبی مکمل های بدنسازی خاطرنشان کرد:دردهای شکمی، گرفتگی های عضلانی، مشکلات روده ای و معده ای، حالت تهوع و اسهال از عوارض جانبی این دسته از مکمل ها هستند که می تواند خطرات بسیاری را برای مصرف کننده به دنبال داشته باشد.  
متاسفانه مصرف بی رویه بسیاری از پودرهای پروتئینی در دوزهای بالا می تواند خطرات مهلکی مثل دفع آب از بدن و بروز دهیدراسیون و نهایتا خطرات کما و مرگ را نیز به همراه داشته باشد.
وی ادامه داد:در کنار مکمل هایی که برای افزایش حجم عضلات استفاده می شوند برخی از مکمل های افزایش قد تبلیغ می شوند که به شکل های مختلف هورمونی در میان جوانان رواج یافته است وخطرات بالایی برای کبد و کلیه فرد دارد.
 
**دوزهای دروغین برای افزایش سود تجاری  

محمدیان تاکید کرد: دوز توصیه شده در برچسب بسیاری از مکمل های بدنسازی، دوزهای تجاری هستند و کارخانجات تولیدکننده این مکمل ها برای افزایش سود تجاری خود، مکمل ها را در دوز بالا به مصرف کننده توصیه می کنند در حالی که ممکن است مکمل در صورتی که در دوز مناسبی استفاده شود تاثیرات مثبتی داشته باشد. 

وی افزود: متاسفانه دوزهای پیشنهادی از سوی مربیان در بسیاری از باشگاه های بدنسازی دوزهای تجاری اند که تنها برای افزایش سود حاصل از فروش این مکمل ها به بدنسازان توصیه می شود در حالی که این مربیان تخصصی در این زمینه ندارند و از خطراتی که مصرف کننده مکمل ها را تهدید می کند بی خبر هستند.
 
**تجویز مکمل های مجاز به شرط انجام آزمایش های لازم  

عضو انجمن تخصصی تغذیه ورزشی استرالیا گفت: مصرف هیچ مکملی حتی اگر مورد تایید باشد بدون تجویز پزشک توصیه نمی شود و مکمل هایی که ممکن است به برخی از بدنسازان توصیه کنیم در شرایط خاص و برای و افرادی است که به آن نیاز دارند با این هدف برای آنها تجویز می کنیم که به عنوان مثال ورزشکار در اردو به سر می برد یا و تعداد تمرینات وی بالا است و یا مشکل گوارشی و کمبود جذب یک نوع ویتامینی را دارد و یا کمبود آهن دارد که ممکن است مکمل آهن برای وی تجویز کنیم و یا به عنوان مثال در شرایط آب و هوایی گرمی به سر می برد که قرار است برای اردو به منطقه دیگری برود و مجبوریم برای وی مکمل هایی را تجویز کنیم و یا برای ریکاوری بین تمرینات شدید برای پیشگیری از خستگی و یا تقویت کردن آنها تجویز کنیم.

وی تاکید کرد: تجویز مکمل ها از سوی متخصص تغذیه نیز به شرط انجام آزمایش های مختلف و بررسی اختلالات کبدی و کلیوی فرد است و بعد از بررسی های لازم ، مکمل ها را در دوزهای پایین با توجه به وزن ورزشکار و درصد عضله و چربی بدن وی تجویز می کنیم.

محمدیان گفت: متاسفانه بیش از 50 درصد از بدنسازانی که مراجعه می کنند به دلیل مصرف مکمل های بدنسازی دچار اختلالات کبدی و کلیوی شده اند.
ادعاهای دروغین برچسب ها نشانه تقلبی بودن  

کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی تصريح کرد: متاسفانه بر روی برچسب بسیاری از مکمل
ها وجود مواد نیروزای غیرمجاز ذکر نمی شود و این مواد به صورت غیرمجاز به این فرآورده ها اضافه می شود حتی بر روی بسیاری از مکمل های بدنسازی علامت مجوز از FDA( سازمان غذا و داروی آمریکا) قید شده است در حالی که نظارت بر مکمل های بدنسازی در حیطه کاری FDA نیست و در واقع این مکمل ها به هیچ وجه توسط FDA مورد ارزیابی و تایید قرار نمی گیرد و این خود راهی برای شناسایی تقلبی بودن این دسته از مکمل های غذایی توسط بدنسازان است.

وی افزود:  ممکن است بر روی برچسب برخی از مکمل ها گیاهی بودن مکمل قید شده باشد و متاسفانه بسیاری از افراد گمان می کند مواد گیاهی هیچ ضرری برای آنها ندارد در حالی که بسیاری از سم ها و مواد شیمیایی اتفاقا در گیاهان است و گیاهی بودن مکمل به معنی سالم تر بودن آن نیست.

محمدیان در پايان خاطرنشان کرد: در هیچ یک از کشورها، تولید کنندگان مکمل ها تحت نظارت دولت نیستند بنابراین مکمل ها می توانند آلوده به بسیاری از مواد نیروزای غیرمجاز باشند و عوارض بسیاری داشته باشند، بخصوص مواد آنابولیک و استروئیدی، بنابراین ورزشکاران حتما زیرنظر متخصص تغذیه ورزشی و پزشک تیم خود مکمل ها را مصرف کنند.