"كميته حمايت از روزنامه نگاران" (Committee to Protect Journalists) روز پنجشنبه (10 اكتبر 2013- 18 مهر) گزارشي 30 صفحه‌اي به قلم "لئونارد داوني" (Leonard Downie) سردبير سابق روزنامه "واشنگتن پست" منتشر كرد.
نويسنده در اين پژوهش دولت اوباما را در موضوع آزادي مطبوعات، به باد انتقاد گرفت:
بر اساس اين گزارش، دولت فعلي آمريكا به رياست جمهوري "اوباما" با پيگرد و بازداشت افشاگران اطلاعاتي و فشار بر روزنامه‌نگاران، تأثيرات بازدارنده‌اي بر ژورناليسم اين كشور گذاشته و دولت در اين زمينه، تهاجمي‌ترين رفتار را از زمان "ريچارد نيكسون" (Richard Nixon) دارد.
*** ماجراي "رسوايي واترگيت" چه بود؟
در سال 1974 دوران رياست جمهوري نيكسون، رسوايي اطلاعاتي واترگيت (Watergate scandal) رخ داد و نخستين بار منجر به استيضاح و سپس استعفاي رئيس جمهور آمريكا شد.
ماجرا از اين قرار بود كه در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا تعدادی از ماموران اف‌بی‌آی توانستند در ساختمان هتل واترگیت (محل استقرار ستاد انتخاباتی حزب دموکرات) دستگاه‌های شنود کار گذاشته و سپس اسناد و مدارکی را به سرقت ببرند.
اين اقدام غیرقانونی، سرانجام لو رفت و روزنامۀ واشنگتن پست از طریق يكي از روزنامه‌نگاران خود يعني "باب وودوارد" (Bob Woodward) آن را به اطلاع افکار عمومی رساند. بعدها مشخص شد که چنین اقداماتی قبلاً مکرراً انجام گرفته و حتي عمق این گونه فعالیت‌های جاسوسی بسیار گسترده است. نیکسون، اولین رئیس‌جمهور آمریکا بود که استعفا کرد و در جریان رسوایی واترگیت، به سه جرم متهم شد:
جلوگیری از عدالت، سوء‌استفاده از قدرت و تحقیر کنگره.
چند ماه بعد کاخ سفید، متن پیاده‌شدۀ اين نوارها را تحویل كميته قضايي كنگره داد و معلوم شد كه ریچارد نیکسون برای تماس با سیا به منظور متوقف کردن تحقیقات اف‌بی‌آی براي سرقت از واتر گیت دستور داده است. نیکسون برای پرهیز از برکناری توسط کنگره، در ۸ آگوست ۱۹۷۴ از سمت خود کناره‌گیری کرد.
*** اوباما، مخفي‌كارترين رئيس‌جمهور بعد از نيكسون
طبق اعلام كميته حمايت از روزنامه‌نگاران، سال 2012 سخت‌ترين سال از زمان تأسيس اين كميته (1990) براي روزنامه‌نگاران بوده است.
به نقل از مقاله روزنامه "اشپيگل" در جديدترين گزارش اين كميته، آمده است: سياست اطلاعاتي "گمراه‌كننده"، نظارت الكترونيكي خبرنگاران، تعقيب و مجازات افشاگران، اوباما را به "مخفي‌كارترين رئيس‌جمهور آمريكا" تبديل كرده است.
"داوني" براي نگارش اين مطلب، با خبرنگاران، كارشناسان رسانه‌اي و مقامات دولتي بسياري گفتگو كرده و به اين نتيجه رسيده است: اكنون "فضاي ترس" بر مطبوعات كشوري حاكم است كه از سال 1791 آزادي مطبوعات را در قانون اساسي خود جاي داده است. اصلي‌ترين انتقادات گزارش فوق، از اين قرار است:
1. سرويس‌هاي اطلاعاتي: وقايع تروريستي 11 سپتامبر 2001 موجي از ترديدها را ايجاد كرد كه در دل آنها اسرار بيشماري وجود دارد. به عقيده "جك گلداسميت" (Jack Goldsmith) پروفسور حقوق دانشگاه هاروارد، مسائل مشكوك و قابل اغماض، تبديل به اصول ثابتي شد كه خبرنگاران حق نداشتند در اسناد آن جستجو كنند.
شانزده سرويس اطلاعاتي، تنها در سال 2013 حدود 50 ميليارد دلار در اختيار داشتند. علي‌الخصوص تجسس‌هايي كه آژانس امنيت ملي آمريكا انجام داده، باعث شده تا خبرنگاران همواره احساس "مخفيانه كنترل شدن" داشته باشند.
2. عدم شفافيت: اوباما، در مبارزات انتخاباتي‌اش "پنهانكاري‌هاي بيش از حد" در دولت "جورج بوش" را مورد انتقاد شديد قرار مي‌داد ولي اكنون ژورناليست‌هاي واشنگتن، وي را بسيار بدتر از بوش مي‌دانند. اوست كه تصميم مي‌گيرد افكارعمومي چه چيزي را اجازه دارند ببينند يا بدانند و چه چيزي را خير. هميشه در صفحه اول سايت كاخ سفيد، توصيه مي‌شود كه اخبارتان را از ما رونويسي كنيد!
3. حاكميت با قانون عصر جنگ: دادن هزاران سند و مدرك محرمانه به سايت افشاگر "ويكي ليكس" توسط "برادلي مانينگ" دولت اوباما را به وحشت انداخت. گزارش فوق مي‌نويسد:
كاخ سفيد براي اينكه از تكرار چنين افشاگري‌هايي در آينده جلوگيري كند، در سال 2009 هشت نفر از كارمندان دولت (از جمله "ادوارد اسنودن") را اخراج كرده و تحت تعقيب قرار داد. زيربناي اين بازداشت، قانون "جاسوسي عام" (Espionage Act) سال 1917 بود كه در جنگ جهاني اول، براي ممانعت از جاسوسي بيگانگان وضع شده بود. قبل از اوباما، مجموعاً فقط سه بار اين قانون بكار گرفته شده بود!
طي چندين سال، "ستاره"هاي متعددي از دل نهادهاي آمريكايي بيرون آمدند كه اگرچه با مشكلات متعدد روبرو شده و سرنوشتشان دستخوش رنج، حبس يا تبعيد شد، اما به چهره‌هاي افشاگر تاريخ تبديل شدند:
4. رعب و وحشت همكاران: كاخ سفيد در سال 2012 تمامي نهادهاي دولتي را مجبور به اجراي "برنامه تهديد از سوي خودي" (Insider Threat Program) كرد. همه همكاران، موظف بودند دائماً جزئيات مصاحبه‌هايشان با رسانه‌ها و احياناً افراد مظنون را اعلام كنند.
5. شنود خبرنگاران: دولت آمريكا در واكنش به انتشار اخبار محرمانه سازمان سيا، در ماه‌هاي آوريل و مي 2012 اقدام به شنود محرمانه مكالمات تلفني كارمندان خبرگزاري آسوشيتدپرس كرد. ژورناليست‌هاي آمريكايي تقريباً مطمئن هستند كه هميشه شنود مي‌شوند!
"وودوارد" يكي از خبرنگاراني كه رسوايي واترگيت را كشف كرده بود، درباره وضعيت آزادي مطبوعات در ايالات متحده، به نتيجه روشني رسيده:
«هركس درها را به روي خبرنگار ببندد، به خودش ضربه زده است. اين روند در نهايت، نه به مطبوعات، بلكه به امنيت ملّي آمريكا آسيب مي‌رساند»
گزارش از: طاهري/
