به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، اگرچه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان دلایل مخصوصی برای بروز آسیب‌های اجتماعی ندارند اما فقر فرهنگی، اجتماعی و مالی را مهم‌ترین دلیل بروز چنین آسیب‌هایی می‌دانند. حال سؤال اینجاست که بهترین راهکار برای کاهش چنین جرایمی در جامعه چیست؟ «محمد منصوری» روان‌شناس در گفت‌وگو با حمایت در این باره بیشتر توضیح می‌دهد.

دلایل خشونت در جامعه چیست؟

به طور کلی بروز خشونت و رفتارهای خشن ناشی از انباشته شدن عقده‌های درونی از دوران کودکی یا ناراحتی‌هایی در بزرگ‌سالی است به طوری که فرد پس از رفع نکردن مشکلاتی که برایش ایجاد شده است سعی می‌کند تا با بروز خشونت، به آرامش دست یابد. اما ذکر این نکته لازم است افرادی که دوران کودکی پرتنشی را دارند در بزرگ‌سالی خشن‌تر بار می‌آیند و رفتارشان با هم نوع خود تدافعی است.

یکی از نمونه‌های خشونت در جامعه اسیدپاشی است، به نظر شما دلیل چنین خشونت‌هایی چیست؟

خوب است بدانید که چنین خشونت‌هایی در دهه‌ها و سال‌های گذشته هم وجود داشته اما در سال‌های اخیر از قبح و زشتی این موضوع کاسته شده است. البته چنین خشونت‌هایی بیشتر از سوی مردان صورت می‌گیرد. زیرا این افراد روش صحیح تخلیه خشونت را نیاموخته‌اند و در اثر برخورد با نخستین مانع از پیش پا افتاده‌ترین راه استفاده می‌کنند. به طور کلی فقر فرهنگی، فقر مالی و نبود آموزش کافی از جمله مهم ترین عواملی هستند که در افزایش این چنین جرایمی نقش دارند.

بیشتر اختلاف‌هایی که منجر به اسیدپاشی می‌شود، بر سر چه موضوع‌هایی است؟

این نوع خشونت بیشتر سر موضوع‌های احساسی رخ می‌دهد. افرادی که دلبستگی‌های عاطفی دارند و بیشتر از سوی معشوق خود طرد می‌شوند تصمیم به این کار می‌گیرند. البته نمی‌توانیم دلیل همه اسیدپاشی‌ها را انگیزه‌های عاطفی ذکر کنیم اما بررسی‌ها نشان می‌دهند اکثر اتفاق‌ها به این دلیل بوده اند زیرا افراد بیشتر در حال تصاحب یکدیگرند و با هر شکافی در این رابطه از سوی طرف مقابل، تلاش می‌کنند انتقام بگیرند.

فرد در این مواقع حتی نمی‌تواند به شخص دیگری برای ادامه زندگی خود فکر کند و تصمیم به انتقام‌جویی کورکورانه می‌گیرد. این نوع انتقام گرفتن خشن‌ترین عملکردی است که شخص می‌تواند انجام دهد.

آیا داشتن اختلال روانی یا اعتیاد می‌تواند در بروز اسید پاشی موثر باشد؟

اگرچه اعتیاد و داشتن بیماری‌های روانی می‌تواند در چنین خشونت‌هایی تأثیرگذار باشد اما نمی‌توانیم این موضوع را تعمیم دهیم بنابراین باید عوامل روان شناختی، فردی و محیطی را در نظر بگیریم.

برخی از جامعه‌شناسان معتقدند که اسیدپاشی جنون آنی است، نظر شما در این باره چیست؟
چنین خشونت وحشتناکی در بیشتر اوقات بدون نقشه قبلی است اما مواردی هم وجود دارد که فرد از قبل به فکر طراحی چنین خشونت‌هایی بوده است. به طور کلی عصبانیت و خشم غیرقابل کنترل، دلیل عمده آن است که فرد را مجبور به آزار رساندن به خود یا دیگران می‌کند.

اگر فرد دچار جنون لحظه‌ای نباشد نمی‌تواند چنین کاری کند زیرا عصبانیت‌های مقطعی پس از مدتی به آرامش تبدیل می‌شود. البته بررسی‌ها نشان می‌دهند افرادی که دست به این کار می‌زنند با کسی مشورت نمی‌کنند اما با داشتن احساس ناکامی به چنین کارهایی دست می‌زنند.

کسانی که دست به چنین جنایت‌هایی می‌زنند آیا احساس ندامت هم می‌کنند؟

باید توجه داشته باشید که هیچ فردی بالفطره خشن نیست، بنابراین اکثر کسانی که دست به چنین خشونت‌هایی می‌زنند خیلی زود پشیمان می‌شوند اما پشیمانی هیچ سودی ندارد.
فشارهای روانی، عذاب وجدان و کابوس‌های شبانه از عوارض چنین کارهایی است که در افراد زیادی دیده می‌شود. اما نکته مهم آسیب‌های جسمی و روانی وارد شده به قربانی است که هزینه زیادی باید برای درمان آن صرف می‌شود. به طوری که قربانی اسیدپاشی همیشه از ترسی مزمن که نشانه تکرار این جنایت است رنج می‌برد.

راهکارهای مهار این جرم چیست؟

در چنین مواقعی باید شعار «پیشگیری بهتر از درمان» را تکرار کنیم. زیرا رفع چنین خشونت‌هایی از جامعه نیازمند همکاری همه دستگاه‌هاست. در قدم نخست فرهنگ‌سازی، آموزش احترام به حقوق دیگران و مهارت‌های کنترل خشم، رفع فقر مالی، اشتغال‌زایی، ایجاد ورزشگاه‌ها برای تشویق افراد به ورزش کردن و ... می‌تواند به افراد کمک کند و از بروز چنین جنایت‌هایی در جامعه می‌کاهد. باید رویکردها را تغییر دهیم و نگاه کردن احساسی را به رویکرد عقلانی هدایت کنیم و این موضوع را در رسانه‌ها و نظام تعلیم و تربیت آموزش دهیم.