به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، همیشه داشتن بچه یکی از آرزوهای زوجینی است که ازدواج می کنند.  یکی برای بچه دار شدن نذر و نیاز می کند و دیگری بچه اش را در مسجد رها می کند. یکی آغوشش  برای بچه باز است و دیگری گرمای  آغوشش را  از فرزندش دریغ می کند.

یکی از این دکتر به آن دکتر، مطب به مطب برای بچه دار شدن سفر می کند و هزینه های هنگفتی را بابت درمان پرداخت می کند و دیگری از روی نداری و فقر بچه اش را در بیمارستان رها می کند و می رود. یکی داد از نداری سر می دهد که چگونه شرمنده فرزندانم نشوم و دیگری هزینه های هنگفتی می کند که صاحب فقط یک فرزند شود.

اما در این میان دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور متولی ارائه خدمت به کودکان و نوجوانان کشور است. این سازمان تحت شرایط خاص کودکان بی سرپرستی که حداکثر سن آنها 12 سال است و پدر، مادر و جد پدری آنها را شناسایی نشده اند و یا اینکه در قید حیات نباشند به زوجین بدون فرزند واگذار می کنند.

به گفته مدیر کل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی خانواده های متقاضی فرزندپذیری نیز باید دارای شرایط ویژه از جمله داشتن تمکن مالی، نداشتن سوء پیشینه، توانایی تربیت، نگهداری و پرورش کودک را داشته باشند و 5 سال از تاریخ ازدواجشان گذشته باشد. همچنین سن یکی از زوجین حداقل 30 سال باشند. هرچند که عدم اعتیاد و نداشتن بیماری واگیردار نیز از جمله شرایط الزامی برای فرزندپذیری است.

 می دانیم که تربیت، آموزش و پروش و نگهداری کودک هزینه های زیادی دارد بنابر این تکلیف خانواده هایی که از تمکن مالی خوبی برخوردار نیستند و متقاضی فرزندخواندگی هستند، چیست؟

حمیدرضا الوند می گوید: در واگذاری فرزند به خانواده، پایگاه اجتماعی، شرایط فرهنگی و اقتصادی خانواده مورد بررسی قرار می گیرد. چرا که هدف از واگذاری فرزند به خانواده بهره مندی کودک از شرایطی مناسب جهت رشد و بالندگی با حفظ کرامت انسانی است و حضور او در خانواده ای که شرایط شکوفایی وی فراهم شود برای ما حائز اهمیت است.از آنجا که هزینه های نگهداری و آموزش و پرورش کودکان بالا است بنابر این خانواده هایی که از توان مالی بالایی برخوردار نیستند با مشکل مواجه می شوند.

 الوند می گوید: هدف از فرزندخواندگی، ایجاد محیطی امن و مطمئن جهت پرورش کودک است بنابر این کودکی که ناخواسته از حداقل امکانات و حقوق اولیه خود که داشتن پدر و مادر و خانواده است محروم است باید به خانواده ای مطمئن سپرده شود تا بدین وسیله بتوانیم بخشی از حقوق طبیعی یک انسان را با حفظ کرامت انسانی اش در جامعه تأمین شود.

با سخت گیری سازمان بهزیستی در سپردن کودک چه کنیم؟

همه می دانیم که سخت گیری سازمان بهزیستی در سپردن کودک به متقاضیان فرزندخواندگی نگرانی جامعه را از آینده این کودکان برطرف می کند. اما آنچه که باعث ناراحتی و انتقاد متقاضیان است فرآیند طولانی مراحل فرزندپذیری است.

حمیدرضا الوند می گوید: طولانی شدن روند واگذاری فرزند به خانواده های دارای صلاحیت به دلیل پشت نوبت قرار گرفتن آنها است چرا که صلاحیت زوجین باید در دادگاه صالحه مورد بررسی قرار گیرد و در صورت تأیید دادگاه مراحل اداری آن طی شود. 

بنا به گفته وی، تعداد کودکانی که شرایط فرزندخواندگی دارند را یکهزار و 200 کودک برشمرد. این در حالی است که وی تعداد متقاضیان فرزندخواندگی را در کشور 9 هزار خانواده اعلام کرد.

اما شرایط برای همه کودکانی که تحت سرپرستی بهزیستی هستند یکسان نیست. دنیای کودکانی که فاقد سرپرست هستند با دنیای کودکانی که بدسرپرست هستند بسیار متفاوت است.

 وضعیت کودکانی که پدر و مادر معتاد دارند و یا سرپرست بد دارند و صلاحیت نگهداری از فرزند خود را ندارند، چگونه است؟

به گفته الوند، نکته قابل توجه اینجاست که 85 درصد کودکان تحت سرپرستی سازمان بهزیستی کودکانی هستند که پدر یا مادر یا جد پدری و یا هر سه مورد را در قید حیات دارند اما بر اساس رأی صادره از مراجع قضایی و قانونی به استناد ماده 172 و 173 قانون مدنی صلاحیت نگهداری فرزندانشان رابرای مدت مشخصی از دست داده اند. از آنجا که این کودکان دارای شناسنه هستند نمی توان آنها را به خانواده های متقاضی سپرد. 

الوند گفت: سازمان بهزیستی توانسته است، به استناد ماده 1187 قانون مدنی برای بچه های بدسرپرست حکم سرپرستی موقت صادر کند و تاکنون 13 هزار کودک طبق این ماده به صورت خانواده امین وارد خانواده های متقاضی شده اند.

وی افزود: سیاست اصلی سازمان بهزیستی سیاست خانواده محوری است اما فرزند خواندگی یا سرپرستی دائم آخرین مرحله ورود بچه ها به خانواده نیست. در خانواده امین سرپرستی موقت فرزندان با حفظ هویت خانوادگی کودک برای مدت زمان مشخصی که سازمان بهزیستی کشور و دادگان صالحه تعیین می کند صورت می گیرد.

سرپرست موقت کیست ؟

سرپرست موقت فرآیندی است که سرپرستی کودک واجد شرایط با حفظ هویت خانوادگی اش طی مراحل قانونی و رأی دادگاه به طور موقت به خانواده ای سپرده می شود که به آن خانواده نیز خانواده امین می گویند.

الوند با اشاره به اینکه 87 درصدبچه های تحت پوشش سازمان بهزیستی بدسرپرست هستند که شاید یکی از پدر، مادر، یا جد پدری اش در قید حیات نباشد و یا اینکه هر سه آنها درقید حیات باشند ولی به خاطر بدسرپرستی این کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار گرفته اند، بیان داشت: از آنجا که این کودکان شناسنامه دارند،‌نمی توان آنها را به فرزندخولاندگی سپرد و برای این کودکان حکم سرپرستی موقت صادر می شود .

هرچند که به گفته مدیر کل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی ، این سازمان هر ماه مبلغ 120 هزار تومان یارانه کمک هزینه زندگی به خانواده های امین پرداخت می کند و این مبلغ در سال جاری به 140 هزار تومان افزایش یافته است. اما آنچه که به نظر می آید این است که نهادهای مسئول باید برای خانواده هایی که از تمکن مالی کافی برخوردار نیستند و نه امکان درمان برای آنها وجود دارد و نه امکان فرزند خواندگی تمهیداتی بیاندیشد.

الوند یکی از ویژگی های اصلی قانون جدید که در مجلس در دست بررسی است را صراحتا اعلام شدن حکم امین موقت در ماده 10 این قانون ذکر و بیان کرد: در ماده 10 این قانون صدور حکم امین موقت و سرپرست موقت صراحتا صادر و اعلام شده و به همین دلیل با تصویب این قانون بسیاری از کودکان سرپرستی شان به افراد واجد شرایط واگذار می شود و وارد نهاد امن خانواده خواهند شد که درحقیقت این قانون جدید دامنه شمول سرپرستی را گسترش داده و هم سرپرستی دائم و هم موقت را مدنظر قرار داده است.

وی گفت: یکی دیگر از ویژگی های این قانون این است که آیین دادرسی مدنی را در فرآیند سرپرستی تصحیح کرده و براساس این قانون متقاضیان ابتدا وارد سازمان بهزیستی و بررسی و در صورت وجود صلاحیت لازم برای بررسی بیشتر به دادگاه معرفی می شوند./ایران