پسته گیاهی دارای 11 گونه اهلی به‌صورت درخت و درختچه با برگ‌های مرکب است؛ این گیاه با تنوع گل‌دهی ارقام مختلف این امکان را می‌دهد که در سرمای دیررس، بارندگی و گرمای زودرس بهاری که از عوامل محدود کننده اقلیمی محسوب می‌شوند رقمی را انتخاب کرد که کم‌ترین لطمه به گل و وضعیت گرده افشانی وارد کند؛ زمان گل‌دهی ارقام مختلف مورد تاثیر شرایط محیطی از جمله اقلیم منطقه، نحوه تغذیه و کوددهی، آبیاری و بافت خاک قرار می‌گیرد.

*پسته گیاهی مناسب اقلیم استان قم

با توجه به کمی و شوری آب در استان قم پسته از جمله گیاهانی است که می‌تواند با شرایط اقلیمی استان سازگار باشد؛ از سوی دیگر با توجه به تغییر الگوی کشت در استان قم از زراعت به باغبانی احداث باغ‌های مناسب با شرایط آب و هوایی از برنامه‌های جهاد کشاورزی استان قم است.

مجتمع کشت و صنعت آب شیرین در 45 کیلومتری کاشان در اراضی حسین آباد میش مست واقع شده است؛ این مجتمع در سال 76 با سه هزار هکتار و با بخش‌های مختلف زراعت غلات، باغ گل‌محمدی، باغ انگور، باغ انار و باغ پسته شروع به کار کرد.

مدیر عامل مجتمع کشت و صنعت آب شیرین با اشاره به اینکه مالکیت این مجتمع با سهامداران ایثارگر کاشان، آران و بیدگل، نطنز و... است گفت: این مجتمع دارای چهار حلقه چاه آب با ظرفیت 230 لیتر در ثانیه، یک قنات و استخر ذخیره آب با گنجایش 100 هزار متر مکعب است و ما برای تعدیل دادن به شوری آب، از چاه و قنات هم‌زمان استفاده می‌کنیم.

سید جواد تکیه‌ای ادامه داد: این مجتمع دارای پنج باغ پسته هر کدام به وسعت 115 هکتار است که 15 هکتار در هر باغ مختص شوارع است و در مجموع 40 کیلومتر به کانال زه‌کش اختصاص پیدا کرده است.

وی با بیان این‌که دو باغ از مجمع باغ‌های پسته مجتمع آب شیرین به روش مکانیزه آبیاری می‌شود افزود: روش آبیاری در این دو باغ قطره‌ای و بابلر است.

* امسال، سال ناآوری اکثر درختان پسته کشور

مدیر عامل مجتمع کشت و صنعت آب شیرین با بیان این نکته که درختان پسته سال‌آوری و سال ناآوری دارند ادامه داد: در بیشتر مناطق کشور امسال سال، ناآوری یعنی کاهش بار دهی درختان است.

سال‌آوری عارضه‌ای است که میزان باردهی درختان پسته در یک سال زیاد و در سال بعد کم می‌شود و به اصطلاح کشاورزان درختان پسته در یک سال پربار و یک سال کم‌بار هستند؛ علت سا‌ل‌آوری این است که در سالی که پسته بار می‌دهد تعداد زیادی از جوانه‌های گل که عهده‌دار تشکیل محصول سال بعد هستند ریزش می‌کند.

*باید عمر به پای پسته گذاشت

مدیر عامل مجتمع کشت و صنعت آب شیرین با اشاره به سومین سال باردهی اقتصادی مجتمع گفت: درخت پسته پنج سال بعد از کشت به باردهی می‌رسد و 13 سال زمان لازم دارد تا به باردهی اقتصادی برسد.

تکیه‌ای با بیان اینکه پسته از درختانی است که باید عمر به پای آن گذاشت؛ گفت: از هر هکتار باغ پسته مجتمع آب شیرین دو تن محصول برداشت می‌شود که شامل پنج رقم پسته احمدآقایی، اوحدی، کله‌قوچی و اکبری است.

از ارقام تجاری پسته «احمدآقایی» است؛ با میوه بادامی شکل، پوست استخوانی سفید و درشتی میوه که در سال‌های اخیر مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته و این رقم دارای بیشترین شدت سال آوری است که در صورت اعمال مدیریت صحیح به مقدار زیادی قابل کنترل است.

«اوحدی» یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین ارقام تجاری پسته است؛ ارتفاع این درخت حدود سه متر و اغلب برگ‌ها مرکب برگچه‌ای، متوسط گل، زودرس و سال‌آوری متوسطی دارد؛ محصول این رقم در دهه اول شهریور قابل برداشت است.

میوه پسته «کله قوچی» فندقی شکل و درشت است؛ این رقم در مقایسه با اوحدی شاخه‌های قوی و محکم‌تری داشته اما نسبت به کمبود آب و مواد غذایی حساسیت بیشتری دارد؛ این رقم در دهه دوم شهریور قابل برداشت است.

از دیگر ارقام تجاری پسته «اکبری» است این رقم با میوه‌های بادامی شکل و کشیده بالاترین ارزش اقتصادی را دارد؛ اما از گرمازدگی خسارت بیشتری را متحمل می‌شود؛ پسته اکبری در دهه سوم شهریور قابل برداشت است.

*آمریکا رقیب ایران در تولید و صادرات پسته

مدیر عامل مجتمع کشت و صنعت آب شیرین به ارز آوری پسته اشاره کرد و گفت: نخستین رقیب ایران در این زمینه آمریکا است؛ آمریکا سابقه 50 ساله در کشت پسته دارد و خود آن‌ها هم معترفند که طمع و مزه پسته ایران قابل مقایسه با پسته آمریکا نیست.

بنا به اعلام «وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا» در سال زراعی 2013 - 2012 تولید جهانی پسته به رکورد 650 هزار تن رسیده است که از این میزان 250 هزار تن آمریکا و 200 هزار تن در باغ‌های ایران تولید شده است؛ از آن‌جایی که مصرف داخلی آمریکا تغییری نکرده صادرات آن 180 هزار تن و برای کشورمان با 20 درصد افزایش 140 هزار تن برآورد شده است.

جالب است بدانیم چینی‌ها با واردات 366 هزار تن گوی رقابت را از دیگران ربوده‌اند و بعد از آن اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان پسته هستند.