رمز یاالله، یاالله، یاالله ؛
محرم؛ عملياتي كه در آن "نابغه معادلات جنگ" شهيد شد
در حالی که عدم موفقیت در عملیات رمضان، دورنمای پیشروی در شرق بصره را دور از دسترس نشان می‌داد، پیروزی در عملیات محرم و تسلط بر زمین‌های تخت استان میسان، دستیابی به شهر العماره عراق ، که به عنوان تهدید همزمان علیه دو شهر بصره و بغداد محسوب می‌شد، را امکان‌پذیر کرده بود.
به گزارش ويژه‌نامه دفاع مقدس باشگاه خبرنگاران، در حالی که عدم موفقیت در عملیات رمضان، دورنمای پیشروی در شرق بصره را دور از دسترس نشان می‌داد، پیروزی در عملیات محرم و تسلط بر زمین‌های تخت استان میسان، دستیابی به شهر العماره عراق ، که به عنوان تهدید همزمان علیه دو شهر بصره و بغداد محسوب می‌شد، را امکان‌پذیر کرده بود.
به همین منظور و نیز از آن جایی که فرماندهان جنگ ناگزیر بودند در مقابل تجهیزات برتر عراق، زمین سخت را گزینش کرده و درگیری در وضعیت دشوار را به دشمن تحمل کنند، منطقه رملی غرب ارتفاعات میشداغ ،حدفاصل فکه تا چزابه ، برای انجام عملیات سرنوشت‌ساز والفجر انتخاب شد.
اهداف عملیات
اولین هدف تصرف پل غزیله بود و چنانچه این مرحله از عملیات با موفقیت انجام می‌شد، تصرف شهر العماره به عنوان دومین هدف در دستور کار قرار می‌گرفت.
موقعیت منطقه
منطقه عملیاتی از شمال به "میشداغ" و "برقازه" از جنوب به "هورالهویزه" از شرق به چزابه و شهر بستان و از غرب به شهر العماره عراق و رودخانه دجله منتهی می‌شد.
در منطقه مزبور رودخانه‌های متعددی وجود دارد، از جمله: رودخانه دویرج که از کوه‌های شمالی منطقه سرچشمه گرفته و به هورالسناف می‌ریزد و رودخانه میمه که سرچشمه آن ارتفاعات ایلام است و به طرف هور بن عمران (جنوب هورالسناف) منتهی می‌شود.
استعداد دشمن
مسئولیت پدافند از منطقه عملیاتی (از چیلات تا هورالعظیم) به عهده سپاه چهارم عراق بود. لشکرهای سازمانی این سپاه نیز عبارت بودند از: الف-لشکر 14 پیاده ؛ شامل: تیپ 421 پیاده، تیپ 422 پیاده، تیپ 18 پیاده کوهستانی، تیپ گردان تانک سیف سعد ،منطقه گسترش لشکر 14 از شیب تا پاسگاه دویرج و مقر فرماندهی آن نیز در غرب تقاطع جاده چزابه غزیله با جاده صفریه بود.
ب - لشکر 1 مکانیزه؛ شامل: تیپ 108 پیاده، تیپ 501 پیاده، تیپ 1 مکانیزه ،تیپ‌های 92، 93 و 94 پیاده، 34 زرهی و 27 مکانیزه (به عنوان احتیاط) منطقه گسترش این لشکر از پاسگاه دویرج تا پاسگاه پیچ انگیزه و مقر فرماندهی آن نیز در جنوب منطقه بزرگان بود.
ج -لشکر 10 زرهی؛ شامل: تیپ 17 زرهی، تیپ 42 زرهی، تیپ 34 زرهی، تیپ 24 مکانیزه، تیپ 412 پیاده ،منطقه گسترش این لشکر از پیچ انگیزه (شیار به جلیه) تا جنوب غربی دهلران (چیلات) بود.
د - نیروهای احتیاط؛ شامل: لشکر 3 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف جنوبی، تیپ 30 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه جنوب زبیدات تیپ 16 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه العماره، تیپ 25 مکانیزه از لشکر 6 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف ،تیپ 37 زرهی از لشکر 12 زرهی، در منطقه بزرگان ،تیپ 101 پیاده گارد مرزی، در منطقه العماره ،تیپ 10 زرهی وابسته به ستاد کل، احتمالا در شمال العماره
تیپ‌های 48 پیاده و 49 زرهی ار لشکر 11، در منطقه العماره ،تیپ 51 زرهی مختلط، در منطقه فکه ،گارد ریاست جمهوری، در منطقه بزرگان
تیپ 704 پیاده در منطقه صفریه تا رشیده .
قوای خودی
بعد از عملیات محرم، سپاه پاسداران در صدد گسترش سازمان رزم خودی برآمد. بر همین اساس لشکر فتح به سپاه 3 صاحب‌الزمان (عج) تبدیل شد و سازمان تمامی تیپ‌های تابع آن به جز تیپ 44 قمر بنی هاشم (ع) نیز به لشکر تغییر یافت.
لشکر ظفر نیز سپاه 11 قدر را تشکیل داد و در نتیجه دو تیپ 27 و 31 آن به لشکر تبدیل شدند و سه تیپ جوادالائمه(ع)، امام رضا (ع) و امام صادق (ع) نیز لشکر نصر5 را به وجود آوردند. همچنین، یک تیپ مستقل به نام تیپ 10 سید الشهدا (ع) تشکیل شده و تحت امر این سپاه در آمد.
لشکر فجر هم با تیپ‌های المهدی (عج)، امام سجاد (ع) و ثارالله به سپاه هفتم حدید تبدیل شد. در این میان لشکر فجر با همان سازمان لشکر باقی ماند، تیپ ثارالله نیز که به لشکر تبدیل شده بود، به اتفاق لشکر قدس (شامل: لشکر 7 ولی عصر و تیپ 15 امام حسن) و لشکر 8 نجف تحت امر سپاه هفتم قرار گرفتند.
به این ترتیب با گسترش سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد سه سپاه عملیاتی، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (ص) جهت انجام این عملیات استعداد‌هايي را در نظر گرفت كه هدايتش برعهده قرارگاه كربلا بود از جمله :سپاه 3 صاحب الزمان (عج) ،لشکر 14 امام حسین (ع) با استعداد 8 گردان،لشکر 25 کربلا به استعداد 11 گردان،لشکر 17 علی‌بن‌ابی طالب (ع) با استعداد 14 گردان ،تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم (ع) با استعداد 5 گردان ،سپاه 7 حدید
قرارگاه قدس نيز هدایت نیروهای لشکر 7 ولی عصر (عج) با استعداد12 گردان، تیپ 15 امام حسین (ع) با استعداد 10 گردان، لشکر 8 نجف اشرف با استعداد 14 گردان، لشکر 41 ثارالله (ع) با استعداد 11 گردان ،لشکر 19 فجر با استعداد 24 گردان را بر عهده داشت.
قرارگاه نجف هدایت نیروهاي سپاه 11قدر ،لشکر 27 محمد رسول الله (ص) با استعداد 24 گردان ،لشکر 31 عاشورا با استعداد 13 گردان
تیپ مستقل 10 سیدالشهدا (ع) با استعداد 7 گردان را بر عهده داشت.
ضمنا، یگان‌های لشکر 16 زرهی با استعداد 6 گردان تانک و 6 گردان مکانیزه ،تیپ 84 خرم آباد با استعداد 4 گردان پیاده و 1 گردان تانک تحت نظر ارتش بودند ،همچنین استعداد توپخانه شرکت کننده در این عملیات عبارت بودند از : ارتش : 16 گردان ،سپاه: 7 گردان
طرح عملیات
در طراحی عملیات مقرر شد قوای دو قرارگاه کربلا و نجف به طرف العماره تک نمایند. در مرحله اول، قوای قرارگاه نجف در محور طاووسیه تا رشیده، حد فاصل خط تا کانال‌های آخر را تصرف کرده و در مرحله دوم و در ادامه تک، جناح راست تا حاشیه جنوبی دویرج(پشت جاده آسفالت فکه و در غرب بزرگراه و سرپل حلفائیه) را تصرف نمایند.
نیروهای قرارگاه کربلا نیز می‌بایست با استفاده از معابر وصولی جای پای تصرف شده توسط قرارگاه نجف را تا چزابه ادامه داده و در پشت کانال پدافند نمایند. در مرحله دوم منطقه شرق غزیله و شمال هورالهویزه پاکسازی شده و سرپل غزیله تامین شود. همچنین با احداث خاکریز، جناح قوای کربلا می‌بایست تامین شود تا چنانچه ماموریت قوای نجف در رسیدن به جاده با مشکل مواجه شد، جناح قوای کربلا از تعرض و آسیب دشمن مصون بماند.
در صورتی که اهداف مراحل اول و دوم عملیات تحقق می‌یافت، چنین پیش‌بینی شده بود که با بازسازی یگان‌ها و ایجاد شرایط مناسب و نیز با توجه به وضعیت دشمن، عملیات در مرحله سوم به سمت العماره ادامه یابد.
همچنین مقرر شد در منطقه "چیلات" و "طیب" تک فریب انجام شود. لشکر 14 امام حسین (ع) نیز ماموریت داشت تا در منطقه فاو عملیات فریب انجام دهد.
شرح عملیات
در ساعت 21:30 روز 61/11/17 پس از اعلام رمز مبارک یاالله، یاالله، یاالله عملیات از پنج محور شمال و جنوب رشیده، صفریه و ارتفاعات چرمر و خاک آغاز شد و نیروها در تاریکی مطلق شب به منظور پاکسازی میادین مین و شکستن خطوط دفاعی دشمن و رخنه در این خطوط پیشروی کردند.
وسعت و عمق موانع و استحکامات دشمن و وجود کانال‌های متعدد که دشمن برای ایجاد آن‌ها تلاش بسیاری متحمل شده بود، سرعت لازم را از نیروها گرفت. در نتیجه، اگر چه خط اول دشمن شکسته شده بود، لیکن به دلیل عدم پاکسازی منطقه ، در حالی که تاریکی شب رو به پایان بود ، طبیعی به نظر می‌رسید که امکان استقرار کامل وجود نداشته باشد.
در واقع تاریکی مطلق شب، عدم الحاق نیروها و پاکسازی منطقه، عمق و وسعت زیاد میادین مین، هوشیاری و اطلاع قبلی دشمن نسبت به وقوع عملیات، عوامل بازدارنده‌ای بودند که به عدم تامین کامل اهداف مرحله اول عملیات منجر شدند.
به رغم وضعیت موجود به خاطر موقعیت خاصی که به تبع آغاز عملیات در میان مردم ایجاد شده بود و از طرفی به دلیل امیدواری مسئولین و نیز تبلیغات سوء دشمن و ... مرحله دوم عملیات در ساعت 21 روز 20/11/1361 به منظور انهدام نیرو و تجهیزات دشمن آغاز شد. اما این بار نیز عدم هماهنگی در نیروهای عمل کننده و همچنین هوشیاری دشمن و احاطه او بر راهکارهای خودی، مانع از پیشرفت رزمندگان شد.
بررسی عملیات
از ابتدای پیشروی نیروهای خودی از نقطه رهایی تا رسیدن به خط دوم دشمن بیش از 16 نوع مانع از سوی دشمن تعبیه و ایجاد شده بود و یا به صورت عارضه طبیعی منطقه وجود داشت.
دشمن با این اقدامات در واقع آنچه را به صورت تجربه از عملیات‌های گذشته به دست آورده بود، تقریبا به صورت کامل در منطقه عملیاتی "والفجر مقدماتی" اجرا کرد. ارتش عراق سعی داشت با موانع یاد شده تا حد امکان در پیشروی نیروهای ایرانی تاخیر بیاندازد. از این رو، موانع مزبور به منزله زنگ خطر و عامل هشدار دهنده محسوب می‌شد. و از طرفی به طور طبیعی توان نیروها را جهت تامین اهداف در شب می‌گرفت، علاوه بر این، گرفتن جناح و به کارگیری نیروی احتیاط دو موضوع قابل توجه بود که در تاکتیک‌های دشمن در عملیات }"والفجر‌مقدماتی" مشاهده شد.
موضوع دیگر این که در گذشته نیروهای هجومی و اصلی دشمن در خطوط حضور داشتند و به طور طبیعی در معرض آسیب پذیری نیروهای مهاجم بودند؛ لیکن در این عملیات نظر به این که دشمن شکستن خط را برای خود مفروض می‌دانست، نیروهای هجومی‌اش را در احتیاط قرار داد و با گذاردن نیروهای پدافندی در خط و عمق بخشیدن به میادین مین و ایجاد موانع دیگر عملا سعی بر این داشت که پس از گرفتن توان نیروهای مهاجم با وارد کردن نیروهای اصلی خود مناطق تصرف شده را باز پس گیرد.
نتایج عملیات
با این عملیات طراحان نظامی خودی دریافتند که عملیات‌های بعدی باید در مناطق عاری از نقاط قوت دشمن ( موانع، آتش توپخانه و ...) انجام شود. از سوی دیگر، مناطق انتخابی باید به گونه‌ای باشند که ضعف‌های خودی در آن کم‌تر بوده و جنگ متکی به نیروهای انسانی در آن مناطق عملی باشد. مضافا به این که فرماندهان سپاه پاسداران به این نتیجه رسیدند که باید ضمن پرهیز از انتخاب مناطق با عمق زیاد، این انتخاب متناسب با قوای خودی باشد.
ضمناً در این عملیات علاوه بر انهدام قابل توجه تیپ‌های 905 و 704 و یک گردان از نیروهای سودانی تعداد 113 تن از نیروهای دشمن اسیر شدند. در آستانه اين عمليات "غلامحسين افشردي" معروف به حسن باقري که به نابغه معادلات جنگ نيز شهرت داشت به عنوان فرمانده اطلاعات و عمليات قرارگاه خاتم‌الانبياء و فرمانده نيروي زميني سپاه و چند تن ديگر از جمله "مجيد بقايي" فرمانده قرارگاه كربلا در حين شناسايي در كمين نيروهاي عراقي گرفتار شده و به شهادت رسيدند .
خلاصه گزارش عملیات
زمان اجرا: 11/18 /1361
تلفات دشمن:4620 (كشته، زخمي و اسير)
رمز عمليات: يا الله - يا الله - يا الله
مكان اجرا: منطقه عمومي فكه
ارگان‌هاي عمل‌كننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي
اهداف عمليات: تصرف پل غزيله و پيشروي به سوي شهر العماره عراق
انتهاي پيام/
به همین منظور و نیز از آن جایی که فرماندهان جنگ ناگزیر بودند در مقابل تجهیزات برتر عراق، زمین سخت را گزینش کرده و درگیری در وضعیت دشوار را به دشمن تحمل کنند، منطقه رملی غرب ارتفاعات میشداغ ،حدفاصل فکه تا چزابه ، برای انجام عملیات سرنوشت‌ساز والفجر انتخاب شد.
اهداف عملیات
اولین هدف تصرف پل غزیله بود و چنانچه این مرحله از عملیات با موفقیت انجام می‌شد، تصرف شهر العماره به عنوان دومین هدف در دستور کار قرار می‌گرفت.
موقعیت منطقه
منطقه عملیاتی از شمال به "میشداغ" و "برقازه" از جنوب به "هورالهویزه" از شرق به چزابه و شهر بستان و از غرب به شهر العماره عراق و رودخانه دجله منتهی می‌شد.
در منطقه مزبور رودخانه‌های متعددی وجود دارد، از جمله: رودخانه دویرج که از کوه‌های شمالی منطقه سرچشمه گرفته و به هورالسناف می‌ریزد و رودخانه میمه که سرچشمه آن ارتفاعات ایلام است و به طرف هور بن عمران (جنوب هورالسناف) منتهی می‌شود.
استعداد دشمن
مسئولیت پدافند از منطقه عملیاتی (از چیلات تا هورالعظیم) به عهده سپاه چهارم عراق بود. لشکرهای سازمانی این سپاه نیز عبارت بودند از: الف-لشکر 14 پیاده ؛ شامل: تیپ 421 پیاده، تیپ 422 پیاده، تیپ 18 پیاده کوهستانی، تیپ گردان تانک سیف سعد ،منطقه گسترش لشکر 14 از شیب تا پاسگاه دویرج و مقر فرماندهی آن نیز در غرب تقاطع جاده چزابه غزیله با جاده صفریه بود.
ب - لشکر 1 مکانیزه؛ شامل: تیپ 108 پیاده، تیپ 501 پیاده، تیپ 1 مکانیزه ،تیپ‌های 92، 93 و 94 پیاده، 34 زرهی و 27 مکانیزه (به عنوان احتیاط) منطقه گسترش این لشکر از پاسگاه دویرج تا پاسگاه پیچ انگیزه و مقر فرماندهی آن نیز در جنوب منطقه بزرگان بود.
ج -لشکر 10 زرهی؛ شامل: تیپ 17 زرهی، تیپ 42 زرهی، تیپ 34 زرهی، تیپ 24 مکانیزه، تیپ 412 پیاده ،منطقه گسترش این لشکر از پیچ انگیزه (شیار به جلیه) تا جنوب غربی دهلران (چیلات) بود.
د - نیروهای احتیاط؛ شامل: لشکر 3 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف جنوبی، تیپ 30 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه جنوب زبیدات تیپ 16 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه العماره، تیپ 25 مکانیزه از لشکر 6 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف ،تیپ 37 زرهی از لشکر 12 زرهی، در منطقه بزرگان ،تیپ 101 پیاده گارد مرزی، در منطقه العماره ،تیپ 10 زرهی وابسته به ستاد کل، احتمالا در شمال العماره
تیپ‌های 48 پیاده و 49 زرهی ار لشکر 11، در منطقه العماره ،تیپ 51 زرهی مختلط، در منطقه فکه ،گارد ریاست جمهوری، در منطقه بزرگان
تیپ 704 پیاده در منطقه صفریه تا رشیده .
قوای خودی
بعد از عملیات محرم، سپاه پاسداران در صدد گسترش سازمان رزم خودی برآمد. بر همین اساس لشکر فتح به سپاه 3 صاحب‌الزمان (عج) تبدیل شد و سازمان تمامی تیپ‌های تابع آن به جز تیپ 44 قمر بنی هاشم (ع) نیز به لشکر تغییر یافت.
لشکر ظفر نیز سپاه 11 قدر را تشکیل داد و در نتیجه دو تیپ 27 و 31 آن به لشکر تبدیل شدند و سه تیپ جوادالائمه(ع)، امام رضا (ع) و امام صادق (ع) نیز لشکر نصر5 را به وجود آوردند. همچنین، یک تیپ مستقل به نام تیپ 10 سید الشهدا (ع) تشکیل شده و تحت امر این سپاه در آمد.
لشکر فجر هم با تیپ‌های المهدی (عج)، امام سجاد (ع) و ثارالله به سپاه هفتم حدید تبدیل شد. در این میان لشکر فجر با همان سازمان لشکر باقی ماند، تیپ ثارالله نیز که به لشکر تبدیل شده بود، به اتفاق لشکر قدس (شامل: لشکر 7 ولی عصر و تیپ 15 امام حسن) و لشکر 8 نجف تحت امر سپاه هفتم قرار گرفتند.
به این ترتیب با گسترش سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد سه سپاه عملیاتی، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (ص) جهت انجام این عملیات استعداد‌هايي را در نظر گرفت كه هدايتش برعهده قرارگاه كربلا بود از جمله :سپاه 3 صاحب الزمان (عج) ،لشکر 14 امام حسین (ع) با استعداد 8 گردان،لشکر 25 کربلا به استعداد 11 گردان،لشکر 17 علی‌بن‌ابی طالب (ع) با استعداد 14 گردان ،تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم (ع) با استعداد 5 گردان ،سپاه 7 حدید
قرارگاه قدس نيز هدایت نیروهای لشکر 7 ولی عصر (عج) با استعداد12 گردان، تیپ 15 امام حسین (ع) با استعداد 10 گردان، لشکر 8 نجف اشرف با استعداد 14 گردان، لشکر 41 ثارالله (ع) با استعداد 11 گردان ،لشکر 19 فجر با استعداد 24 گردان را بر عهده داشت.
قرارگاه نجف هدایت نیروهاي سپاه 11قدر ،لشکر 27 محمد رسول الله (ص) با استعداد 24 گردان ،لشکر 31 عاشورا با استعداد 13 گردان
تیپ مستقل 10 سیدالشهدا (ع) با استعداد 7 گردان را بر عهده داشت.
ضمنا، یگان‌های لشکر 16 زرهی با استعداد 6 گردان تانک و 6 گردان مکانیزه ،تیپ 84 خرم آباد با استعداد 4 گردان پیاده و 1 گردان تانک تحت نظر ارتش بودند ،همچنین استعداد توپخانه شرکت کننده در این عملیات عبارت بودند از : ارتش : 16 گردان ،سپاه: 7 گردان
طرح عملیات
در طراحی عملیات مقرر شد قوای دو قرارگاه کربلا و نجف به طرف العماره تک نمایند. در مرحله اول، قوای قرارگاه نجف در محور طاووسیه تا رشیده، حد فاصل خط تا کانال‌های آخر را تصرف کرده و در مرحله دوم و در ادامه تک، جناح راست تا حاشیه جنوبی دویرج(پشت جاده آسفالت فکه و در غرب بزرگراه و سرپل حلفائیه) را تصرف نمایند.
نیروهای قرارگاه کربلا نیز می‌بایست با استفاده از معابر وصولی جای پای تصرف شده توسط قرارگاه نجف را تا چزابه ادامه داده و در پشت کانال پدافند نمایند. در مرحله دوم منطقه شرق غزیله و شمال هورالهویزه پاکسازی شده و سرپل غزیله تامین شود. همچنین با احداث خاکریز، جناح قوای کربلا می‌بایست تامین شود تا چنانچه ماموریت قوای نجف در رسیدن به جاده با مشکل مواجه شد، جناح قوای کربلا از تعرض و آسیب دشمن مصون بماند.
در صورتی که اهداف مراحل اول و دوم عملیات تحقق می‌یافت، چنین پیش‌بینی شده بود که با بازسازی یگان‌ها و ایجاد شرایط مناسب و نیز با توجه به وضعیت دشمن، عملیات در مرحله سوم به سمت العماره ادامه یابد.
همچنین مقرر شد در منطقه "چیلات" و "طیب" تک فریب انجام شود. لشکر 14 امام حسین (ع) نیز ماموریت داشت تا در منطقه فاو عملیات فریب انجام دهد.
شرح عملیات
در ساعت 21:30 روز 61/11/17 پس از اعلام رمز مبارک یاالله، یاالله، یاالله عملیات از پنج محور شمال و جنوب رشیده، صفریه و ارتفاعات چرمر و خاک آغاز شد و نیروها در تاریکی مطلق شب به منظور پاکسازی میادین مین و شکستن خطوط دفاعی دشمن و رخنه در این خطوط پیشروی کردند.
وسعت و عمق موانع و استحکامات دشمن و وجود کانال‌های متعدد که دشمن برای ایجاد آن‌ها تلاش بسیاری متحمل شده بود، سرعت لازم را از نیروها گرفت. در نتیجه، اگر چه خط اول دشمن شکسته شده بود، لیکن به دلیل عدم پاکسازی منطقه ، در حالی که تاریکی شب رو به پایان بود ، طبیعی به نظر می‌رسید که امکان استقرار کامل وجود نداشته باشد.
در واقع تاریکی مطلق شب، عدم الحاق نیروها و پاکسازی منطقه، عمق و وسعت زیاد میادین مین، هوشیاری و اطلاع قبلی دشمن نسبت به وقوع عملیات، عوامل بازدارنده‌ای بودند که به عدم تامین کامل اهداف مرحله اول عملیات منجر شدند.
به رغم وضعیت موجود به خاطر موقعیت خاصی که به تبع آغاز عملیات در میان مردم ایجاد شده بود و از طرفی به دلیل امیدواری مسئولین و نیز تبلیغات سوء دشمن و ... مرحله دوم عملیات در ساعت 21 روز 20/11/1361 به منظور انهدام نیرو و تجهیزات دشمن آغاز شد. اما این بار نیز عدم هماهنگی در نیروهای عمل کننده و همچنین هوشیاری دشمن و احاطه او بر راهکارهای خودی، مانع از پیشرفت رزمندگان شد.
بررسی عملیات
از ابتدای پیشروی نیروهای خودی از نقطه رهایی تا رسیدن به خط دوم دشمن بیش از 16 نوع مانع از سوی دشمن تعبیه و ایجاد شده بود و یا به صورت عارضه طبیعی منطقه وجود داشت.
دشمن با این اقدامات در واقع آنچه را به صورت تجربه از عملیات‌های گذشته به دست آورده بود، تقریبا به صورت کامل در منطقه عملیاتی "والفجر مقدماتی" اجرا کرد. ارتش عراق سعی داشت با موانع یاد شده تا حد امکان در پیشروی نیروهای ایرانی تاخیر بیاندازد. از این رو، موانع مزبور به منزله زنگ خطر و عامل هشدار دهنده محسوب می‌شد. و از طرفی به طور طبیعی توان نیروها را جهت تامین اهداف در شب می‌گرفت، علاوه بر این، گرفتن جناح و به کارگیری نیروی احتیاط دو موضوع قابل توجه بود که در تاکتیک‌های دشمن در عملیات }"والفجر‌مقدماتی" مشاهده شد.
موضوع دیگر این که در گذشته نیروهای هجومی و اصلی دشمن در خطوط حضور داشتند و به طور طبیعی در معرض آسیب پذیری نیروهای مهاجم بودند؛ لیکن در این عملیات نظر به این که دشمن شکستن خط را برای خود مفروض می‌دانست، نیروهای هجومی‌اش را در احتیاط قرار داد و با گذاردن نیروهای پدافندی در خط و عمق بخشیدن به میادین مین و ایجاد موانع دیگر عملا سعی بر این داشت که پس از گرفتن توان نیروهای مهاجم با وارد کردن نیروهای اصلی خود مناطق تصرف شده را باز پس گیرد.
نتایج عملیات
با این عملیات طراحان نظامی خودی دریافتند که عملیات‌های بعدی باید در مناطق عاری از نقاط قوت دشمن ( موانع، آتش توپخانه و ...) انجام شود. از سوی دیگر، مناطق انتخابی باید به گونه‌ای باشند که ضعف‌های خودی در آن کم‌تر بوده و جنگ متکی به نیروهای انسانی در آن مناطق عملی باشد. مضافا به این که فرماندهان سپاه پاسداران به این نتیجه رسیدند که باید ضمن پرهیز از انتخاب مناطق با عمق زیاد، این انتخاب متناسب با قوای خودی باشد.
ضمناً در این عملیات علاوه بر انهدام قابل توجه تیپ‌های 905 و 704 و یک گردان از نیروهای سودانی تعداد 113 تن از نیروهای دشمن اسیر شدند. در آستانه اين عمليات "غلامحسين افشردي" معروف به حسن باقري که به نابغه معادلات جنگ نيز شهرت داشت به عنوان فرمانده اطلاعات و عمليات قرارگاه خاتم‌الانبياء و فرمانده نيروي زميني سپاه و چند تن ديگر از جمله "مجيد بقايي" فرمانده قرارگاه كربلا در حين شناسايي در كمين نيروهاي عراقي گرفتار شده و به شهادت رسيدند .
خلاصه گزارش عملیات
زمان اجرا: 11/18 /1361
تلفات دشمن:4620 (كشته، زخمي و اسير)
رمز عمليات: يا الله - يا الله - يا الله
مكان اجرا: منطقه عمومي فكه
ارگان‌هاي عمل‌كننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي
اهداف عمليات: تصرف پل غزيله و پيشروي به سوي شهر العماره عراق
انتهاي پيام/
