به گزارش حوزه سياست خارجي باشگاه خبرنگاران، مارک لاندلر نویسنده متخصص امور ایران در روزنامه نیویورک تایمز از حسن روحانی به عنوان دوست مکاتبه ای باراک اوباما در ایران یاد کرد.

بر اساس اين گزارش به نقل از ايران هسته‌اي، متن کامل مقاله لاندلر که روز جمعه 29 شهریور 1392 (20 سپتامبر 2013) منتشر شده، در ادامه می‌آید.

در نبود روابط رسمی بین ایران و آمریکا، اوباما راه مطمئن تری از نامه برای انتقال پیام در اختیار ندارد.

 تعداد معدودی از رؤسای جمهور آمریکا بوده‌اند که بیش از باراک اوباما به قدرت قلم اعتقاد داشتند و این اعتقاد هیچ گاه بیش از مکاتبه شخصی ناامید کننده وی با سران ایران که آمریکا به مدت سی و چهار سال هیچ گونه روابط دیپلماتیک با آن نداشته، محک زده نشده است. این هفته اوباما تلویحا گفت که ممکن است بالاخره یک دوست مکاتبه‌ای در تهران پیدا کرده باشد.

مهمترین رویداد در اقدامات دیپلماتیک جالبی که اخیرا ایران به عمل آورده است -از جمله آزادی یازده زندانی سیاسی برجسته و یک سری اظهارات آشتی جویانه مقامات ارشد ایران- تبادل نامه بین اوباما و روحانی بوده که به تایید هر دو طرف رسیده است.

انتخاب روحانی میانه رو در ماه ژوئن امیدهایی را به وجود آورد که ممکن است بتوان از طریق دیپلماسی به بن بست دیرینه با ایران بر سر جاه طلبی های هسته ای آن خاتمه داد. اما این تبادل نامه و امیدهای محتاطانه ای که ایجاد کرده است، گویای آن است که یک فرصت واقعی برای تغییر وجود دارد.

این اولین بار از زمان ورود اوباما به کاخ سفید نیست که وی در تلاش برای تغییر موضع حاکمیت ایران نامه نگاری کرده است. اوباما تاکنون نتیجه ای از این کار به دست نیاورده است. دولت ایران حتی تحت تحریم‌های اقتصادی تنبیهی علاقه چندانی به مذاکره برای حصول توافق با واشنگتن در مورد مسئله هسته‌ای این کشور نشان نداده است.

اوباما قبلا ایران را آزموده است، وی که در مبارزات انتخاباتی اش قول داده بود دست دوستی به سوی دشمنان قدیمی اش دراز کند،‌ در اوایل دور اول ریاست جمهوری‌اش نامه‌ای برای آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر عالی(معظم) ایران فرستاد و در آن آغاز فصل دیپلماتیک جدیدی را پیشنهاد داد. آیت‌الله خامنه‌ای پاسخ آن نامه را داد اما از پیشنهاد اوباما استقبال نشد.‌

مکاتبه بین آنها پس از انتخابات ریاست جمهوری جنجالی 2009 و شورش مردمی در ایران قطع شد. سرکوب معترضان تقریبا روند دیپلماسی را طی سال بعد متوقف کرد. محمود احمدی نژاد پس از انتخاب مجدد نامه‌ای مفصل در سال 2010 برای اوباما نوشت اما تاثیری بر روابط سرد دیپلماتیک بین دو کشور نداشت.

کاخ سفید به محتوای نامه اوباما به روحانی اشاره نکرد اما یک مقام عالی رتبه گفت که آن نامه منعکس کننده این نظر رئیس جمهور(آمریکا) بود که باید روحانی را «خیلی جدی» گرفت، تا حدی به این علت که به نظر می‌رسد وی از قدرت عمل وسیعی در داخل ایران برخوردار است.

این اولین بار است اوباما مستقیما به رئیس جمهور ایران و نه رهبر عالی(معظم)، نامه نوشته است. این امر حاکی از آن است که کاخ سفید معتقد است آیت‌الله خامنه‌ای، حداقل فعلا، به روحانی در تلاش برای گشودن مفری با غرب اختیاراتی داده است.

احمدی نژاد گرچه برخلاف آنچه گاهی به نظر می‌رسد، با توافق هسته‌ای مخالفت نبود، دیگر مقامات ارشد موقعیت وی را تضعیف کردند و او از اعتماد کامل رهبر عالی(معظم) برخوردار نبود.

رای تکیه کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی می‌گوید: موضع قبلی دولت(اوباما) این بودکه با کسی مکاتبه می‌کنند که تصمیم گیر است، اکنون آنها برای روحانی نامه می‌نویسند.

اختلاف عمده دیگر این است که نامه نگاری‌های جدید در پی توافق دولت(اوباما) با روسیه در تلاش برای انتقال صلح آمیز تسلیحات شیمیایی سوریه صورت گرفت. تحلیلگران می‌گویند، برای عملی شدن آن طرح ایفای نقشی سازنده توسط ایران به عنوان پر و پا قرص ترین متحد منطقه‌ای بشار اسد رئیس جمهور سوریه مفید خواهد بود.

البته عملی شدن چنین چیزی بسیار جای تردید دارد اما برای اوباما فضای دیپلماتیک وسیع تری برای تعامل با روحانی ایجاد خواهد کرد. آمریکا کلا اصرار داشته است که با ایران صرفا در مورد برنامه هسته‌ای آن مذاکره کند. اما اختلاف نظر اجتناب ناپذیر در مورد تعداد سانتریفوژها یا مقدار تولید اورانیم غنی شده در ایران مجال چندانی برای گفتگو باقی نگذاشته است.

تریتا پارسی رئیس شورای ملی ایران و آمریکا می‌گوید: اوباما در نهایت به علت آنچه در مورد سوریه روی داد، به دیپلماسی روی آورد.

رسانه‌های خبری ایران گزارش دادند، نامه اوباما شامل درخواست برای تعامل دیپلماتیک مجدد بود که حاکی از تمایل آمریکا -با توجه به نحوه پیشرفت هر مذاکره ای- به کاهش تحریم ها است، و درخواست برای گفتگوهای مستقیم بین واشنگتن و تهران که دیپلمات‌ها برای حصول یک توافق هسته ای بسیار مهم می‌دانند.

هیچ یک از اینها چندان غیرمترقبه نیست. آمریکا از دیرباز برای گفتگوهای مستقیم با ایران اشتیاق داشته است. سوال بزرگ این است که آیا روحانی در موضعی قرار دارد که بتواند امتیازاتی در مورد برنامه هسته‌ای کشورش بدهد که تهران بر صلح آمیز بودن آن تاکید دارد و آمریکا گمان می‌کند هدف از آن دستیابی به توانایی تولید تسلیحات هسته‌ای است.

اگر قرار باشد گفتگوهای مستقیم شروع شود، مهارت‌های نامه نگاری اوباما ممکن است مجددا به کار گرفته شود. دنیس راس مشاور کاخ سفید در مورد ایران می‌گوید: از مکاتبات رئیس جمهور اغلب در مذاکرات به عنوان نوعی اطمینان دهی یا شفاف سازی استفاده می‌شود.

راس گفت: «اتکاء رئیس جمهور به نامه نگاری به سران ایران منطقی است چون با توجه به فقدان رابطه رسمی،‌ راههای کاملا معتبر چندانی برای انتقال پیام در اختیار نداریم».

به گفته مشاوران اوباما، نامه های وی همچنین منعکس کننده ارزشی است که اوباما برای دیپلماسی مستقیم قائل است.

اوباما و روحانی هر دو قرار است روز سه شنبه در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کنند. آیا یک شکل مستقیم تر دیپلماسی را که خوش آمد گویی شخصی است، امتحان خواهند کرد؟ کاخ سفید می‌گوید هیچ برنامه ای در این زمینه ترتیب داده نشده است.

گرچه فعلا دیپلماسی مکاتبه‌ای اوباما اصلی ترین هدف هر نامه‌ای را محقق کرده است: به آن پاسخ داده شد!

انتهاي پيام/