به گزارش'گروه استانها باشگاه خبرنگاران نقل است که بعد از تشکیل سازمان برنامه و بودجه، وقتی برای اولین بار کارشناسان خارجی برای انجام مطالعات آمایش سرزمین پای به خوزستان نهادند، رودخانه کارون را در یک غروب دل انگیز، به ماری طلایی تشبیه کردند که در صورت توجه می تواند خوزستان را به انبار غله کشور تبدیل کند.

مطالعات آتی طرح آمایش سرزمین و منابع آب و خاک نیز نشان داد که خوزستان منطقه ای است که در صورت گسترش اقدامات زیربنایی می تواند باعث تحول در اقتصاد کشور و توسعه همه ایران شود. مستندات بعدی نشان می دهد که اولین اقدامات بزرگ و زیر بنایی کشور همچون ساخت سد و شبکه های آبیاری دز، سد شهید عباسپور و ساخت شبکه های آبیاری گتوند و گسترش مطالعات شناخت ساختگاه های مناسب سد سازی( کرخه، کارون2 ،کارون 3 ،کارون 4 ، کارون5 ، بختیاری، مارون و...) و انجام مطالعات خاکشناسی و حتی مطالعات اجتماعی و زیست محیطی به همین منظور آغاز شد و به واسطه وجود آب در این منطقه حاصلخیز بود که صنایع بزرگ و متوسط نیز در خوزستان پا گرفتند و کیست که نداند آب ،آبادانی است.

اکنون بیش از نیم قرن از آن تاریخ می گذرد و خوزستان با نفتش با سدهای بزرگ و برقش، کشاورزی و صنایع بزرگش و بزرگی و دلاورمردی مردمش عاملی برای رشد و آبادانی کشور است ولی خود پس از جنگ روی آبادانی به خود ندید و هر روزش دریغی است از گذشته های نه چندان دور و مردمانش هر روز مصمم تر برای مهاجرت و رویگردانی از این کارگاه بزرگ توسعه.

حال نه تنها کارون که اغلب رودخانه ها و منابع آب خوزستان حال نزار و رو به مرگی دارند و به زودی است که با سیاست های مخرب محیط زیست که در سالهای اخیر اتخاذ شده زیستمندانش را از بودنشان محروم و فراری می کند.

در حوزه تقسیمات کشوری استان خوزستان معبر پنج رودخانه مهم و راهبردی کارون، دز، کرخه، مارون، زهره است و چند رودخانه فصلی نیز در صورت بارشهای مناسب در زمستان جان می گیرند و در تابستان آرامند در این استان جاری اند.

خوزستان که فقط گذرگاه این رودخانه هاست، در صورت اتخاذ سیاست های علمی کارشناسی و نه سیاسی، هنوز هم توان شرایط تاثیرگذاری وسیع بر اقتصاد کشور را دارد. توسعه فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی این استان می تواند بازهم نقطه عطفی در تحولات کشور باشد این نکته ای است که تمامی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نیز بر آن اذعان داشته و به صراحت گفته اند که کلید توسعه کشور، توسعه خوزستان است.

به گفته رئیس انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان درباره مشکلات جدی و عمده بخش آب استان که به توسعه نایافتگی زیربنایی این استان انجامیده است، توضیح داد: ندادن مجوز تخصیص آب از سوی وزارت نیرو به طرحهای آبی استان، رعایت نکردن قوانین زیست محیطی در دفع پساب ها توسط کشت و صنعت های کشاورزی، صنایع نفت و پتروشیمی و فولاد و صنایع غذایی و... و فاضلاب های شهری و وقوع آلودگی های آب و خاک وسیع در استان و نبود قوانین مشوق و بازدانده با ضمانت اجرایی مکفی، عدم تکمیل و احداث شبکه های آبیاری و زهکشی، عدم احداث سدها بر روی رودخانه های فصلی خوزستان که بیشترین نقش توسعه داخلی خوزستان را دارند، بر زمین ماندن طرحهای آبرسانی به شهرها و روستاهای استان و عدم لایروبی رودخانه ها از عمده این مشکلات است.

حمیدرضا خدابخشی در گفتگو با خبرنگار  افزود: انباشت رسوب پشت سدها و عدم اجرای طرحهای آبخیزداری، انتقال آب از سرشاخه های رودخانه های خوزستان، ساخت بی رویه سدها در بالادست رودخانه ها، عدم بازسازی شبکه توزیع آب شهری با توجه به هدر رفت متوسط 40 درصدی آب تصفیه شده در شبکه و ورود پساب ها و آبهای زیر سطحی در زمان افت فشار در این شبکه توزیع آب شرب شهری، عدم انجام ساخت، بازسازی و تعمیرات سامانه های جمع آوری سامانه های تصفیه فاضلاب، ندادن سهم حق آبه های زیست محیطی مکفی به تالاب ها و توجه نداشتن به وضعیت سواحل خلیج فارس، حریم مخازن سدها و رودخانه ها و تالاب ها...  و بسیاری معضلات و کمبودهای ریز و درشت دیگر از این معضلات است.

عدم تزریق پول به طرح های وزارت نیرو

خدابخشی، عمده دلیل وجود این مشکلات بزرگ را نبود عدالت در اولویت بندی و تخصیص نقدینگی های ملی از سوی وزارت نیرو عنوان کرد و گفت: بسیاری از طرحها دارای اعتبار هستند ولی نقدینگی های لازم به علت عدم تحقق درآمدهای دولت یا اعمال سلیقه های شخصی یا باندی و گروهی در طول سالهای اجرا به آنها تزریق نمی شود به طوری که اجرای آنها به تعویق افتاده به شکلی که به نظر می رسد که هیچگاه به بهره برداری نرسند و یا در هنگام بهره برداری طرح هایی زیان ده شوند چون به علت زمانبری زیاد در اجرا زمان تعمیرات گسترده آنها فرا رسیده است.

وی تصریح کرد: در حالیکه در طرحهای سایر استانهای کشور حتی از منابع ارزی صندوق ذخیره ارزی برای اتمام سریع طرحها استفاده می شود و یا منابع نقدی ملی  اختصاص داده می شود، اما تامین نقدینگی طرحهای خوزستان به فروش اوراق مشارکت یا استفاده از فاینانس به رغم شرایط اقتصادی نامطلوب یا وجود تحریمها حواله می شود که عین بی عدالتی است.

به گفته وی، همواره عدم رعایت تناسب اندازه و اهمیت طرحها در اختصاص نقدینگی یک روند تاریخی داشته است و می تواند ناشی از نبود دانش کافی در مدیریت یا سوءمدیریت و وجود نگرش های بخشی در مدیریت کلان کشور باشد.

پیش بینی 50 ساله شوری آب آبادان

رئیس انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان گفت: شاید تصور شود که برخی از توسعه نیافتگی ها به خاطر نبود اطلاعات کافی یا نداشتن مطالعات بوده است اما برای مثال به رغم نبود تجهیزات و ابزار مدرن، حدود نیم قرن پیش در بخشی از مطالعاتی که توسط کنسرسیوم مهاب، سوئکو ( کنسرسیوم ایرانی – سوئدی) برای جزیره آبادان و خرمشهر انجام گرفته است شرایط کنونی پیشرفت آب خلیج فارس به کارون و کم آبی کارون با توجه به سدسازی های بالادست در آینده پیش بینی شده است.

وی افزود: تمهیدات لازم نیز برای جلوگیری از شرایط کنونی کیفیت آب از جمله ساخت سدهایی خاص به نام «سدهای سلولی» با توجه به تنوع بافت زمین و ساختار توپوگرافی زمین منطقه نیز در گزارش تهیه شده پیشنهاد شده است.

نابودی چندی اصله نخل

خدابخشی تصریح کرد: از آن زمان تاکنون هیچگاه توجه جدی برای احداث این سدها و کنترل شرایط منابع آبی کارون در محدوده آبادان و خرمشهر نشده و همچنان ساخت این سدها در هاله ای از ابهام قرار دارد و می بینیم که شرایط کیفیت آب در آبادان و خرمشهر از خط قرمز بحران نیز عبور کرده و نارضایتی فراوانی را به وجودآورده و باعث نابودی تاسیسات و چندین میلیون اصله نخل شده است که نشان از وجود اطلاعات کافی از سال ها پیش در این خصوص می دهد.

وی افزود: خوزستان به خصوص در زمینه توسعه کشاورزی، منابع آب و محیط زیست هیچگاه دچار کمبود اطلاعات و نیروی انسانی متخصص نبوده است و همواره آنچه این استان را رنج داده بی توجهی مرکز در اولویت توسعه این موارد بوده است که می توانست کشور را از ورود بسیاری از محصولات کشاورزی بی نیاز  و با حفظ محیط زیست توسعه اشتغال را نیز به همراه داشته و صنعت گردشگری طبیعی( اکوتوریسم) را پررونق سازد.

رئیس انجمن صنفی مهندسان آب خوزستان با بیان اینکه راهکارهای رفع این مشکلات ساده است، اظهار کرد: کافی است برای رفع این کاستی ها از محل درآمدهای نفتی نقدینگی لازم اختصاص داده شود و در اولویت اجرایی طرح های دولت بدون توجه به لابی ها و سیاسی کاری ها که برای تقسیم نقدینگی ها صورت می پذیرد، قرار بگیرند همچنین به نظرات و مطالعات نیروها و مدیران توانمند خوزستانی توجه و  به کار گرفته شوند.

به گفته وی، در این راه مصوبات سفر مقام معظم رهبری در سال 75 به خوزستان، سند چشم انداز 20 ساله کشور، اصل 44 قانون اساسی کشور و قوانین وابسته، قانون سیاست های کلی آمایش، سرزمین، قانون بهره وری کشاورزی نیز نقشه راه اقدامات جدی و موثر برای حفظ و بهره برداری صحیح از منابع طبیعی و توسعه صنعت آب و کشاورزی استان خوزستان خواهد بود.

خدابخشی اضافه کرد: در همین راستا از نقش پررنگ دستگاه های نظارتی و مردم و تشکلهای غیر دولتی نیز در پا فشاری بر حقوق ملت که در قانون اساسی نیز بر آن تاکید شده است نباید گذشت.

وی با اشاره به اینکه کاستی های صنعت آب خوزستان باید در سالیان متمادی قبل از انقلاب اسلامی تاکنون مرتفع می شد، اظهار کرد: حال باید اقدامات و اعتبارات برنامه ریزی شده ای پیش بینی و به سرعت اجرا کرد و گرنه وقوع فاجعه در از بین رفتن منابع آب و محیط زیست و منابع طبیعی که عامل مهمی در خسارت به تمامی جنبه های اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی است دور از ذهن نخواهد بود. یادمان باشد که از بین رفتن این ذخایر و عدم بهره برداری صحیح از آنها فنا شدن ثروتی ملی است که باید تحویل آیندگان شود به همین دلیل باید از هم اکنون اقدام به بازنگری ساماندهی و سازماندهی مجدد برنامه های منابع آب و طبیعت کرد که امروز همان فردای دیروز است و جلوی ضرراز هر جا گرفته شود منفعت است.