مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛

راحت طلبی و تنبلی همیشه در انسان وجود دارد. همین موجب می شود انسان وقتی به جایی می رسد تصور کند دیگر مشکلی ندارد و کار تمام است؛ در حالی که اگر خوب بیندیشد، می بینید که تازه اول مشکل است. هر قدر انسان در نردبان تکامل بالاتر می رود، سقوطش خطرناک تر می شود. کوه بزرگی را تصور کنید که عده ای قصد دارند به قلّه آن صعود کنند. کسانی که در دامن کوه سیر می کنند، خطر چندانی تهدیدشان نمی کند. آن ها که کمی بالاترند، اگر بلغزند، ممکن است فقط یکی دو متر سقوط کنند؛ ولی بالاخره جان سالم به در می برند؛ اما آن ها که تا نزدیکی قلّه بالا رفته اند، اگر سقوط کنند، به هیچ وجه نجات نخواهند یافت. وضعیت ما در مسیر تکامل نیز به همین ترتیب است. درست است که بسیاری از مراحل کمال را طی کرده ایم و راه درازی را پیموده ایم و اگر ادامه دهیم به مقصد می رسیم؛ ولی در چنین مرحله ای اگر در بین راه سقوط کنیم، خطر هلاکتمان قطعی است.

شیطان دشمن بزرگ انسان است. او چنین سوگند خورده:

فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ
سوگند به عزّت و جلالت، همه انسان ها را گمراه خواهم ساخت.

سعی و تلاش او بر این است که انسان ها را از مسیر حق منحرف کند. هر قدر انسان در راه صحیح پیش تر برود، شیطان، بیش تر تلاش می کند او را منحرف سازد. شیطان، با کسانی که از ابتدا قدم در این راه نگذاشته اند، کاری ندارد. آن ها خودشان منحرف هستند؛ لازم نیست شیطان آن ها را منحرف کند. به محض آن که کسی یک قدم در راه صحیح برمی دارد، شیطان متوجه او می شود و سعی می کند از همان ابتدا او را منحرف نماید. اگر دو قدم به پیش رفت، تلاش شیطان مضاعف می شود. هر قدر در این راه جلوتر برود، شیطان سعی بیش تری برای گمراهی او می کند.

بنابراین ما که راه حق را شناخته ایم و در بین ادیان و مذاهب، صحیح ترین آن ها را انتخاب کرده ایم، شیطان دشمنی بیش تری با ما دارد و نیروهایش را صرف می کند، تا منحرفمان سازد. پس باید توجه داشته باشیم که دچار لغزش نشویم و در مبارزه با شیطان کاملاً حواسمان را جمع کنیم. به هدایت فعلی خودمان هم نباید مغرور باشیم؛ زیرا از عاقبت کار خود خبر نداریم. باید برای آینده بیم ناک باشیم؛ چون شیطان تمام نیروهایش را برای گمراه ساختن ما صرف خواهد کرد. این اولین نکته ای است که در این حدیث بر آن تکیه شده است. البته چون مخاطب امام صادق علیه السلام یکی از یاران خاص آن حضرت بوده، نیازی نبوده به تفصیل این مطالب را ذکر کنند؛ فرموده اند:

یا عبداللّهِ لَقَدْ نَصَبَ ابلیسُ حبائِلَهُ فی دارِ الغرورِ؛

ای عبداللّه! شیطان در این عالم فریب کاری، دام های خود را گسترده است.

فما یَقْصُدُ فیها اِلاّ اولیاءَنا؛

از این کار هم هیچ مقصودی ندارد، جز آن که دوستان ما را به دام بیندازد.

به عبارت دیگر، هدف اصلی شیطان به دام انداختن دوستان ما است.