به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران ؛این روزها سیستان زیر شن‌های بادآورده در حال محو شدن است، در کوچه پس کوچه‌های این شهر و روستاهای آن دیگر صدای بازی و هیاهوی بچه‌ها نمی‌آید، قدم زدن در خیابان‌های این شهر خسته‌ کننده است.

پیر مردها و پیر زن‌ها دیگر توان راه‌رفتن در کوچه‌های این شهر را ندارند و حتی قادر نیستند شن‌هایی را که پشت درهای خانه‌هایشان جمع شده‌ است را کنار بزنند و قدمی فراتر بگذارند.

قصه گرد و غبار در آسمان استان‌های جنوبی کشور و شن‌های روان آن به کهنگی رسیده است، اما مسئولان کشور بی خبر از درد و رنجی که طی این سال‌ها سیستان و بلوچستان را به شهری خاکستری تبدیل کرده است، پشت میزهای خود، برنامه‌های جامعی تهیه می‌کنند که هیچ کدامشان اجرایی نمی‌شود و کار به جایی نمی‌برد.

با شدت گرفتن توفان شن در منطقه هیرمند استان سیستان و بلوچستان از اوایل هفته جاری راه مواصلاتی 78 روستا قطع شده است.

تا روز گذشته راه مواصلاتی 78 روستا قطع شده و 30 خانه در زیر شن مدفون شده بود اما باید انتظار این را هم داشت که خسارت روز به روز بیشتر شود.

گرد و غبار به حدی در فضا پراکنده شده است و شن‌های بادآورده تا حدودی پیش رفته است که موجب شده بسیاری از سکنه‌ روستاهای این استان مجبور به کوچ اجباری شوند.

اینکه ساکنین این مناطق برای فرار از شن‌های روان به کجا پناه می‌برند جای خود دارد اما باید توجه داشت که وزش‌های باد‌های اقلیمی 120 روزه در سیستان و بلوچستان به تنهایی نمی‌تواند چنین وضعیتی را سبب شود، بدون شک عدم تأمین حق آبه تالابهای موجود در این منطقه و رود هیرمند، از میان رفتن پوشش گیاهی و بی‌توجهی در انجام اقداماتی از جمله مالچ‌پاشی موجب تشدید طوفان‌های شنی در این منطقه شده است.

تاکنون 5000 خانوار به دلیل وزش طوفان‌های شن دچار حادثه شده‌اند و از آنجایی که معمولاً طوفان‌های 120 روزه سیستان تا اواخر مردادماه می‌وزد باید تصور کرد که در روزهای آتی چه تعداد خانوار به خانوارهای آسیب دیده اضافه می‌شود.

سلطانعلی دهمرده، فرماندار هیرمند در این باره می‌گوید که شهرستان هیرمند به دلیل واقع‌شدن در قسمت جنوبی دریاچه هامون نسبت به سایر مناطق سیستان بیشتر در معرض هجوم شن‌های روان قرار دارد.

وی اظهار‌ می‌دارد: میزان ذرات معلق در هوا در این شهرستان به چند برابر شرایط بحرانی رسیده که این امر سبب تعطیلی ادارات و سازمان‌های سطح شهر در چند روز گذشته شده بود.

فرماندار هیرمند با بیان اینکه متاسفانه به علت شدت طوفان شن چند روز قبل روستاهای زیادی در محاصره شن‌ها قرار گرفته‌اند. می‌افزاید: بیش از 30 خانه روستایی در هیرمند زیر شن‌های روان مدفون شده است.

دهمرده با اشاره به بروز بیماری‌های تنفسی ناشی از گرد و خاک در منطقه می‌گوید: شدت طوفان همراه با گرد و غبار غلیظ مشکلات تنفسی و بهداشتی زیادی را برای مردم منطقه به وجود آورده است. مردم در هنگام طوفان از منازل خود خارج نشوند یا از ماسک استفاده کنند.

در این باره با رشید دهمرده یکی از ساکنین روستای هیرمند به گفت‌وگو نشستیم.

دهمرده که رئیس شورای این روستا نیز است می‌گوید: طوفان‌های این منطقه از دیرباز مطرح شده است و به طوفان‌های تاریخی معروف است اما طی سال‌ها اخیر طوفان در این بخش از سرزمین شدت گرفته است به طوری‌که تبدیل به طوفان های 120 روزه شده است.

وی با اعلام اینکه در روستای دهمرده بالغ بر 200 خانوار زندگی می‌کنند، بیان می‌دارد: بسیاری از خانه‌های این روستا خالی از سکنه شده است به طوری‌که می‌توان گفت از سال گذشته تاکنون 110 خانوار از روستای دهمرده مجبور به کوچ اجباری به سایر نقاط از جمله مازندارن، یزد و سایر نقاط کشور شده‌اند.

وی بیان می‌دارد که زندگی و امرار معاش در این وضعیت به سختی می‌گذرد  و در این روزهای سخت فقط به امید کرم خدا نشسته‌ایم تا شاید بارانی ببارد.

وی ادامه می‌دهد که چنانچه هر یک از افرادی که در سایر نقاط کشور زندگی می‌کنند، حتی اگر یک ساعت به هیرمند سفر کنند از عمر خود بیزار می‌شوند.

وی می‌گوید: پدر و مادر پیرش بر اثر گرد و غبار و طوفان شن مبتلا به آسم شده‌اند و جوانان این شهر و روستا با مشکلات جسمانی و بینایی روبرو شده‌اند و چهره آنان به مرور زمان تغییر کرده است.

دهمرده بیان می‌دارد: برخی از روستاهای این استان به دلیل بی‌آبی و گرد و غبار خالی از سکنه شده است.

این ساکن روستای دهمرده ادامه می‌دهد که مدیریت ناصحیح آب در این منطقه موجب شده است که حتی آب برای فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه وجود نداشته باشد و مردم روستای اطراف شن و خاک بخورند.

وی یادآور می‌شود: روستای سدکی خالی از سکنه شده است و حتی اداره برق منطقه تیرهای برق را از این روستا جمع کرده است.

این ساکن روستای دهمرده همچنین از روستای عاشقان سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد: این روستا نیز خالی از سکنه شده است، در این روستا که حدود 50 خانوار زندگی می‌کردند الان حتی یک خانوار زندگی نمی‌کند.

وی درباره ترک روستای ده‌مرده می‌گوید: اگر اهالی قدیمی این روستاها هم کوچ کنند دیگر کسی باقی نخواهد ماند، ما به عنوان شورا مجبور هستیم که این وضعیت را تحمل کنیم.

وی ‌می‌گوید که پیش از اینها در این منطقه رودخانه هیرمند و هامونی وجود داشت اما به مرور زمان مردم این ناحیه از این نعمت بی‌بهره شدند.

دهمرده با بیان اینکه رودخانه هیرمند به هیچ عنوان کم آب نشده است ادامه می‌دهد: اما مسئولان کشور نسبت به دریافت حق آبه از کشور افغانستان بی‌توجه هستند.

وی می‌گوید سه سال است که حق آبه ایران از رودخانه هیرمند توسط افغانستان دریافت نشده است.

عباسعلی نورا که 75 سال سن دارد دیگر ساکن یکی دیگر از روستاهای استان سیستان و بلوچستان است.

وی درباره وضعیتی که این روزها گرفتار آن هستند، با بیان اینکه سیستان قطب کشاورزی است، ابراز می‌دارد: نمایندگان سیستان از این بخش از سرزمین بی خبر هستند.

وی با بیان اینکه سیستان 5 شهرستان دارد، ابراز می‌دارد: شاهد هستیم که مردم به دلیل افزایش ریزگردها و غلظت آن از منطقه فرار می‌کنند، این در حالی که با مالچ پاشی می‌توان جلوی ادامه یافتن این روند را گرفت اما مسئولان مختلف به جای اینکه از این آسیب‌ها جلوگیری کنند توپ را به زمین همدیگر می‌اندازند.

نورا می‌افزاید: ریگ روان در سطح تالاب بین‌المللی هامون فراوان است و خشک شدن این تالاب موجب روان شدن شن و ماسه به خانه و کاشانه همسایه‌های این تالاب شده است.

وی می‌گوید که هم‌اکنون درهای بسیاری از منازل به خاطر حجم ورود شن‌های روان مسدود شده است.

نورا در ادامه سخنان خود تأکید می‌کند که باید دیپلماسی قوی برای رودخانه هیرمند و تالاب بین‌المللی هامون وجود داشته باشد، مالچ پاشی فقط یک مسکن است و فقط می‌تواند تا ساعتی و روزهای اندکی مانع از ورود ریگ‌های روان به مناطق مختلف باشیم.

وی می گوید که بسیاری از روستا نشینان به دلیل اینکه دیگر نمی‌‌توانند نفس بکشند؛ می‌خواهند که کوچ کنند اما چون شرایط نقل و انتقال را ندارند می‌‌سوزند و می‌سازند.

یکی از جوانان این منطقه به نام حامد نیز ضمن ابراز تأسف از عملکرد مقامات و مسئولان طی سال‌‌های اخیر برای از میان برداشتن این معضل، می‌گوید که مردم به صورت زنده در حال دفن شدن هستند، مغازه‌ها تعطیل شده، مواد غذایی پر از خاک و شن است و شبانه روز بر سر ما خاک می‌ریزد.

وی که در حال سرفه کردن بود گفت که مشکل تنفسی پیدا کرده است و نفس کشیدن برای او سخت شده است و امید دارد که دولت جدید در این باره چاره‌ای کند.

برای با خبر شدن از چند و چون این ماجرا به سراغ پرویز رضا زاده، مشاور پیش‌بینی سازمان هواشناسی رفتیم.

وی می‌گوید: وزش بادهای 120 روزه در مناطق مختلف استان سیستان و بلوچستان مسئله‌ای است که بر اساس اقلیم این منطقه از گذشته وجود داشته است و با کاهش بارندگی این وضعیت تشدید می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: زمانی که رود هیرمند کم‌ آب می‌شود بستر آن آزاد می‌شود و پتانسیل رهاسازی ذرات از سطح زمین به فضا زیاد می‌شود.

وی ابزار می‌دارد: بخش عمده آب رودخانه هیرمند توسط افغانستان تأمین می‌شد اما به دلیل بارش‌های کم، کشور افغانستان طی سال‌های اخیر برداشت بیش از حد آب از رودخانه هیرمند داشته است و همین مسئله موجب شده است آب این رودخانه کاهش یافته است.

رضا‌زاده اضافه می‌کند: زمانی که در افغانستان خشک سالی باشد سطح آب رودخانه هیرمند کاهش می‌یابد و بر همین اساس روند افزایش گرد و غبار را شدت می‌یابد.

وی ادامه می‌دهد: بخش آب وزارت نیرو، باید قراردادهای فی مابین کشور افغانستان و ایران را برای دریافت حق‌آبه رودخانه هیرمند پیگیری کند.

وی می‌گوید: در این زمینه مسئولیت سازمان هواشناسی فقط پیش‌بینی و هشدار است و در مباحث اجرایی وارد نمی‌شود.

مشاور پیش‌بینی سازمان هواشناسی ادامه می‌دهد: از میان رفتن پوشش گیاهی و بارش کم باران موجب می‌شود که شدت باد از شرایط معمول بیشتر شود؛ این یک واقیعت هواشناسی است و پیش‌بینی می‌شود فراوانی آن نسبت به میانگین بیشتر باشد.

وی یادآور می‌شود: با طبیعت نمی‌توان جنگید اما می‌توان مخاطرات آن را کنترل کرد.

در این میان برخی از وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها بدون شک مسئولیت‌‌هایی بر عهده داشتند که مثل همیشه هر کدام توپ را به زمین یکدیگر انداختند؛ هم‌اکنون که مردم بسیاری از روستاهای استان سیستان و بلوچستان گرفتار گرد و غبار شده‌‌اند فقط ذره‌ای از سختی‌های آنان انعکاس داده می‌شود.

سخت است تصور کردن اینکه توفان، گرد و غبار و ریگ‌های روان چه بلایی به زندگی مردم سیستان و بلوچستان می‌آورد؛ لازم است مسئولان از خواب ناز زمستانی بیدار شوند، الان تابستان و فصل وزش بادهای 120 روزه در سیستان است.