از عرقی که بر روی پیشانیش نشسته می‌فهمی که از چیزی رنج می‌برد، گرما یا استرس که به هر حال دارد آزارش می‌دهد.

دو نفر از کنارش می‌گذرند و در گوش هم چیزی پچ پچ کرده و بلند می‌خندند، چهره‌اش را درهم می‌کشد و صورتش را به سمت صدا می‌چرخاند، چشمانش نمی‌بیند اما حسی قوی دارد، دستمالی را از جیب در‌آورده و عرقش را پاک ‌می‌کند.

مدام چیزی شبیه ذکر صلوات را زیر لب زمزمه می‌کند به زحمت جا به جا می‌شود و کمی جلوتر می‌رود هوشیارانه حواسش به بساطی که جلویش پهن شده است، تسبیح، گردنبند دعا، صلوات شمار و ... چیز‌هایی است که می‌توانی در بساطش پیدا کنی، اول هفته است و به ندرت مشتری دارد اما از همان مشتری‌های کم به خوبی استقبال می‌کند.

پای درد و دلهایش که می‌نشینی از این مردم گله دارد، می‌گوید خیلی‌ها او را دست می‌اندازند و چون نمی‌بیند سرکارش می‌گذارند تا ببینند چه عکس‌العملی نشان می‌دهد.

علی خجسته پیرمرد نابینایی است که از طریق دستفروشی امرار معاش می‌کند، او همچنان از کم لطفی مردمی می‌گوید که تنها فرقش با آنها این است که او نمی‌بیند و آنها می‌بینند؛ اما خدایشان مشترک است و حکمت همان خداست که او نابیناست.

متاسفانه امروزه در جامعه درک مردم نسبت به یکدیگر کمتر شده و آن‌طور که باید اقشار ضعیف را مورد حمایت خود قرار نمی‌دهند بلکه با رفتار‌های ناخوشایند به آنها توهین کرده و آسیب می‌زنند.

همه ما سهمی از این دنیا داریم و بدون هیچ محدودیتی می‌توانیم از امکانات موجود استفاده کنیم و نمی‌توان گفت کسی چون از نعمات خدادادی محروم است باید کنار گذاشته شود و حضور او با این جهان منافات دارد.

یک انسان نابینا همانند دیگران می‌تواند از نعماتی که خداوند متعال برای بندگانش قرار داده بهره ببرد و استعداد‌های خود را پرورش داده و در زندگی خود پیشرفت کند.

اینکه ما چگونه با این‌ افراد که از نعمت بینایی محروم هستند رفتار می‌کنیم مسئله مهمی است که باید به آن توجه کرد چرا که در صورت یک رفتار اشتباه می‌توانیم مانع حضور این قشر در جامعه شده و آنها را به سمت انزوا بکشانیم.

وقتی مدیرکل سازمان بهزیستی استان قم از استعداد‌های روشندلان می‌گوید می‌بینیم که آنها شاید در برخی مواقع خیلی بهتر از افراد عادی و سالم عمل می‌کنند و برای رسیدن به موفقیت بیشتر از دیگران به تلاش در این زمینه می‌پردازند.

استعداد بی‌نظیر روشندلان در کار‌های هنری و تحصیل

ابراهیم حاجی‌مظفری عقیده دارد گاهی یک نابینا با اینکه نمی‌بیند اما در انجام کار‌های هنری آن‌قدر موفق عمل می‌کند که جای تعجب دارد، بنابراین نباید فکر کنیم این افراد مشکل یا ایرادی دارند و حضورشان در جامعه غیر ضروری است.

وی با بیان اینکه روشندلان انجمنی دارند که در آن فعالیت می‌کنند ادامه می‌دهد: بیش از سه سال است که انجمن نابینایان دایر شده اما آن‌طور که باید استقبال نمی‌کنند و بسیاری از آنها تمایلی برای فعالیت در این انجمن ندارند و همین موجب شده تا از دو انجمن تنها یکی از آنها تا حدودی فعال باشد.

مدیرکل بهزیستی استان قم در ادامه خاطرنشان می‌کند: برخی از این افراد اقبال خوبی داشته و توانسته‌اند موفقیت‌های خوبی را هم کسب کنند به‌طور مثال روشندلانی هستند که به‌طور کامل از دو بینایی دو چشم محرومند اما توانایی‌های خوبی نظیر برنامه نویسی دارند که به‌طور مسلط کار خود را انجام می‌دهند و مدرک این کار راهم گرفته‌اند.

وی از ارائه خدمات به این قشر خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: خوشبختانه کارهای خوبی برای این افراد صورت گرفته و با آموزشگا‌ه‌های توانمند قرارداد بستیم تا در راستای رشد روشندلان افرادی که تمایل دارند در رشته‌های مختلف شرکت کرده و رشد کنند.

حاجی مظفری به دستگاه چاپ خط بریل خبر اشاره و عنوان می‌کند: با مذاکراتی که صورت گرفته مقرر شده تا دستگاه چاپ خط بریل به زودی در قم فعال شده و به سهولت یادگیری و استفاده آسان‌تر روشندلان کمک شود.

وی با اشاره به تامین تجهیزات برای نابینایان بیان می‌کند: تجهیزات آموزشی در رده‌های مختلف تامین شده و در بحث اشتغال که یکی از مهم‌ترین مشکلات نابینایان بوده خدمات مناسبی ارائه شده است و در حاضر به تشکیل پرونده هزار و 300 نابینا و کم‌بینا در قم پرداخته‌ایم.

در این سازمان علاوه بر اقدامات ذکر شده در چندسال اخیر بحث پیشگیری از تنبلی چشم مطرح بوده که در دو سال گذشته 100 هزار کودک سه تا 6 سال از طریق پایگاه‌ها با هزینه‌ای اندک مورد معاینه قرار گرفته‌اند و از این تعداد 900 نفر اختلال بینایی داشتند که با همت بهزیستی از بروز کم بینایی جلوگیری شد.

حاجی مظفری بر این باور است که افراد کم‌بینا و نابینا به راحتی می‌توانند صاحب شغل شوند چرا که همه کار‌ها نیاز به بینایی ندارد بنابراین ادارات و ارگان‌های مختلف نیز باید به این مهم توجه داشته و در تامین نیروی انسانی از نابینایان فارغ‌التحصیل در رشته‌های مختلف و متخصص استفاده کنند.

وی شرایط نابینایی را سخت عنوان کرده و می‌گوید: شرایطی که یک نابینا دارد بسیار سخت بوده و با یک انسانی که از نعمت بینایی بهره‌مند است برابر نیست، اما با همه این‌ها بسیاری از روشندلان هستند که در زمینه‌های مختلف نظیر روانشناسی و مشاوره و گاهی هم در آموزش فعال بوده و روال زندگی عادی را دارند.

در هر صورت باید پذیرفت که وقتی یک عضو انسان ناقص باشد شرایط زندگی و همه چیز او تغییر می‌کند این ما هستیم که باید با رفتار‌های مناسب و برخورد انسان دوستانه این افراد را به خود جذب کنیم و بگذاریم در جامعه شکوفا شوند تا از نظر روحی در شرایط خوبی قرار بگیرند.

ز رحمت گشاید در دیگری

لیلا محبی از روشندلان هنرمندی است که توانسته در قالیبافی موفق عمل کند؛ او می‌گوید: یک فرد نابینا نباید به دلیل نداشتن بینایی از این دنیا دل بکند و به انزوا پناه ببرد چون او هم جزیی از این مردم است و باید در میان آنها زندگی کند و از نعمات خداوند لذت ببرد.

وی می‌افزاید: همه نعمات خدا فقط با چشم دیده نمی‌شود بلکه باید آن‌ها را با دل و تمام وجود احساس کرد و بسیاری از دوستان من که از طبع شعر فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند در حالی‌که هیچ چیزی را نمی‌بینند اما با حس خود زندگی می‌کنند.

این روشندل 25 ساله بیان می‌کند: اینکه برخی مردم از هنر‌ها و استعداد‌های نابینایان متعجب می‌شوند از تاریک نظری آنهاست چرا که به شعر «خدا گر به حکمت ببندد دری، ز رحمت گشاید در دیگری» اعتقادی ندارند.

لیلا با تمام احساس حرف می‌زند و وقتی قالیبافی او را به تماشا بنشینی می‌توانی به قدرت و عظمت خداوند متعال پی ببری که چگونه یک انسان می‌تواند بدون داشتن بینایی رنگ‌ها را بشناسد و از طریق حس لامسه آنها را از هم تفکیک کند./س

گزارش از: سمانه روشنایی