به گزارش  مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، اين پژوهش با روش کيفي و با جامعه آماري 24 نفره زنان تهراني صورت گرفت که اين افراد همگي عمل زيبايي انجام داده بودند و به صورت عميق مورد مطالعه قرار گرفتند.

اين پژوهش حاصل پايان‌نامه‌ کارشناسي ارشد محمدرضا وکيلي با مشاوره دکتر حميد عبدالهيان و راهنمايي دکتر مهري بهار در دانشکده‌ علوم اجتماعي دانشگاه تهران است.

نتايج اين پژوهش که ميدان مطالعه‌ آن دانشگاه‌ها و پاساژهاي سطح شهر تهران بوده است، نشان مي‌دهد که کل کنشگران اجتماعي با مصرف لوازم آرايشي و انجام جراحي‌هاي زيبايي به بسط الگوهاي اجتماعي چشم و هم چشمي و مصرف متظاهرانه مالکيت‌هاي مادي در عمل‌هاي اجتماعي مختلف مي‌پردازند؛ لذا چشم و هم چشمي زيبايي براي مصرف متظاهرانه زيبايي و به منظور هرچه بيشتر کردن مالکيت‌هاي نشانه‌اي آنها صورت مي‌گيرد.

نتايج تحليل‌ها نشان داد که هنرپيشه‌هاي رسانه‌اي در جراحي زيبايي و آرايش افراد نقشي اساسي دارند لذا بررسي نقش رسانه درترويج فرهنگ مصرف لوازم آرايشي و انجام جراحي‌هاي زيبايي بسيار لازم به نظر مي‌رسد.

به طور کلي بررسي‌ها و مطالعات در اين پژوهش حاکي از آن است که جراحي‌هاي زيبايي و آرايش صورت به مثابه يک عمل اجتماعي مستقل زنان، در پي رسيدن به منافع فردي و اجتماعي آنهاست.

از آن جا که پژوهش‌هاي پيشين مويد اين است که زنان نسبت به مردان حساسيت و توجه بيشتري به جراحي‌هاي زيبايي نشان مي‌دهند و اين پژوهش، آن را يک گفتمان زنانه مي‌داند، مي‌توان گفت که روي‌آوري مردان به جراحي زيبايي به معناي قدرت تاثيرگذاري اين گفتمان زنانه بر مردان است و زنان از اين خصيصه زنانگي، کتمان زنانه‌اي شکل مي‌دهند که ديگر مبتني بر برابرخواهي با مردان نيست.

نتايج اين پژوهش نشان داد که زنان که به جراحي‌هاي زيبايي روي آوردند از طبقات اجتماعي مختلف جامعه هستند که با اين عمل يک پايگاه فرهنگي واحد ايجاد مي‌کنند و عوامل تعيين کننده‌ چنين رفتاري در آنها نيز فرهنگ و مالکيت‌هاي غير مادي است.

در واقع جراحي‌هاي زيبايي صورت، شيوه‌اي عقلاني براي کسب سرمايه نمادين و حتي تبديل آن به انواع ديگر سرمايه است و مصرف متظاهرانه خصيصه‌هاي زنانگي براي کسب موقعيت اجتماعي، اقتصادي و سياسي بر اساس مالکيت‌هاي فرهنگي و نشانه‌اي است.

نتايج بررسي‌هاي اين پژوهش حاکي از آن است که دختران جوان در مواجهه با گفتمان‌هايي که زنان را به عنوان خانه‌دار در رسانه‌هاي داخلي يا به عنوان زن اجتماعي در رسانه‌هاي غير ايراني معرفي مي‌کنند با مشکل انتخاب مواجه مي‌شوند و دست به انتخاب و گزينش و ترکيب اين دو الگو مي‌زنند. آنها ديگر تمايل ندارند مثل سابق فقط خانه‌دار باشند يا مثل مردها فقط در بيرون از خانه باشند.

نتايج اين پژوهش نشان داد که مصرف نشانه‌ها براي رسيدن به سعادت انتزاعي صورت مي‌گيرد که زنان با مصرف صورت و لوازم آرايشي آن را دست يافتني مي‌دانند و در اين خصوص هم رسانه‌ها نقش مهمي را در ايجاد اين نوع سعادت انتزاعي و البته يک شکست رواني براي زنان ايفا مي‌کنند.

رسانه‌ها نوعي زيبايي را تبليغ مي‌کنند که تنها با آرايش دست يافتني است که البته علي‌رغم مصرف آن دسترسي ايده‌آل به دست نمي‌آيد و دچار شکست رواني در جامعه‌ مصرف مي‌شوند (مطابق با نظر بودريار) در اينجا فرد مدام مصرف مي‌کند تا به زيبايي و آراستگي رسانه‌اي دست يابد ولي هميشه به او القا مي‌شود که هنوز به آن دست نيافته است.

مي‌توان گفت که فرد دچار نوعي «اعتياد پست مدرن» مي‌شود که براي او اين مصرف مداوم و عادتي لوازم آ‌رايشي ارمغاني جز «لذت اندوهناک» ندارد.بررسي مراکز خريدي که اين پژوهش در آن انجام گرفت نشان داد که در پست مدرنيته شاهد حوزه‌هاي عمومي هستيم که در آنها گفتگو، همنوايي و مفاهمه مبتني بر سياست نشانه‌هاي تصويري و زيبايي شناختي و نه گفتگو و مفاهمه زباني مبتني بر عقلانيت است. در واقع در مراکز خريد به مثابه حوزه‌هاي عمومي پست مدرن نشانه‌هاي زيبايي شناختي محور هستند که مبادله مي‌شوند.

بررسي بيانات مصاحبه شوندگان نشان داد که زيبايي و آرايش صورت براي زنان مورد مطالعه به عمل جراحي زيبايي روي آورده‌اند، ديگر امري جنسيتي و زنانه نيست بلکه به عنوان امر «فرا – جنسيتي» در پست مدرنيته معرفي مي‌شود.

رسانه‌هاي مختلف با معرفي نوعي الگوي زيبايي که تنها با مصرف هرچه بيشتر لوازم آرايشي و انجام جراحي‌هاي زيبايي قابل دسترسي است، آرزوي نوعي سعادت انتزاعي را براي زنان ايجاد کرده‌اند که دست نيافتن به آن قادر است زنان را دچار نوعي شکست رواني کند.امروزه رسانه‌هاي ارتباط جمعي با گسترش روز افزون خود، نقش بسيار مهمي در شکل دادن به ارزش‌ها و نگرش‌هاي مردم بازي مي‌کنند.

آنها قادرند ترکيب خاصي از بدن را مقبول و زيبا جلوه و بدني ديگر را مورد تمسخر قرار دهند لذا تصاوير ارائه شده در رسانه‌ها تاثير بسزايي در ترويج فرهنگ مصرفي بدن پيدا کرده است.با توجه به اينکه طبق آمار عمل جراحي‌هاي زيبايي، زنان در مقايسه با مردان، نسبت به وضعيت زيبايي و ظاهر خود دقت بيشتري دارند و حساسيت و توجه روز افزوني صرف ظاهر خود مي‌کنند، لذا بررسي و واکاوي علل روي آوردن زنان به استفاده از جراحي‌ها و لوازم آرايشي براي زيباتر شدن و نقش رسانه‌ها در تشديد آن ضروري به نظر مي‌رسد./رسالت