امروز در تاریخ؛
از عزل دکتر مصدق از نخست وزیری تا آغاز ساخت دیوار برلین
عزل محرمانه دکتر محمد مصدق از نخست وزیری، آغاز ساخت دیوار برلین، ورود "مسلم بن عقیل" نمایندهٔ امام حسین(ع) به کوفه، زادروز آلفرد هیچکاک و ... از مهمترین رخدادهای تاریخ امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 22 مرداد 1392 خورشیدی برابر با 5 شوال 1434 هجری و 13 آگوست 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
عزل محرمانه دکتر محمد مصدق از نخست وزیری توسط محمدرضا شاه پهلوی (1332 ش)
در حالی که مصدق سرگرم اقدامات لازم و ضروری برای بقای خود بود، دولت‌های انگلستان و آمریکا با ایادی دربار پهلوی، دست به هم داده، نقشه سرنگونی حکومت را طراحی و آماده اجرا کرده بودند. در روز 22 مرداد 1332، محمدرضا پهلوی، به طور محرمانه دکتر محمد مصدق را از نخست‌وزیری عزل کرد و سرلشکر زاهدی را به نخست‌وزیری برگزید. این تصمیم بر اساس توصیه دولت‌های آمریکا و انگلیس انجام شد، زیرا دولت مصدق با حمایت مردم، نفتِ ایران را ملی کرده بود که عملی مخالف منافع استعماری به شمار می‌رفت. هرچند در این میان، مصدق با درخواست اختیارات بیشتر از شاه و مجلس، موجبات نگرانی و ترس پهلوی را فراهم کرده بود.
در بامداد روز 25 مرداد، خبر کودتا به طور مشروح از رسانه‌های گروهی پخش شد. پس از آن‌که طرح برکناری مصدق شکست خورد، محمدرضا پهلوی به عراق و ایتالیا گریخت. با اعلام خبر کودتای نافرجام علیه دولت، مردم مجسمه‌های شاه و پدرش را به زیر کشیدند و عکس‌های محمدرضا را از ادارات برداشتند. اما چند روز پس از فرار مفتضحانه شاه از کشور، کودتای 28 مرداد توسط آمریکا و انگلیس اجرا شد و شاه پس از سقوط دولت مصدق به ایران بازگشت و به حکومت مستبدانه خود ادامه داد.
اعلام حکومت نظامی در اصفهان به دنبال تظاهرات گسترده ضد رژیم در این شهر (1357ش)
در پی گسترش مبارزات مردم مسلمان ایران علیه رژیم شاه، تظاهرات وسیعی در اصفهان به وقوع پیوست و مردم این شهر به طور همه‌جانبه و گسترده، وارد عرصه مبارزه برای ساقط کردن رژیم شاه شدند. گستردگی و اهمیت تظاهرات و مبارزات مردم اصفهان به حدی بود که رژیم شاه وحشت‌زده شد و در اصفهان حکومت نظامی برقرار کرد.
انفجار بمب در رستوران خوانسالار، محل خوشگذرانی نظامیان آمریکایی در تهران (1357 ش)
یکی از مهم ترین عملیات گروه توحیدی صف به رهبری شهید محمد بروجردی، شناسایی و انفجار رستوران خوانسالار بالاتر از میدان آرژانتین بود. این رستوران محل تجمع نظامی ها و مستشاران نظامی امریکایی بود. این رستوران توسط علی تحیری و عباسعلی احمدی شناسایی شد. آنها با تغییر لباس، چندین بار تا روز عملیات در آنجا تردد داشتند. شب انفجار، زمان انفجار روی 90 ثانیه تنظیم شد. دو چاشنی در بمب گذاشته شده بود که هر کدام عمل نکرد، دیگری عمل کند. پس از گذاشتن کیف در محل مناسب و کشیدن آتش زنه انفجار، آنها صحنه انفجار را ترک کردند.
اما در آخرین لحظات، با اشاره دربان رستوران، عباسعلی احمدی به محل انفجار نزدیک شد. با انفجار بمب، محل حادثه کاملاً ویران شد. در اثر قدرت انفجاری به وجود آمده، امریکایی های بسیاری کشته شدند. ماشین های مخصوص امریکایی این جنازه ها را حمل و از محل خارج می کردند. عباسعلی احمدی تنها عضو گروه بود که در این عملیات یک دست و یک پایش را از دست داد و به شهادت رسید.
پایان عملیات نصر ۷ (1366ش)
در خرداد ماه سال ۱۳۶۶ش، همزمان با انجام عملیات نصر ۴ در محور ماووت، نیروی زمینی سپاه پاسداران، به قرارگاه قدس مأموریت داد تا عملیات نصر ۷ را در منطقه عمومی سردشت و بر روی ارتفاعات جنگلی بانی‌گدار، منافقین (نام‌گذاری این ارتفاع به‌وسیله سازمان رزم خودی انجام شده بود) و چهارقلو با هدف مسدود کردن تنگه و رسیدن به رودخانه گلاس انجام دهد. برای این منظور، لشکرهای ۲۷ حضرت رسول (ص) و ۷ ولی عصر (عج) در نظر گرفته شدند. این عملیات ۲۵۰ تن از نیروی دشمن به اسارت درآمدند و براساس اطلاعات به‌دست آمده از آنها، کلیه یگان‌های دشمن که در منطقه حضور داشتند، ۵۰ تا ۶۰ درصد متحمل تلفات شده بودند. در سه روز نخست عملیات (۱۴ تا ۱۶ مرداد ۱۳۶۶ش) از نیروهای خودی نیز ۷۳۳ تن مجروح و ۱۷۵ تن به شهادت رسیدند.
درگذشت موشق سروری از پیشگامان گرافیک نوین ایران (1360ش)
در ۲۵ بهمن‌ماه ۱۲۸۹ش، موشق سروری یکی از پیشگامان گرافیک نوین ایران متولد شد. وی در ۱۳۰۷ش به‌همراه برادرش "ناپلئون سروری" نخستین پوسترهای سینمایی را در ایران طراحی کردند. آنها هم‌چنین در ۱۳۰۹ش نخستین کارگاه تبلیغاتی را در ایران برپا کردند. این کارگاه در خیابان لاله‌زار تهران تأسیس شد. او نخستین فیلم خود را در ۱۳۳۴ش با نام "مهتاب خونین" کارگردانی کرد که سناریوی آن را هم خودش نوشت. در ۱۳۳۹ش شرکت فیلمسازی "سروری فیلم" را تأسیس و دومین فیلمش را در همین سال کارگردانی کرد که "حاجی جبار در پاریس" نام گرفت. آخرین فیلم سروری هم "شب نشینی در جهنم" نام داشت که کارگردانی آن را با ساموئل خاچیکیان به‌طور مشترک انجام داد. این هنرمند مهاجر سرانجام در سال ۱۳۶۰ش در تهران چشم از جهان فروبست.
آغاز ساخت دیوار برلین و تقسیم پایتخت آن به دو قسمت غربی و شرقی (1961م)
بعد از جنگ جهانی دوم و آغاز دوره‌ای دیگر از رویارویی‌ها که به "جنگ سرد" موسوم گردید، مسئله آلمان به عنوان نقطه تلاقی دو اندیشه لیبرالیسم و کمونیسم مطرح گردید. از یک طرف تبلیغات گرم و شدید بوق‌های تبلیغاتی غرب که از رفاه، آزادی و کرامت انسانی دم می‌زدند و از سوی دیگر اندیشه مارکسیستی و تسلط دولت بر همه چیز و شکل‌گیری طبقات در جامعه بی‌طبقه، باعث می‌شد تا ساکنان شرق اروپا، که در زیر سلطه کارگزاران شوروی قرار داشتند و به ویژه مردم آلمان و شهر برلین به دنبال آسایش و رفاه وعده داده شده، باشند.
با
اوج‌گیری این وضعیت و در عین حالْ رجزخوانی سران امریکا و شوروی مبنی بر
نحوه حل مسئله برلین و از جمله پیشنهاد خروشچف مبنی بر واگذاری برلین به
آلمان شرقی و خروج نیروهای بیگانه از آن، در نیمه شب 13 اوت 1961م پلیس
آلمان شرقی بنای دیواری 45 کیلومتری را آغاز نمود که ابتدا با سیم خاردار و
موانع دیگر ساخته شد و سپس به دیواری محکم که از آن به "دیوار آهنین" یاد
می‌شود، تبدیل گردید. این دیوار که از مظاهر اختلاف و عدم تفاهم میان شرق و
غرب به حساب می‌آمد، مدت 28 سال پا برجا بود و شهر برلین را به دو قسمت
تقسیم می‌نمود. در این میان، تنها یک دروازه تحتِ کنترلْ، رفت و آمد میان
دو کشور را ممکن می‌ساخت. با وزیدن نسیم اصلاحات در بلوک شرق، دیوار برلین
به عنوان نمادِ تفکری منحط و فروپاشیده، در 9 نوامبر 1989م توسط مردم تخریب
شد و در اکتبر سال بعد با ادغام دو بخش غربی و شرقی، آلمان واحد شکل گرفت.
درگذشت علی سامی، باستان شناس و نخستین ایرانی کاوشگر تخت جمشید (1368ش)
نویسنده، محقق و استاد دانشگاه در سال 1289ش در شیراز متولد شد. وی فرزند آقا بزرگ از شاعران و نقاشان شیراز است. علی سامی پس از تحصیل ابتدایی و متوسطه در سال 1308 به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به عنوان دبیر تاریخ و جغرافیا در مدارس شیراز مشغول تدریس شد و پس از آن به مدیری مدرسه و تصدی دانشسرای مقدماتی ارتقا یافت. سپس به ریاست بنگاه علمی و حفاری تخت‌جمشید و بعد به سمت ریاست اداره باستان‌شناسی فارس منسوب شد.
بیش از سی جلد کتاب نوشت که مهمترین آنها عبارتند از: آثار تاریخی جلگه مرودشت، پارس در عهد باستان، پاسارگاد یا قدیمی‌ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران (1330، این کتاب بعدها در سال 1375 تحت نام پاسارگاد، پایتخت و آرامگاه کورش هخامنشی "ذوالقرنین" که از سوی بنیاد فارس شناسی به چاپ رسیده)، تمدن هخامنشی، تمدن ساسانی، شیراز شهر جاویدان و ... از اشیای کشف شده توسط علی سامی، تعدادی در موزه ملی ایران نگهداری می شود که از آن جمله است: سر شاهزاده هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی. سامی در 22 مرداد 1368 در گذشت.
ورود "مسلم بن عقیل" نمایندهٔ امام حسین(ع) به کوفه(60 ق)
مسلم بن عقیل، نماینده و پسر عموی امام حسین(ع) به منظور دعوت ازمردم کوفه و آگاهی از میزان وفاداری آنان به امام، وارد این شهر شد. مردم کوفه، قبلاً با ارسال نامه‌های فراوان، خواستار عزیمت امام به این شهر و رهبری آنان برای مبارزه با حکومت ستمکار اموی شده بودند. در بدو ورود مسلم به کوفه، وی نامهٔ امام را که حاکی از دعوت مردم کوفه به قیام بود، برای آنان قرائت کرد و دراندک زمانی، حدود 18 هزار نفر با وی بیعت کردند. پس از آن، مسلم، بیعت گستردهٔ اهالی کوفه را به اطلاع امام رساند. اما اندکی بعد، مردم کوفه تحت تأثیر تبلیغات و تهدید و تطمیع ابن زیاد، حاکم جدیدِ کوفه، بیعت خود را با امام حسین(ع) نادیده گرفتند. آنها حتی پا را فراتر گذاردند و گروهی از آنها عازم جنگ با امام شدند. مسلم بن عقیل هم که در کوفه تنها مانده بود، به دست ماموران اموی اسیر شد و به شهادت رسید.
تولد "خواجوی کرمانی" شاعر و ادیب شهیر ایرانی(679 ق)
ابوالعطاء کمال‌الدین محمود بن علی بن محمود، معروف به خواجوی کرمانی در سال 679 ق در شهر کرمان به دنیا آمد. او در جوانی در کرمان و فارس تحصیل کرد و از آن پس به مسافرت پرداخت. خواجو در اثنای مسافرت، با عده‌ای از مشایخ، سلاطین و وزرا ملاقات کرد و در پایان عمر، چندی نیز با حافظ شیرازی، شاعر بزرگِ غزل سرای قرن هشتم معاشرت داشت. دیوان قصیده‌ها، غزل‌ها و رباعی‌ها، مثنوی‌های همای و همایون، گل و نوروز، کمال نامه، گوهر نامه و... از آثار خواجوی کرمانی است. در غالبِ این مثنوی‌ها، خواجو از نظامی پیروی کرده است. خواجو در غزل‌های خود، شیوهٔ سعدی را اساس قرار داده و آن را با افکار عرفانی در آمیخته است. روش ایجاد شده توسط خواجوی کرمانی به همت حافظ شیرازی کامل شده است. این ادیب نامدار ایرانی سرانجام در 753 ق در 74 سالگی درگذشت.
رحلت "سیدجمال‌الدین حسینی اسدآبادی" متفکر و مصلح بزرگ جهان اسلام(1314 ق)
سیدمحمد بن سید صفدر معروف به سیدجمال، اندیشمند انقلابی، سخنور و از رهبران ضداستعماری ملل اسلامی است که بنا به گفتهٔ بسیاری از تاریخ‌نگاران، وی شیعه و ایرانی و در سال 1254 قمری در اسدآباد همدان چشم به جهان گشود. پدرش او را به کابل برد و به تحصیل علوم متنوع از جمله: تاریخ، فقه، ادبیات، منطق، حکمت و ریاضیات پرداخت. در 18 سالگی در بسیاری از علوم متداوله به مقام عالی رسید. سیدجمال‌الدین از آن پس، به هندوستان و حجاز و مکه مسافرت کرد. سپس به مصر رفت و در دانشگاه الازهر به تدریس منطق و فلسفه پرداخت و شیخ محمد عبده از محضر او استفاده نمود. از آن جا که سید، خود بنیانگذار اتحاد ملل اسلامی و وحدت شیعه و سنی بود، تعمّداً ملیت خود را مخفی نگه می‌داشت.
سید با مسافرت به اکثر کشورهای عربی و اسلامی و با ایراد خطابه‌های پرشور، از مسلمانان می‌خواست با اتحاد و همبستگی در برابر مفاسد و حاکمیت دست نشانده و استعماری اروپاییان ایستادگی کنند. در نتیجه، دولت‌های دست نشانده، تحمل چنین اندیشه‌ای را در جامعهٔ خویش نداشتند و چندین بار او را به هند، پاریس و لندن تبعید کردند. سیدجمال‌الدین با همیاری محمد عبده، 18 شماره از روزنامهٔ عروةالوثقی را در پاریس منتشر کرد، ولی با کارشکنی مقامات انگلیسی، این نشریه تعطیل شد. پس از آن راهی استامبول شد و چون ناصرالدین شاه قاجار، توسط یکی از یاران سید در شهر ری به قتل رسید، امپراتور عثمانی او را تحت نظر گرفت. سرانجام سیدجمال‌الدین اسدآبادی در پنجم شوال 1314 قمری مصادف با 18 اسفند 1275 در 60 سالگی دیده از جهان فرو بست و در گورستان شیخلَر ترکیه به خاک سپرده شد.
درگذشت "ویلبِر رایْتْ" یکی از سازندگان هواپیمای موتوردار (1912م)
ویلبر رایت، مبتکر امریکایی در 12 ژوئیه 1868م در ایالت اوهایو در امریکا به دنیا آمد. تلاش برادران رایت در سال‌های بعد باعث شد که پس از زحمات فراوان سرانجام موفق به ساخت هواپیمای موتوردار شدند و برای اولین بار، این هواپیما را در 17 دسامبر 1903م به پرواز درآوردند. هرچند اولین پرواز رسمی این هواپیما 59 ثانیه به طول انجامید ولی تلاش خستگی‌ناپذیر این دو برادر در تکمیل این اختراع باعث شد که این هواپیما در نمایش آزمایشی خود رکود 56 دقیقه را به ثبت برساند. ویلبر رایت سرانجام در 13 اوت 1912م در اوج شهرت و افتخار در 45 سالگی درگذشت. با این حال برادرش اُرویل کار تکمیل هواپیما را ادامه داد و باعث ساخت هواپیماهای پیشرفته در سال‌های بعد گردید. امروزه صنعت مدرن هواپیماسازی که قادر است هواپیماهای بسیار بزرگ و سریع و قاره‌پیما بسازد، با نام برادران رایت گره خورده است.
روز استقلال کشور افریقایی "افریقای مرکزی" از استعمار فرانسه (1960م)
جمهوری افریقای مرکزی با 622/984 کیلومتر مربع وسعت، در مرکز قاره افریقا و در همسایگی کشورهای چاد، کامرون، کنگو و سودان واقع شده است. جمعیت آن در حدود 4 میلیون نفر است که اکثراً مسیحی و درصدی مسلمان می‌باشند. پایتخت افریقای مرکزی شهر بانگی و واحد پول آن، فرانک سی.اف.آ است. نژاد مردم افریقای مرکزی سیاه و زبان رسمی آنها دو زبان سانگو و فرانسوی است. پیش‌بینی می‌شود که جمعیت افریقای مرکزی تا سال 2025م نزدیک به 6 میلیون نفر خواهد بود. از شهرهای مهم این کشور افریقایی، بربراتی، بوار و کارنوت است. کشور افریقای مرکزی با عنوان امپراتوری اوبانگی، که نام رودخانه‌ای در این کشور است، از قرن نوزدهم به یکی از مستعمرات فرانسه تبدیل گردید و تا بعد از جنگ جهانی دوم این وضعیت ادامه داشت. در سال 1949م اولین نشانه‌های انقلاب و شورش مردمی آشکار گردید و جنبش انقلابی سیاهان افریقا پی‌ریزی شد. قیام مردمی باعث شد تا این کشور در سال 1958م به خودمختاری و در 13 اوت 1960 به استقلال دست یابد.
زادروز آلفرد هیچکاک؛ مشهورترین کارگردان سینما (1899م)
سر آلفرد جوزف هیچکاک فیلم‌ساز مشهور بریتانیایی بود که فعالیت عمده‌اش در ایالات متحده آمریکا بود. هیچکاک بیشتر در زمینه فیلم‌های معمایی و دلهره‌آور فعالیت داشت. او که در آلمان تحت تأثیر سبک هیجان‌نمایی قرار گرفته بود، در بریتانیا کارگردانی را آغاز نمود و از سال ۱۹۳۹م نیز در ایالات متحده آمریکا به فعالیت پرداخت.آلفرد در سال ۱۹۴۰م با فیلم "ربکا" وارد هالیوود شد و فعالیت خویش را با تولیدکننده بزرگ هالیوودی؛ دیوید سلزنیک شروع کرد و بعد از ساخت ۹ فیلم با وی، در فیلم "طناب" تولید مستقل را در آمریکا تجربه کرد.
هیچکاک در ۱۹۵۶م تابعیت ایالات متحده آمریکا را پذیرفت. هیچکاک که طی شش دهه در ساخت بیش از پنجاه فیلم شرکت داشت (از فیلم‌های صامت گرفته تا فیلم‌های تکنی‌کالر) تا به امروز به‌عنوان سرشناس‌ترین و محبوب‌ترین کارگردان فیلم‌های سینمایی شناخته می‌شود. یکی از ویژگی‌های بارز فیلم‌های هیچکاک این است که خود او در همه فیلم هایش در یک صحنه حتی بسیار کوتاه به‌عنوان بازیگر حضور دارد. از فیلم‌های معروف آلفرد هیچکاک می‌توان به "سرگیجه"، "پنجره عقبی"، "شمال از شمال غربی"، "روانی"، "طناب"، "ربکا" و "پرندگان" اشاره کرد. او هم‌چنین از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۲م مجموعه سریالی تحت عنوان «آلفرد هیچکاک تقدیم می‌کند» را کارگردانی کرد که در این فیلم‌ها او به‌عنوان راوی داستان در فیلم حاضر می‌شد. وی در ۲۹ آوریل ۱۹۸۰م در سن ۸۱ سالگی جان باخت.
اعلام حکومت نظامی در اصفهان به دنبال تظاهرات گسترده ضد رژیم در این شهر (1357ش)
در پی گسترش مبارزات مردم مسلمان ایران علیه رژیم شاه، تظاهرات وسیعی در اصفهان به وقوع پیوست و مردم این شهر به طور همه‌جانبه و گسترده، وارد عرصه مبارزه برای ساقط کردن رژیم شاه شدند. گستردگی و اهمیت تظاهرات و مبارزات مردم اصفهان به حدی بود که رژیم شاه وحشت‌زده شد و در اصفهان حکومت نظامی برقرار کرد.
انفجار بمب در رستوران خوانسالار، محل خوشگذرانی نظامیان آمریکایی در تهران (1357 ش)
یکی از مهم ترین عملیات گروه توحیدی صف به رهبری شهید محمد بروجردی، شناسایی و انفجار رستوران خوانسالار بالاتر از میدان آرژانتین بود. این رستوران محل تجمع نظامی ها و مستشاران نظامی امریکایی بود. این رستوران توسط علی تحیری و عباسعلی احمدی شناسایی شد. آنها با تغییر لباس، چندین بار تا روز عملیات در آنجا تردد داشتند. شب انفجار، زمان انفجار روی 90 ثانیه تنظیم شد. دو چاشنی در بمب گذاشته شده بود که هر کدام عمل نکرد، دیگری عمل کند. پس از گذاشتن کیف در محل مناسب و کشیدن آتش زنه انفجار، آنها صحنه انفجار را ترک کردند.
اما در آخرین لحظات، با اشاره دربان رستوران، عباسعلی احمدی به محل انفجار نزدیک شد. با انفجار بمب، محل حادثه کاملاً ویران شد. در اثر قدرت انفجاری به وجود آمده، امریکایی های بسیاری کشته شدند. ماشین های مخصوص امریکایی این جنازه ها را حمل و از محل خارج می کردند. عباسعلی احمدی تنها عضو گروه بود که در این عملیات یک دست و یک پایش را از دست داد و به شهادت رسید.
پایان عملیات نصر ۷ (1366ش)
در خرداد ماه سال ۱۳۶۶ش، همزمان با انجام عملیات نصر ۴ در محور ماووت، نیروی زمینی سپاه پاسداران، به قرارگاه قدس مأموریت داد تا عملیات نصر ۷ را در منطقه عمومی سردشت و بر روی ارتفاعات جنگلی بانی‌گدار، منافقین (نام‌گذاری این ارتفاع به‌وسیله سازمان رزم خودی انجام شده بود) و چهارقلو با هدف مسدود کردن تنگه و رسیدن به رودخانه گلاس انجام دهد. برای این منظور، لشکرهای ۲۷ حضرت رسول (ص) و ۷ ولی عصر (عج) در نظر گرفته شدند. این عملیات ۲۵۰ تن از نیروی دشمن به اسارت درآمدند و براساس اطلاعات به‌دست آمده از آنها، کلیه یگان‌های دشمن که در منطقه حضور داشتند، ۵۰ تا ۶۰ درصد متحمل تلفات شده بودند. در سه روز نخست عملیات (۱۴ تا ۱۶ مرداد ۱۳۶۶ش) از نیروهای خودی نیز ۷۳۳ تن مجروح و ۱۷۵ تن به شهادت رسیدند.
درگذشت موشق سروری از پیشگامان گرافیک نوین ایران (1360ش)
در ۲۵ بهمن‌ماه ۱۲۸۹ش، موشق سروری یکی از پیشگامان گرافیک نوین ایران متولد شد. وی در ۱۳۰۷ش به‌همراه برادرش "ناپلئون سروری" نخستین پوسترهای سینمایی را در ایران طراحی کردند. آنها هم‌چنین در ۱۳۰۹ش نخستین کارگاه تبلیغاتی را در ایران برپا کردند. این کارگاه در خیابان لاله‌زار تهران تأسیس شد. او نخستین فیلم خود را در ۱۳۳۴ش با نام "مهتاب خونین" کارگردانی کرد که سناریوی آن را هم خودش نوشت. در ۱۳۳۹ش شرکت فیلمسازی "سروری فیلم" را تأسیس و دومین فیلمش را در همین سال کارگردانی کرد که "حاجی جبار در پاریس" نام گرفت. آخرین فیلم سروری هم "شب نشینی در جهنم" نام داشت که کارگردانی آن را با ساموئل خاچیکیان به‌طور مشترک انجام داد. این هنرمند مهاجر سرانجام در سال ۱۳۶۰ش در تهران چشم از جهان فروبست.
آغاز ساخت دیوار برلین و تقسیم پایتخت آن به دو قسمت غربی و شرقی (1961م)
بعد از جنگ جهانی دوم و آغاز دوره‌ای دیگر از رویارویی‌ها که به "جنگ سرد" موسوم گردید، مسئله آلمان به عنوان نقطه تلاقی دو اندیشه لیبرالیسم و کمونیسم مطرح گردید. از یک طرف تبلیغات گرم و شدید بوق‌های تبلیغاتی غرب که از رفاه، آزادی و کرامت انسانی دم می‌زدند و از سوی دیگر اندیشه مارکسیستی و تسلط دولت بر همه چیز و شکل‌گیری طبقات در جامعه بی‌طبقه، باعث می‌شد تا ساکنان شرق اروپا، که در زیر سلطه کارگزاران شوروی قرار داشتند و به ویژه مردم آلمان و شهر برلین به دنبال آسایش و رفاه وعده داده شده، باشند.
درگذشت علی سامی، باستان شناس و نخستین ایرانی کاوشگر تخت جمشید (1368ش)
نویسنده، محقق و استاد دانشگاه در سال 1289ش در شیراز متولد شد. وی فرزند آقا بزرگ از شاعران و نقاشان شیراز است. علی سامی پس از تحصیل ابتدایی و متوسطه در سال 1308 به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به عنوان دبیر تاریخ و جغرافیا در مدارس شیراز مشغول تدریس شد و پس از آن به مدیری مدرسه و تصدی دانشسرای مقدماتی ارتقا یافت. سپس به ریاست بنگاه علمی و حفاری تخت‌جمشید و بعد به سمت ریاست اداره باستان‌شناسی فارس منسوب شد.
بیش از سی جلد کتاب نوشت که مهمترین آنها عبارتند از: آثار تاریخی جلگه مرودشت، پارس در عهد باستان، پاسارگاد یا قدیمی‌ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران (1330، این کتاب بعدها در سال 1375 تحت نام پاسارگاد، پایتخت و آرامگاه کورش هخامنشی "ذوالقرنین" که از سوی بنیاد فارس شناسی به چاپ رسیده)، تمدن هخامنشی، تمدن ساسانی، شیراز شهر جاویدان و ... از اشیای کشف شده توسط علی سامی، تعدادی در موزه ملی ایران نگهداری می شود که از آن جمله است: سر شاهزاده هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی. سامی در 22 مرداد 1368 در گذشت.
ورود "مسلم بن عقیل" نمایندهٔ امام حسین(ع) به کوفه(60 ق)
مسلم بن عقیل، نماینده و پسر عموی امام حسین(ع) به منظور دعوت ازمردم کوفه و آگاهی از میزان وفاداری آنان به امام، وارد این شهر شد. مردم کوفه، قبلاً با ارسال نامه‌های فراوان، خواستار عزیمت امام به این شهر و رهبری آنان برای مبارزه با حکومت ستمکار اموی شده بودند. در بدو ورود مسلم به کوفه، وی نامهٔ امام را که حاکی از دعوت مردم کوفه به قیام بود، برای آنان قرائت کرد و دراندک زمانی، حدود 18 هزار نفر با وی بیعت کردند. پس از آن، مسلم، بیعت گستردهٔ اهالی کوفه را به اطلاع امام رساند. اما اندکی بعد، مردم کوفه تحت تأثیر تبلیغات و تهدید و تطمیع ابن زیاد، حاکم جدیدِ کوفه، بیعت خود را با امام حسین(ع) نادیده گرفتند. آنها حتی پا را فراتر گذاردند و گروهی از آنها عازم جنگ با امام شدند. مسلم بن عقیل هم که در کوفه تنها مانده بود، به دست ماموران اموی اسیر شد و به شهادت رسید.
تولد "خواجوی کرمانی" شاعر و ادیب شهیر ایرانی(679 ق)
ابوالعطاء کمال‌الدین محمود بن علی بن محمود، معروف به خواجوی کرمانی در سال 679 ق در شهر کرمان به دنیا آمد. او در جوانی در کرمان و فارس تحصیل کرد و از آن پس به مسافرت پرداخت. خواجو در اثنای مسافرت، با عده‌ای از مشایخ، سلاطین و وزرا ملاقات کرد و در پایان عمر، چندی نیز با حافظ شیرازی، شاعر بزرگِ غزل سرای قرن هشتم معاشرت داشت. دیوان قصیده‌ها، غزل‌ها و رباعی‌ها، مثنوی‌های همای و همایون، گل و نوروز، کمال نامه، گوهر نامه و... از آثار خواجوی کرمانی است. در غالبِ این مثنوی‌ها، خواجو از نظامی پیروی کرده است. خواجو در غزل‌های خود، شیوهٔ سعدی را اساس قرار داده و آن را با افکار عرفانی در آمیخته است. روش ایجاد شده توسط خواجوی کرمانی به همت حافظ شیرازی کامل شده است. این ادیب نامدار ایرانی سرانجام در 753 ق در 74 سالگی درگذشت.
رحلت "سیدجمال‌الدین حسینی اسدآبادی" متفکر و مصلح بزرگ جهان اسلام(1314 ق)
سیدمحمد بن سید صفدر معروف به سیدجمال، اندیشمند انقلابی، سخنور و از رهبران ضداستعماری ملل اسلامی است که بنا به گفتهٔ بسیاری از تاریخ‌نگاران، وی شیعه و ایرانی و در سال 1254 قمری در اسدآباد همدان چشم به جهان گشود. پدرش او را به کابل برد و به تحصیل علوم متنوع از جمله: تاریخ، فقه، ادبیات، منطق، حکمت و ریاضیات پرداخت. در 18 سالگی در بسیاری از علوم متداوله به مقام عالی رسید. سیدجمال‌الدین از آن پس، به هندوستان و حجاز و مکه مسافرت کرد. سپس به مصر رفت و در دانشگاه الازهر به تدریس منطق و فلسفه پرداخت و شیخ محمد عبده از محضر او استفاده نمود. از آن جا که سید، خود بنیانگذار اتحاد ملل اسلامی و وحدت شیعه و سنی بود، تعمّداً ملیت خود را مخفی نگه می‌داشت.
درگذشت "ویلبِر رایْتْ" یکی از سازندگان هواپیمای موتوردار (1912م)
ویلبر رایت، مبتکر امریکایی در 12 ژوئیه 1868م در ایالت اوهایو در امریکا به دنیا آمد. تلاش برادران رایت در سال‌های بعد باعث شد که پس از زحمات فراوان سرانجام موفق به ساخت هواپیمای موتوردار شدند و برای اولین بار، این هواپیما را در 17 دسامبر 1903م به پرواز درآوردند. هرچند اولین پرواز رسمی این هواپیما 59 ثانیه به طول انجامید ولی تلاش خستگی‌ناپذیر این دو برادر در تکمیل این اختراع باعث شد که این هواپیما در نمایش آزمایشی خود رکود 56 دقیقه را به ثبت برساند. ویلبر رایت سرانجام در 13 اوت 1912م در اوج شهرت و افتخار در 45 سالگی درگذشت. با این حال برادرش اُرویل کار تکمیل هواپیما را ادامه داد و باعث ساخت هواپیماهای پیشرفته در سال‌های بعد گردید. امروزه صنعت مدرن هواپیماسازی که قادر است هواپیماهای بسیار بزرگ و سریع و قاره‌پیما بسازد، با نام برادران رایت گره خورده است.
روز استقلال کشور افریقایی "افریقای مرکزی" از استعمار فرانسه (1960م)
جمهوری افریقای مرکزی با 622/984 کیلومتر مربع وسعت، در مرکز قاره افریقا و در همسایگی کشورهای چاد، کامرون، کنگو و سودان واقع شده است. جمعیت آن در حدود 4 میلیون نفر است که اکثراً مسیحی و درصدی مسلمان می‌باشند. پایتخت افریقای مرکزی شهر بانگی و واحد پول آن، فرانک سی.اف.آ است. نژاد مردم افریقای مرکزی سیاه و زبان رسمی آنها دو زبان سانگو و فرانسوی است. پیش‌بینی می‌شود که جمعیت افریقای مرکزی تا سال 2025م نزدیک به 6 میلیون نفر خواهد بود. از شهرهای مهم این کشور افریقایی، بربراتی، بوار و کارنوت است. کشور افریقای مرکزی با عنوان امپراتوری اوبانگی، که نام رودخانه‌ای در این کشور است، از قرن نوزدهم به یکی از مستعمرات فرانسه تبدیل گردید و تا بعد از جنگ جهانی دوم این وضعیت ادامه داشت. در سال 1949م اولین نشانه‌های انقلاب و شورش مردمی آشکار گردید و جنبش انقلابی سیاهان افریقا پی‌ریزی شد. قیام مردمی باعث شد تا این کشور در سال 1958م به خودمختاری و در 13 اوت 1960 به استقلال دست یابد.
زادروز آلفرد هیچکاک؛ مشهورترین کارگردان سینما (1899م)
سر آلفرد جوزف هیچکاک فیلم‌ساز مشهور بریتانیایی بود که فعالیت عمده‌اش در ایالات متحده آمریکا بود. هیچکاک بیشتر در زمینه فیلم‌های معمایی و دلهره‌آور فعالیت داشت. او که در آلمان تحت تأثیر سبک هیجان‌نمایی قرار گرفته بود، در بریتانیا کارگردانی را آغاز نمود و از سال ۱۹۳۹م نیز در ایالات متحده آمریکا به فعالیت پرداخت.آلفرد در سال ۱۹۴۰م با فیلم "ربکا" وارد هالیوود شد و فعالیت خویش را با تولیدکننده بزرگ هالیوودی؛ دیوید سلزنیک شروع کرد و بعد از ساخت ۹ فیلم با وی، در فیلم "طناب" تولید مستقل را در آمریکا تجربه کرد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
با انتشار اطلاعیهای در سامانه کدال اعلام شد؛
جزئیات برنامه ایران خودرو برای افزایش سرمایه از راه تجدید ارزیابی
