به گزارش باشگاه خبرنگاران ،شادروان استاد لایق" شیرعلی" از چهره‌های تابناک شعر "تاجیکستان "در اواخر قرن بیستم محسوب می شود.
وی با اشعار رنگین و پرمحتوایش به کالبد شعر تاجیکی نفس تازه‌ای دمید و آن را در قلمرو فارسی زبانان معروف کرد. شعر لایق، پیوندی قوی است میان شعر عالم شمول هزارساله فارسی و شعر امروز فارسی تاجیکی.

 
در اصل، لایق شاعری سنت‌گراست، منتهی با درنظرداشت روح زمان و نیازهای جامعه خویش شعر گفته است، از این رو در میان هم‌میهنانش از محبوبیت زیادی برخوردار است.

لایق در پهلوی پایبند بودن به سنتهای شعر کلاسیک، سروده های زیادی به سبک جدید دارد که او را در ردیف شاعران نوپرداز شعر نیمه دوم قرن بیستم تاجیک قرار داده است، این از قریحه و خلاقیت بزرگ شاعر بشارت می‌دهد.

نوجویی و نوپردازیهای لایق در صور خیال (ایماژ)، استعاره و مجاز تشبیهات بکر و دست نخورده و درون مایه شعر که اغلب در قالب انواع شعر سنتی فارسی صورت گرفته است، پژوهش و تفحص ویژه ای تقاضا می کند.

اما آن شعر اندکی که در سبک جدید  گفته است، در روند بسط و تکامل و تطور شعر امروز فارسی تاجیکی نقشی کلیدی دارد.

به این ترتیب، یک نکته قابل ذکر است که اغلب اشعار به سبک جدید گفته شاعر تا حدی ناشی از الهام پذیری وی از شعر شعرای قرن بیستم ایران، بویژه شاعران پیرو مکتب "شعر نو" بوده است.

منتهی، این الهام پذیری بیشتر جنبه تفننی و شکل‌گرایی داشته و به عمق مطلب شعر نیمایی که هدف آن تفکیک شعر از موسیقی است، نرسیده است.

 لایق معتقد بر آن بود که شعر سپید  در ادبیات تاجیکی ریشه نخواهد دواند، زیرا که هزار سال به عروض خاک ما برداشته شده ... موسیقی ما با عروض یک است" و نظرش این بود که "شعر سپید شاعر را بی بند و بار می کند".

از اینجاست که نوپردازیهای لایق در فرم شعر به چارپاره سرایی و دراز و کوتاه کردن مصراعها محدود می شود.

در مرحله اول فعالیت خلاقانه لایق، الهام پذیری که شده بیشتر از اشعار نادرپور، فروغ (تا مجموعه "تولدی دیگر") توللی و امسال آنها بوده زیرا بعد از برگزاری کنگره شعر فارسی در دوشنبه در سال 1967 و شرکت نادرپور و خانلری و لطفعلی صورتگر در آن و طبع و نشر
نمونه ای چند از اشعار نادرپور و فریدون توللی، فروغ فرخزاد، سایه و کسرائی، هواداران شعر فارسی در "تاجیکستان" با "شعر نو" آشنایی پیدا کردند.


در این دوران، شاعران جوان تاجیک در پیروی از شعر این شاعران در قالب و کاربرد واژگان اشعاری به چاپ رساندند اما الهام پذیری لایق از اشعار این شاعران خلاقانه و مبتکرانه بوده است.

 
مثلاً چارپاره زیر با وجود پیروی از فرم چارپاره‌های شاعران ایرانی از نگاه سبک و لحن و کاربرد واژه ها صرفاً فارسی تاجیکی است:
امشب از کوچه خیالم باز
سایه قامتت چمان بگذشت
بی نشان بود عشق ما و تو
سایه ات نیز آن چنان بگذشت
 
لیک بر ریشهای کهنه دل
نمکی زد که سخت می سوزد
خانه ام را چنان تگارو کرد
که همه رخت و تخت می سوزد ...
 
در اواخر سالهای دهه شصت قرن بیستم "شعر انگور" نادرپور در محافل ادبی "تاجیکستان "معروفیت زیادی کسب کرد و لایق متأثر از آن شعر در همان قالب "غزل باغبان پیر" را می سراید که با دید فلسفی و تشبیه و استعارات بکر در شعر تاجیکی پدیده‌ای تازه بود، از جمله این پارچه:
 
به جویی آب گشادم
و یا ز جویه چین جبینم آب آمد
که هر نهال قد افراخت و به تاب آمد
مرا به پای درختی چو زانوی خواهر
به دیده خواب آمد ...
 
در تکمیل هنر شاعری و ایجاد اشعار رنگین لایق، نادرپور چون تصویرگر بزرگ، بی تأثیر نبوده و او حتی از تعبیرهای جداگانه شاعر الهام گرفته است.

به طور مثال، لایق چنان تحت  تأثیر شعر "نیاز" نادرپور قرار گرفته که از مصراع "در آغوش تو ميميرم" تطبع کرده، شعر زیر را با برداشتی مغایر با درون مایه شعر نادرپور ایجاد کرده است:

 
تو ای گهواره و تابوت عشق من
در آغوش تو گرچه زندگی ام نیست
در آغوش تو می خواهم بمیرم
در آغوشی که خالی از من است و پر ز آرمانها
در آغوشی که خالی از من است و پر ز حرمانها
در آغوشی که عطر شعر تر دارد
در آغوشی که دیدار سحر دارد ...
 
الهام پذیری لایق از شاعران دیگر قرن بیستم ایران در مراحل مختلف فعالیت شاعری اش یکنواخت نبوده است.

وی در ایجاد سلسله شعرهای "مادر نامه" اش از ایرج میرزا، در سرودن غزل از رهی معیری، شهریار، سیمین، اخوان ثالث و امثال آنها خلاقانه اثر برداشته است که بررسی آن از مجال این مختصر خارج است.

تنها می توان به طور نمونه به آن اشاره کرد که هنگام مطالعه شعر لایق "گریه کاوه بر مرگ هفده پسرش" غزل معروف اخوان ثالث "همین از غم نه تنها چشم خون پالای من گرید" در ذهن خواننده متواتر می شود.

انتهاي پيام/

منبع:تاجيكي نيوز